اجل معلّق و اجل مسمّی از منظر آیات و تجلّی آن در روایات

محمد حسین بیات

دوره 7، شماره 22 ، فروردین 1395، ، صفحه 7-38

چکیده
  موضوع اجل معلّق (قضای مشروط) و اجل مسمّی (قضای محتوم) در ارتباط با زمان مردن آدمیان، از دیرزمان مورد بحث مفسّران اسلامی بوده است. بعضی از آیات قرآن کریم، در اجل معلّق ظهور دارند؛ مثل آیة Pأَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطیعُونِ * یغْفِرْ لَکمْ مِنْ ذُنُوبِکمْ وَ یؤَخِّرْکمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی..: اینکه خدا را عبادت نمایید و ...  بیشتر

سریان علم در موجودات از منظر قرآن مجید و تجلّی آن در اندیشة ملاّصدرا

محمد حسین بیات؛ حامده راستایی

دوره 6، شماره 20 ، مهر 1394، ، صفحه 7-27

https://doi.org/10.22054/ajsm.2015.4542

چکیده
  آنچه انسان‌ها با حواسّ خود درمی‌یابند، این است که جمادات فاقد شعورند، امّا خداوند در قرآن همة موجودات عالم را از انسان و حیوان گرفته تا گیاه و جماد، دارای شعور و آگاهی معرّفی می‌فرماید و اموری مانند تسبیح، سجده، خشوع و ..... را به آنها نسبت می‌دهد. اعتقاد به سریان کمالات وجودی از قبیل علم، حیات و اراده در جمیع موجودات از اصول مسلّم ...  بیشتر

تقیّه در اسلام و فلسفة تقیّة امام رضا(ع) با تکیه بر آیات و روایات

محمد حسین بیات

دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، ، صفحه 21-44

https://doi.org/10.22054/ajsm.2013.5512

چکیده
  آیین مقدّس اسلام یک آیین فطری است. مسألة أخذ میثاق که بارها در قرآن مجید (از جمله الحدید/8)1وارد آمده، به همین نکته اشارت دارد. شایان ذکر آنکه، جمیع احکام شرع مقدّس اسلام، اعمّ از احکام تکلیفی که بر اساس اقتضاء و تخییر جعل شده‌اند و احکام وضعی که قراردادهای الهی در زندگی عادی بشر می‌باشند، معالیل مصالح و مفاسد می‌باشند؛ یعنی اگر کسی ...  بیشتر

قاعده نفی عسر و حرج با تکیه بر آیات و روایات

محمد حسین بیات

دوره 3، شماره 9 ، دی 1391، ، صفحه 30-46

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5506

چکیده
  شریعت مقدس اسلام که آخرین دین در سلسله آیین های آسمانی است، شریعتی دور از افراط و تفریط است؛ شریعتی است که حتی در قصاص و انتقام آن، روح حیات وجود دارد. ایستادگی و استقامت را در برابر دشمنان معاند زورگو به پیروان خود دستور داده است و نسبت به محرومان و ستمدیدگان، حد اعلای فروتنی را بدانان یاد داده است. خداوند متعال در قرآن مجید خطاب به ...  بیشتر

هرمنوتیک و تأویل آیات قرآن کریم

محمد حسین بیات

دوره 3، شماره 7 ، تیر 1391، ، صفحه 9-46

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5490

چکیده
  هرمنوتیک به معنی فنّ فهم و تأویل متن، از زمان سقراط و افلاطون و به قولی پیشتر از آنان، دست‌مایه‌ی دانشمندان و فرزانگان بوده است. در کُل، در آثار یونانی، کُتُب و رساله‌هایی از بزرگانی چون افلاطون و ارسطو در این زمینه موجود است. هرمنوتیک به معنی فنّ فهم و تأویل متون مقدّس دینی از زمان قدّیس آگوستین (سده‌ی پنجم میلادی) تا زمان شلایر ماخر ...  بیشتر

بررسی و نقد دیدگاه ابن‌عربی در باب خلافت و امامت

محمد حسین بیات

دوره 2، شماره 5 ، دی 1390، ، صفحه 25-66

https://doi.org/10.22054/ajsm.2011.5477

چکیده
  دیدگاه ابن‌عربی در باب خلافت و امامت بعد از رحلت رسول اکرم (ص) از ویژگی خاصّی برخوردار است. وی نخست به‌گونه‌ای سخن می‌گوید که خواننده می‌پندارد مقصود وی، امامت و خلافت عرفانی می‌باشد و ربطی به دیدگاه‌های کلامی شیعی و سنّی در این باره ندارد، لیکن بعد از بررسی و دقّت نظر معلوم می‌شود که وی با شیوه‌ی خاصّ خود، در نهایت دیدگاه کلامی ...  بیشتر

برهان صدّیقین و وجوب و امکان در اثبات واجب تعالی از منظر فلاسفه‌ی بزرگ با تکیه بر قرآن و حدیث

محمد حسین بیات

دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1390، ، صفحه 1-28

https://doi.org/10.22054/ajsm.2011.5449

چکیده
  در این جستار، اولاً به اختصار دیدگاه فلاسفه‌ی مشّاء و آخرین یافته‌های ایشان در اثبات وجود خدا با تکیه بر براهین وجوب و امکان و صدّیقین بررسی می‌شود. ثانیاً دیدگاه ویژه‌ی ملّاصدرا در باب برهان صدیقین بیان خواهد شد. نکته‌ی مهم آنکه نویسنده‌ی مقاله ریشه‌های فکری ملّاصدرا را بررسی کرده و نشان داده است که وی تحت‌تاثیر چه عواملی بدین ...  بیشتر

بررسی و نقد سخنان شبهه‌سازان در حقّانیت قرآن

محمد حسین بیات

دوره 1، شماره 1 ، دی 1389، ، صفحه 37-64

https://doi.org/10.22054/ajsm.2011.5442

چکیده
  در این مقاله نخست سخنان قرآن مجید با برخی از احادیث معتبر درباره‌ی معرّفی قرآن کریم و پیامبر اکرم(ص) نقل شده است. در این بخش با استناد به آیات و احادیث، عصمت قرآن کریم و پیامبر اکرم(ص) از هر نوع خطا به اثبات رسیده است. سپس همه‌ی شبهه‌های شبهه‌سازان در هشت عنوان کلّی نقل و بررسی شده و سرانجام به یک‌یک آنها در حدِّ یک مقاله به‌گونه‌ای ...  بیشتر