دانشگاه علامه طباطبایی
سراج منیر
2228-6616
2476-6070
5
14
2014
03
21
تحلیلی بر «تجلّی خدا» در قرآن
7
34
FA
منصور
پهلوان
استاد دانشگاه تهران
pahlevan@ut.ac.ir
محمود
خیراللهی
مربی دانشگاه اصفهان
زهرا
خیراللهی
استادیار دانشگاه اصفهان
10.22054/ajsm.2014.1295
چکیده<br /><em>«تجلّی» از اهمّ موضوعاتی است که در ادوار تاریخ، توجّه اندیشمندان، بهویژه اهل معرفت و متکلّمان را به خود مشغول ساخته است. پیگیری این موضوع، تأثیر بسزایی در مبانی معرفتی، باورهای دینی، حتّی اخلاقی خواهد داشت. با این نگرش، آیات قرآن، بهویژه آیة میقات (الأعراف/143) مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. ملاقات حضرت موسی (ع) با خدای سبحان، افتخار تکلّم و همصحبتی با خدا و تمنّای رؤیت جمال الهی، محور بحث آیة مزبور است. همچنین تجلّی قادر متعال بر کوه و مدهوشی حضرت موسی (ع)، نظر مفسّران و پژوهشگران را به خود جلب نموده است</em><em>.</em><em> نکات مزبور، نگارندگان را وادار به کاوش کرده است و دیدگاههای گوناگون، بهویژه مسألة «تمنّای رؤیت» مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است</em><em>.</em>
تجلّی خدا,حضرت موسی(ع),میقات,کلیمالله,رؤیت حسّی,رؤیت شهودی
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1295.html
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1295_a254cfbf0df6900e13f9e71b210913d0.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
سراج منیر
2228-6616
2476-6070
5
14
2014
03
21
موعودگرایی در قرآن و عهدین
35
66
FA
محمد هادی
یداله پور
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بابل
مرتضی
خرمی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، قائمشهر
سیده فاطمه
حسینی
کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری
10.22054/ajsm.2014.1296
چکیده<br /><em>یکی</em><em>از</em><em>باورهای</em><em>دینی</em><em>که</em><em>وجه</em><em>مشترک</em><em>آموزههای</em><em>وحیانی</em><em>به شمار</em><em>میرود، </em><em>«</em><em>موعودگرایی» است</em><em>که</em><em>این</em><em>مقاله</em><em>با</em><em>عنوان «موعودگرایی</em><em>در</em><em>قرآن</em><em>و</em><em>عهدین»</em><em>تلاش</em><em>نموده</em><em>است</em><em>تا</em><em>با</em><em>دقّت</em><em>و</em><em>ژرفکاوی</em><em>به</em><em>روش</em><em>تطبیقی</em><em>آن</em><em>را</em><em>مورد</em><em>بررسی</em><em>و تحلیل</em><em>قرار</em><em>دهد</em><em>و</em><em>به</em><em>نشانهها</em><em>و</em><em>امیدهایی</em><em>که</em><em>در</em><em>جهت</em><em>باورداشت</em><em>موعود</em><em>در</em><em>اسلام،</em><em>یهود</em><em>و</em><em>مسیحیّت</em><em>با</em><em>تأکید</em><em>بر</em><em>کُتُب</em><em>مقدّس</em><em>آنان</em><em>و</em><em>همچنین</em><em>به</em><em>نقاط</em><em>اشتراک</em><em>و</em><em>افتراق</em><em>سه</em><em>دین</em><em>اسلام، یهود</em><em>و</em><em>مسیحیّت</em><em>در</em><em>اعتقاد</em><em>به</em><em>منجی</em><em>موعود</em><em>پرداخته</em><em>است</em><em>که</em><em>لاجرم</em><em>تفکّر</em><em>برتر</em><em>اسلام</em><em>و</em><em>امتیازات</em><em>اسلام</em><em>از</em><em>میان</em><em>این</em><em>نگرش</em><em>تطبیقی</em><em>نمودار</em><em>خواهد</em><em>گشت.</em>
موعودگرایی,عهدین,نجات,ماشیح,مسیح,مقایسة تطبیقی
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1296.html
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1296_870725419505d497667ef18779bdc054.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
سراج منیر
2228-6616
2476-6070
5
14
2014
03
21
بررسی روابط متنی قرآن (مطالعة موردی سورة احقاف)
67
88
FA
رضا مراد
صحرایی
دانشیار دانشگاه علاّمه طباطبائی، تهران
فاطمه
نصرتی موموندی
کارشناس ارشد زبانشناسی دانشگاه علاّمه طباطبائی، تهران
10.22054/ajsm.2014.1297
