نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

استادیار معارف اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

یکی از باورهای مهم در میان مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، زیارت و توسل به قبور، خاصه قبور انبیا و اولیاست. این اعتقاد موجب شکل‌گیری مسافرت‌های فردی و ‌جمعی به ‌صورت پیاده و سواره برای دعا و طلب حوایج نزد این مقابر شده‌است. سلفیان تکفیری با بدعت دانستن زیارت قبور و سفر برای آن، به تخریب مقابر انبیا و اولیا و نیز تکفیر زایران و کشتار آن‌ها می‌پردازند. مقالة پیش رو با هدف بررسی اصالت فتواها و استدلال‌های برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین چهرة این فرقه، ‌یعنی ابن‌تیمیه، در سه بخش دیدگاه «ابن‌تیمیه»، «ادلة ابن‌تیمیه» و «ارزیابی آن‌ها» شکل ‌گرفته‌است. در این مقاله، با روشی اسنادی ‌ـ تحلیلی به جمع‌آوری ادله و مستندات ابن‌تیمیه پرداخته می‌شود. سپس با ارزیابی و تحلیل این ادله و آشکار کردن تناقض آن‌ها با ادلة قرآنی و روایی، بی‌پایه و‌اساس بودن عقیدة ابن‌تیمیه و سلفیان ثابت می‌شود و در پایان به این نتیجه می‌رسیم که ادلة فراوانی از قرآن، سنت و اجماع مسلمین بر مشروعیت زیارت قبور و سفر برایان وجود دارد و دیدگاه ابن‌تیمیه و پیروان او مستند شرعی ندارد و مخالف کتاب، سنت و سیره هست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis and Critique of the Salafi Arguments about the Pilgrimage of the Graves with the Emphasis on the Ideas of Ibn Taymiyyah

نویسنده [English]

  • hamze alii bahrami

Assistant Professor of Islamic Studies, Isfahan University, Isfahan, Iran;

چکیده [English]

