قرآن پژوهی
امیر حسین عاقبتی؛ بهجت السادات حجازی؛ سید امیر جهادی حسینی
چکیده
کلام خداوند در جامعترین کتاب آسمانی «قرآن» و در اوج بلاغت و فصاحت ادبی و محتوایی همواره از دیرباز الهام بخش شاعران و نویسندگان آشنا و مأنوس با این موهبت الهی بوده و بدون تردید سرچشمۀ بسیاری از متون ادبی، خصوصاً ادبیات تعلیمی بودهاست. امیرخانی از نویسندگان جوان و توانای معاصر است که بیش از نویسندگان دیگر از قرآن به صورتهای ...
بیشتر
کلام خداوند در جامعترین کتاب آسمانی «قرآن» و در اوج بلاغت و فصاحت ادبی و محتوایی همواره از دیرباز الهام بخش شاعران و نویسندگان آشنا و مأنوس با این موهبت الهی بوده و بدون تردید سرچشمۀ بسیاری از متون ادبی، خصوصاً ادبیات تعلیمی بودهاست. امیرخانی از نویسندگان جوان و توانای معاصر است که بیش از نویسندگان دیگر از قرآن به صورتهای مختلفی در نوشتههای خود بهرهبردهاست و اصولاً آغازگر کاربرد نوین آیات قرآن در حوزۀ رماننویسی است که پیش از وی سابقه نداشته است. وی افزون بر انس و الفت با قرآن، شیوههای بدیعی را در تأثیرپذیری از قرآن با خلاقیّت ادبی خود آفریدهاست. تنوّع روشهای بهرهگیری از آیات قرآن در رمانهای او در دو بخش بررسیمیشود: شیوههای سنّتی تأثیرپذیری از قرآن و نوآوری وی در تأثیرپذیری از آیات قرآن. نوآوری در رسمالخط، نوآوری در ترجمۀواژهها، تصویرآفرینی با واژهها و آیات و نوآوری درکاربرد نشانههای قرآنی از جمله شیوههای منحصر بهفرد او در بهرهگیری از قرآن است. هدفِ اصلیِ رضا امیرخانی در بهکارگیریِ این شیوهها در رمانهای خود، دستیابی به معانی جدید بوده و به هیچ عنوان قصد تحریف یا اهانت به ساحت مقدس قرآن را نداشتهاست. این جستار برمبنای تحلیل محتوای کیفی متن و جامعۀ متن پژوهش، مهمترین رمانهای امیرخانی است.
قرآن پژوهی
بهجت السادات حجازی
چکیده
توجّه بیشتر پژوهشگران حوزه بلاغت قرآن به رابطۀ وجوه ادبی و مذهبی این کتاب مقدس آسمانی و سازگاری یا عدم سازگاری این وجوه باهم معطوف شده است. قرآن در جایگاه معجزۀ ختمیّه از یک سو منشاء شکوفایی بلاغت ادبی در زبان فارسی بوده است و از سوی دیگر به لحاظ ادبی نیز تقلید ناپذیر میباشد. ازاینرو دقیقاً نمونههای آرایههای ادبی چون تشبیه، ...
بیشتر
توجّه بیشتر پژوهشگران حوزه بلاغت قرآن به رابطۀ وجوه ادبی و مذهبی این کتاب مقدس آسمانی و سازگاری یا عدم سازگاری این وجوه باهم معطوف شده است. قرآن در جایگاه معجزۀ ختمیّه از یک سو منشاء شکوفایی بلاغت ادبی در زبان فارسی بوده است و از سوی دیگر به لحاظ ادبی نیز تقلید ناپذیر میباشد. ازاینرو دقیقاً نمونههای آرایههای ادبی چون تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، تمثیل و... در قرآن، همسانی ماهوی با همین آرایهها در متون ادبی شعری یا منثور زبان فارسی ندارند. این موضوع در مورد آرایۀ تشخیص یا انسان انگاری در قرآن، بیش از همه آرایهها صدق میکند. در تفکر اسطورهای آنیمیستی، انسان انگاری سایر موجودات نوعی تخیّل و فرض ذهنی تلقّی میشود. همۀ زیباییهای بلاغی و ادبی در قرآن در خدمت انتقال معانی ژرف به ذهن آدمی است؛ ولی این اندیشه و استدلال که گزیری برای تمسّک به آرایههای ادبی و بلاغی در قرآن جهت درک مجهولات عالم غیب نیست؛ در مورد آرایۀ انسان انگاری صدق نمیکند. پرسش اساس این جستار این است که آیا زبان مجازی به معنای عام که در اکثر زیباییهای ادبی از جمله تشخیص یا انسان انگاری مشاهده میشود، در کلام قرآن چگونه قابل توجیه است؟