چکیده<br /><em>امروزه مطالعات میانرشتهای در تمامی علوم بهویژه علوم انسانی از اهمیّت زیادی برخوردارند. از جملة این مطالعات، میتوان به مطالعات بینرشتهای علوم قرآنی و زبانشناسی اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر، ارائة یک نظریّة معنایی نظاممند برای توجیه روابط متنی موجود در قرآن میباشد. در این پژوهش، پژوهندگان به دنبال بررسی انسجام، پیوستگی و روابط متنی در سورة احقاف میباشد. بدین منظور، علاوه بر نظریّة انسجام، از نظریّة ربط که از رویکردهای جدید مطالعات زبانشناسی میباشد، نیز استفاده شده است. در راستای نیل به این هدف، ابتدا متن سوره به چند حوزة معنایی تقسیم شده، سپس انسجام درون و بینآیهای هر حوزة معنایی بررسی شده است. ربط هر حوزة معنایی و عوامل ارتباطی که مجموعهای از آیات را در یک حوزة معنایی قرار میدهد، در مرحلة بعد بررسی شدهاند. در پایان انسجام بین همة حوزههای معنایی تشکیلدهندة سوره و نیز ربط و عوامل ربط بینحوزهای نیز مشخّص شدهاند. یافتههای پژوهش پیش رو حاکی از آن است که آیات سورة احقاف علاوه بر انسجام درون و بینآیهای، از انسجام بینحوزهای نیز برخوردار است. آیههای هر حوزة معنایی و نیز حوزههای معنایی مختلف، از طریق عوامل ربط همچون شمول معنایی، ارجاع ضمیر پیشآیندی، ارجاع ضمیر پسآیندی، قیاس، تقابل و تمثیل، به هم مرتبط میشوند.</em>
ربط,انسجام درون آیهای,انسجام بینآیهای,روابط متنی,حوزة معنایی
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1297.html
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1297_fd570f81d394dc6bbc190a418288cdea.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
سراج منیر
2228-6616
2476-6070
5
14
2014
03
21
آرزو در اسلام
89
108
FA
جمال
فرزند وحی
0000-0002-2047-0515
استادیار دانشگاه رازی، کرمانشاه
farzandwahy@yahoo.com
فاطمه
سهرابیان
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه رازی، کرمانشاه
10.22054/ajsm.2014.1298
چکیده<br /><em>خداوند به مدد ابزارهای وجودی که در اختیار انسان قرارداده، از انسان با «تعالوا» دعوت میکند. چنانچه انسان از قوّة وهم و خیال گذر کند و رتبة وجودی خویش را به عقل، مزیّن و متعالی نماید، با تکیه بر امید مطلوب که از آن به رحمت الهی تعبیرشده است، پویا و متوکّل، راه تعالی را در پیش میگیرد و به دعوت خداوند لبّیک میگوید. گرچه آرزو و امید، ودیعههای الهی در ضمیر انسانهاست، امّا آرزوهای واهی که بدون پشتوانة عقل و عمل، انسان را به خود مشغول میکنند، نتیجهای جز حسرت و خسران ابدی در پی نخواهند داشت. در این مقاله، پس از بررسی معنای لغوی آرزو و امید، به ذکر آیات و احادیثی که انواع آرزو را بیان فرموده، نیز افرادی که آرزوی آنها در قرآن آمده، پرداخته شده است. ضمن پرداختن به آثار و نتایج آرزوهای مذموم و بیان آرزوهای برتر، انواع متعلّقِ آرزو و آیات مربوط به هر یک ذکر شده است. در این تحقیق، ابزار مورد استفادة نشریّات، کُتُب و اینترنت میباشد.</em>
قرآن,آرزو,امید,امل,تمنّی,اسلام
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1298.html
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1298_3977822f1830c6807ce541b56008ad22.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
سراج منیر
2228-6616
2476-6070
5
14
2014
03
21
کاربرد کنایه در پرتو آیاتی از قرآن کریم
109
126
FA
روحالله
نصیری
استادیار دانشگاه اصفهان، اصفهان
10.22054/ajsm.2014.1299
چکیده<br /><em>بیان صریح بعضی از معانی خوشایند نیست، ولی به وسیلة کنایه، همان معانی را میتوان با اسلوبی مؤثّر و بلیغ بیان نمود. کنایه از تصریح بلیغتر است، چراکه کنایه مانند ادّعای مفهومی است با ارائة دلیل. کنایه ذکر ملازم معنایی است تا ذهن مخاطب را از آنچه در کلام آمده، به آنچه نیامده منتقل کند. استفاده از کنایه در کلام علل گوناگونی دارد که از جملة آنها میتوان به رعایت ادب، تصویرگری، استدلال، تزیین سخن و یا جذابیّت بخشیدن به کلام اشاره کرد. قرآن به تمام قواعدی که به سخن، زیبایی و عمق میبخشد، توجّه نموده است. یکی از صنایع لفظی و معیارهای زیبایی سخن، «کنایه» است که قرآن از آن بهرة فراوان برده است و در موارد گوناگون و به انگیزههای متفاوت، تعابیر کنایی دارد. در مقالة حاضر، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بررسی موردی 16 آیه از آیات قرآن کریم، کاربردهای مختلف این شیوة بیانی بررسی شده است.