اسماعیل اثباتی
چکیده
منابع روایی و دعایی شیعه انباشته از دعاهای پر مغزی است که از سوی معصومین (ع) صادر شده است. گونه خاصی از این دعاها -به منظور درخواست از خدا برای حل مشکلات و گرفتاریها- بهخصوص مداوای بیماریها بیان شده است. اهمیت این دعاها بر کسی پوشیده نیست، اما برای انتساب هر مطلبی به معصومین (ع) باید دلیلی وجود داشته باشد. یکی از راههای بررسی اعتبار ...
بیشتر
منابع روایی و دعایی شیعه انباشته از دعاهای پر مغزی است که از سوی معصومین (ع) صادر شده است. گونه خاصی از این دعاها -به منظور درخواست از خدا برای حل مشکلات و گرفتاریها- بهخصوص مداوای بیماریها بیان شده است. اهمیت این دعاها بر کسی پوشیده نیست، اما برای انتساب هر مطلبی به معصومین (ع) باید دلیلی وجود داشته باشد. یکی از راههای بررسی اعتبار نسبی مطالب نقل شده، سنجش میزان اعتبار منبع و کتابی است که دعا یا روایت در آن ذکر شده است. از این رو، شایسته است در خصوص مهمترین منابع دعاهای طبی شناخته شده با توجه به اعتبار منبع درباره میزان اعتبار آنها، اظهارنظر کلی صورت گیرد. علاوه بر این، آشنایی با منابع و مأخذ دعاهای طبی اولین مرحله برای دسترسی به این میراث ارزشمند و بهرهبرداری از آن است. این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانهای و به صورت توصیفی- تحلیلی به بازشناسی مهمترین منابع دعاهای طبی و اعتبارسنجی آنها میپردازد. برای این منظور، ابتدا منابعی که در طول تاریخ در گستره دعانگاری یا جمعآوری حدیث، باب خاصی به این موضوع اختصاص دادهاند، معرفی شدهاند، سپس مشهورترین و گستردهترین منابع دعایی و روایی معاصر؛ یعنی مفاتیحالجنان و بحارالانوار مورد بررسی قرار گرفته و منابع مورداستفاده آنها استخراج شده است. نتیجه بررسی منابع این دو کتاب تقریبا یکسان است. بر این اساس دو کتاب طبالائمه (ع) اثر عبدالله و حسین بن بسطام و مکارمالاخلاق اثر طبرسی در زمره اصلیترین منابع دعاهای طبی است که متاسفانه از اعتبار کافی برخوردار نیستند. این در حالی است که بسیاری از دعاهای شفابخش لابلای کتابهای حدیثی و دعایی آمده است که با جمعآوری آنها میتوان مجموعهای از دعاهای معتبر طبی را به مشتاقان معارف اهل بیت (ع) اهدا کرد.
قرآن پژوهی
حسن رضایی هفتادر؛ صفر نصیریان؛ حسین علوی مهر
چکیده
آغاز تفسیر از جمله مباحث مهمی است که در تاریخ تفسیر بدان توجه شدهاست. خاورپژوهان هم توجه ویژهای به این مسئله دارند. قسمتی از مقالة «تفسیر در دوران صدر اسلام و سدههای میانه» اثر ژیلیو، خاورپژوه معاصر، دربارة آغاز تفسیر و اعتبارسنجی آن است. در این اثر، ژیلیو پیشینة تفسیر روایی دورة نخستین را به طور ویژه بررسی کردهاست. از دیدگاه ...
بیشتر
آغاز تفسیر از جمله مباحث مهمی است که در تاریخ تفسیر بدان توجه شدهاست. خاورپژوهان هم توجه ویژهای به این مسئله دارند. قسمتی از مقالة «تفسیر در دوران صدر اسلام و سدههای میانه» اثر ژیلیو، خاورپژوه معاصر، دربارة آغاز تفسیر و اعتبارسنجی آن است. در این اثر، ژیلیو پیشینة تفسیر روایی دورة نخستین را به طور ویژه بررسی کردهاست. از دیدگاه او، دوران نخستین تفسیر روایی به صورت شفاهی و مکتوب عبارتند از: 1ـ تفسیر پیامبر(ص) که نقطة عزیمت است. 2ـ تفسیر صحابه که دَه تن از آنان جزو مفسران مشهور هستند. 3ـ تفسیر تابعان که مثل دورة صحابه، دَه تن از آنان جزو مفسران مشهورند. 4ـ آغاز نگارش تفسیر که متأخر از سه دورة پیشین است. ژیلیو معتقد است تفسیر سه دورة اول، دورة شفاهی تفسیر بوده که مصادف با سدة نخست هجری است و از نظر کمیت روایات تفسیری و کیفیت طرق آنها اعتبار چندانی ندارد. همچنین، از دیدگاه او، تفسیر دورة چهارم، یعنی دورة کتابت تفسیر روایی، از سدة دوم آغاز میشود. از این رو، اعتبار تفسیر روایی از نظر مکتوب بودن نیز ضعیف است. اما بر اساس منابع اسلامی، تفسیر روایی دوران نخستین، برخلاف دیدگاه ژیلیو ویژگیهای زیر را دارد: 1ـ تفسیر شفاهی که شامل سه دورة اول است، از نظر کمیت روایات، تعداد راویان و طرق روایات، وسیعتر و موثقتر از آن چیزی است که ژیلیو ادعا میکند. 2ـ زمان شروع تفسیر مکتوب روایی به قبل از سدة دوم، یعنی سدة نخست بازمیگردد.
جمال فرزند وحی؛ مینا یعقوبی
چکیده
کتاب «الکافی» اثر ثقةالاسلام کُلینی را به واسطة برخی امتیازات از جمله جامعیّت کتاب، جایگاه علمی مؤلّف، نزدیکی به زمان ائمّه(ع)، دسترسی به اصول اربعمائه، نحوة تبویب، استحکام أسناد و ... از برترین نگاشتههای حدیث شیعه میدانند. این پژوهش در صدد است تا با رویکردی نو و از طریق مطالعة منابع «الکافی» و بررسی اصالت و اعتبار آنها، ...
بیشتر
کتاب «الکافی» اثر ثقةالاسلام کُلینی را به واسطة برخی امتیازات از جمله جامعیّت کتاب، جایگاه علمی مؤلّف، نزدیکی به زمان ائمّه(ع)، دسترسی به اصول اربعمائه، نحوة تبویب، استحکام أسناد و ... از برترین نگاشتههای حدیث شیعه میدانند. این پژوهش در صدد است تا با رویکردی نو و از طریق مطالعة منابع «الکافی» و بررسی اصالت و اعتبار آنها، به میزان اعتبار«الکافی» دست یابد.بدین منظور، از شواهد تاریخی و دیدگاههای اندیشمندان در ارتباط با منابع در دسترسِ«الکافی» استفاده نموده است و به بررسی وثاقت و اعتبار آنها میپردازد. این منابعْاصول اربعمائه،جوامع پیش از کافی و نیز کتابهایی که راویان آنها تضعیف شدهاند، کُتُبی که در وثاقت راویان آنها اختلاف نظر وجود دارد و کُتُبی را که معتبر میباشند، امّا راویان آن تضعیف گشتهاند، شامل میشود. در نهایت، این تحقیق نشان می دهد که شیخ کُلینی از منابع معتبر و مورد اعتمادی برای تدوین کتاب «الکافی» بهره برده است و در نتیجه، این کتاب به لحاظ اعتبار علمی از جایگاه بالایی برخوردار خواهد بود.