One of the most important beliefs among Muslims, especially Shiites, is pilgrimage and resorting to graves, especially the graves of prophets and awliyā. This belief led to the formation of individual and collective travels trips on foot and riding which people went to these tombs for prayer and desires. The Takfiri Salafis are destroying are destroying the tombs of the prophets and their successors, they are also excommunicating and killing them, by knowing the innovation of the pilgrimage of the graves and the journey for it. This article is designed to investigate the authenticity of the fatwas and the arguments of the most prominent and most influential figure of this cult, namely, Ibn Taymiyyah, in three parts of "Ibn Taymiyyah's View", "Ibn Taymiyyah's Reasons" and "Their Evaluation". In this paper, an analytical method is used to collect the evidence and documents of Ibn Taymiyyah. Then, by evaluation and analyzing this evidence and revealing their contradiction with Qur'anic and narrative arguments, it is proved that the beliefs of Abbatimyah and Salafis are groundless and unfounded. In the end, we conclude that there are many reasons in the Qur'an, the tradition, and the consensus of Muslims, which implies the legitimacy of the pilgrimage of the graves and the journey for it. And the viewpoint of Ibn Taymiyyah and his followers is not a religious documentary, and it is against the Qur'an, prophetic tradition, and his manner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Taymiyyah
  • Grave pilgrimage
  • Shadde Rehal
  • Salafis
  • Takfir
آلوسی، نعمان‌بن محمود. (1981م.). جلاء العینین فی محاکمة الأحمدین. تحقیق علی السید صبح المدنی. قاهره: مطبعة المدنی.
ابن‌برهان، علاء‌الدین علی. (1981م.). کنز العمال. تحقیق بکری حیانی صفوة السقا. چ 5. بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن‌تیمیه حرّانی، احمدبن عبدالحلیم. (1987م.). الفتاوى الکبرى. تحقیق عبدالقادر عطا. چ 1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (2005م.). مجموع الفتاوى. تحقیق أنور الباز ـ عامر الجزار. چ 3. بیروت: دار الوفاء
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1995م.). مجموع‌الفتاوی. تحقیق عبدالرحمن‌بن قاسم. المدینة السعودیة: مجمع الملک فهد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1410ق.). زیارة القبور. چ 1. ریاض: الإدارة العامة للطبع والترجمة.
ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی. (1379). فتح الباری شرح صحیح البخاری. تحقیق الخطیب. قاهره ـ بیروت: دارالریان التراث ـ دارالمعرفة.
ابن‌حنبل، أحمد. (2001م.). مسند الإمام أحمدبن حنبل. المحقق عادل مرشد الأرنؤوط وآخرون. چ 1. بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن‌خلکان، شمس‌الدین أحمد. (1900م.). وفیات الأعیان. تحقیق إحسان عباس. بیروت: دار صادر.
ابن‌رجب، زین‌الدّین أبی‌الفرج. (1422ق.). فتح الباری. تحقیق أبومعاذ طارق. چ 2. السعودیة: دار ابن‌الجوزی.
ابن‌عساکر، عبدالصمد‌بن عبدالوهاب. (بی‌تا). إتحاف الزائر. تحقیق شکری. چ 1. بیروت: شرکة دار الأرقم.
ابن‌قدامة، أبومحمد موفق. (1968م.). المغنی. قاهره: مکتبة القاهرة.
ــــــــــــــــــــــــــــــ . (2004م.). عمدة الفقه. تحقیق احمد محمد عزوز. بیروت: المکتبة العصریة.
ابن‌ماجه، ابوعبدالله محمد. (1430ق.). سنن ابن‌ماجه. تحقیق شعیب الأرناؤوط. چ 1. بیروت: دار الرسالة العالمیة.
ــــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). سنن ابن‌ماجه. تحقیق عبدالباقی. بیروت: دار الفکر.
ابن‌مودود موصلی، عبدالله. (1937م.). الاختیار لتعلیل المختار. تحقیق محمود ابودقیقه. قاهره: مطبعة الحلبی.
ابن‌نجار، محب‌الدّین محمد. (بی‌تا). الدرةالثمینة فی أخبار المدینة. تحقیق حسین محمد علی شکری. بیروت: شرکة دار الأرقم.