</em><br />verses have been referred to. Books, publications and the internet have been the instruments of this research<br /> <br />نای لغوی آرزو و امید، به ذکر آیات و احادیثی که انواع آرزو را بیان فرموده، نیز افرادی که آرزوی آنها در قرآن آمده، پرداخته شده است. ضمن پرداختن به آثار و نتایج آرزوهای مذموم و بیان آرزوهای برتر، انواع متعلّقِ آرزو و آیات مربوط به هر یک ذکر شده است. در این تحقیق، ابزار مورد استفادة نشریّات، کُتُب و اینترنت میباشد.<br />
کنایه,کاربردهای کنایه,کنایه در قرآن
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1299.html
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1299_da98c7d4452f037c4fdca6ac6d863cd5.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
سراج منیر
2228-6616
2476-6070
5
14
2014
03
21
واکاوی سبک زندگی علمی حضرت زینب (س) با رویکردی به قرآن و حدیث
127
148
FA
سهراب
مروتی
دانشیار دانشگاه ایلام، ایلام
sohrab-morovahi@yahoo.com
زهرا
منصور زاده
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ایلام، ایلام
10.22054/ajsm.2014.1300
چکیده<br /><em>آیات تطهیر، مباهله، مودّت، تبلیغ و... به نوعی جلوهگر تقدیر خداوند از اهل بیت (ع) است. زندگی علمی حضرت زینب (س) زاویهای است که نیاز به واکاوی و تحلیل دقیقتری دارد؛ زیرا دربارة این خاندان گفته شده: «إِنَّ هَؤلاَء وَرَثُوا العِلمَ وَ الفَصَاحَةَ زُقُّوا العِلمَ زُقّاً». حضرت زینب(س) علاوه بر علم لدّنی، تمام شرایط یک راوی موثّق را در حدّ کمال داراست. بدین لحاظ، به او (س) عالمه گفتهاند. همچنین علم پیشگویی حوادث را نیز دارا میباشد، چنانکه کیفیّت شهادت خود را پیشگویی کرد. صفت دیگر ایشان (ع) عقیله است که ابنعبّاس به او داده است. همچنین مفسّری بیبدلیل است؛ زیرا خطبههای آن حضرت(س) آکنده از آیات قرآنی است.</em>
زندگی علمی,حضرت زینب(س),قرآن,حدیث,سبک زندگی
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1300.html
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1300_3f9ba2fd37fe29447bf3871c96bff2e7.pdf
دانشگاه علامه طباطبایی
سراج منیر
2228-6616
2476-6070
5
14
2014
03
21
اسلوب منطوق و مفهوم و نقش آن در تبیین معارف قرآنی
149
173
FA
داوود
معماری
استادیار دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، قزوین
سجاد
ابراهیمی
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره)، قزوین
10.22054/ajsm.2014.1301
چکیده<br /><em><em>از آنجا که قرآن کریم آخرین کتاب آسمانی و معارف آن برای همة زمانهاست. از این رو، علاوه بر معنای ظاهری،دارای لایههای عمیق باطنی نیز می</em></em><em><em></em></em><em><em>باشد که پی بردن به آنها اسلوب و روش خاصّ خود را میطلبد. یکی از این روشها، اسلوب منطوق و مفهوم است. منطوق یعنی معنایی که به صراحت میتوان از آیات برداشت کرد؛ به عبارت سادهتر، منطوق همان معنای ظاهری آیه است که با دلالتهای متفاوتی بیان میشود. مفهوم یعنی معنایی که در کلام بیان نشده است و تنها از ساختمان ترکیبی کلام میتوان آن را فهمید که شامل مفهوم موافق و مفهوم مخالف است. در مفهوم موافق حُکم، از نظر سلب و ایجاب موافق منطوق است و در مفهوم مخالف، برعکس. پس میتوان گفت که عبارتهای قرآنی معانی باطنی متعدّد دارند و آنها نیز مراد الهی هستند که در پرتو شناخت این روشها و آگاهی از تفاوت نحوة این دلالتها در جملات قرآنی است که کارایی مفسّر در بهدست آوردن مدلول آیات بیشتر خواهد شد</em></em><em>.</em>
اسلوب,منطوق,مفهوم,دلالت,مدلول قرآنی
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1301.html
https://ajsm.atu.ac.ir/article_1301_ddaee83156023051f248ce69093dc967.pdf