ابو ریّه، محمود. (1969م.). شیخ المضیرة ابوهریره. چ 3. مصر: دارالمعارف.
أبی‌داود، سلیمان‌بن الأشعث. (2009م.). سنن أبی‌داود. تحقیق شعیب الأرنووط قره بللی. چ 1. بیروت: دارالرسالة.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). سنن أبی‌داود. تحقیق محمد محیی‌الدّین عبدالحمید. بیروت: دار الفکر.
الأمیر، محمدبن إسماعیل. (2011م.). التَّنویر. تحقیق محمد إبراهیم. چ 1. ریاض: دار السلام.
امین، سیدمحسن. (1387). کشف الإرتیاب (تاریخ و نقد وهابیت). ترجمة علی‌اکبر فائزی‌‌پور. قم: مطبوعات دینی.
بوطی، محمد سعید رمضان. (1389). سلفیه؛ بدعت یا مذهب. ترجمة حسین صابری. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
بهوتی، منصوربن یونس. (1402ق.). کشاف القناع عن متن الإقناع. تحقیق مصطفى هلال. بیروت: دار الفکر.
بیهقی، ابوبکر أحمد. (1344ق.). السنن الکبرى وفی ذیله الجوهر النقی. چ 1. حیدرآباد: مجلس دائرة‌المعارف النظامیة الکائنة فی الهند.
ـــــــــــــــــــــــــ . (1410ق.). شعب الإیمان. تحقیق بسیونی زغلول. چ 1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
حاکم، أبوعبدالله. (1990م.). المستدرک على الصحیحین. تحقیق عبدالقادر عطاء. چ 1. بیروت: دار الکتب.
حصینی، حسن‌بن علی الهاشمی. (1995م.). صحیح شرح العقیدة الطحاویة. چ 1. اردن: دار الإمام النووی.
حطاب الرُّعینی، شمس‌الدین محمد. (2003م.). مواهب الجلیل لشرح مختصر خلیل. تحقیق زکریا عمیرات. ریاض: دار عالم الکتب.
دارقطنی، علی‌بن عمر. (1966م.). سنن الدارقطنی. تحقیق سید عبداله هاشم یمانی المدنی. بیروت: دار المعرفة.
دمیاطی، أبی‌بکر بن ‌السید محمد. (بی‌تا). حاشیةإعانة الطالبین على حل ألفاظ. بیروت: دار الفکر.
ذهبی، أبوعبدالله محمد. (1993م.). سیر أعلام النبلاء. چ 9. بیروت: مؤسسة الرسالة.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1985م.). سیر أعلام النبلاء. تحقیق شعیب الأرنووط. بیروت: مؤسسة الرسالة.
سبحانی، جعفر. (1388). آیین وهابیت. تهران: نشر مشعر.
سبکی، علی‌بن عبدالکافی. (1982م.). شفاءالسقام. چ 3. حیدرآباد: دائرةالمعارف العثمانی.
سفارینی، شمس‌الدین.(1982م.). لوامع الأنوار البهیة. چ 2. دمشق: مؤسسة الخافقین.
سمهودی، علی‌بن عبدالله. (1419ق.). وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفى. چ 1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
سندی، محمد‌بن عبدالهادی. (بی‌تا). حاشیة السندی على سنن ابن‌ماجه. بیروت: دار الجیل.
شوکانی، محمدبن علی. (1993م.). نیل الأوطار. تحقیق صبابطی. چ 1. مصر: دار الحدیث.
طبرانی، سلیمان‌بن أحمد. (1983م.). المعجم الکبیر. تحقیق حمدی. چ 2. الموصل: مکتبة العلوم والحکم.
عبدری، محمدبن یوسف. (1398ق.). التاج والإکلیل لمختصر خلیل. بیروت: دار الفکر.
غزالی، محمد‌بن محمد. (1417ق.). الوسیط فی المذهب. تحقیق أحمد محمود. قاهره: دار السلام.
فرمانیان، مهدی و مجتبی صداقت. (1392). «زیارت قبور و دلایل عالمان شیعه بر مشروعیت آن». شیعه‌شناسی. ش 41. صص 141ـ166.
قاضی عیاض، ابوالفضل. (1988م.). الشفا بتعریف حقوق المصطفى. بیروت: دارالفکر.
قرافی، أحمدبن إدریس. (1994م.). الذخیرة. تحقیق محمد حجی. بیروت: دار الغرب.
القرطبی، یوسف‌بن عبدالله. (1387ق.). التمهید لِمَا فی الموطأ. تحقیق مصطفى‌ بن أحمد و محمد عبدالکبیر البکری. مغرب: وزارة عموم الأوقاف.
ــــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). الإنتفاء فی فضائل الثلاثةالأئمة الفقهاء الأمم. بیروت: دارالکتب العلمیة.
کوکب عبید، الحاجة. (1986م.). فقه العبادات على المذهب المالکی. چ 1. دمشق: مطبعة الإنشاء.
مبارک ‌فوری، عبید‌الله‌بن محمد. (1984م.). مرعاة المفاتیح. چ 3. هند: إدارة البحوث العلمیة.
نووی، یحیى‌بن شرف. (1405ق.). روضة‌الطالبین وعمدة المفتین. بیروت: المکتب الإسلامی.
ـــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). المجموع شرح المهذب. بیروت: دار الفکر.
نیسابوری، مسلم‌بن حجاج. (بی‌تا). المسند الصحیح. تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.