حدیث پژوهی
علی حسن بیگی
چکیده
«فهم روشمند حدیث» در گرو کاربستِ «قواعد فهم» است. از سوی دیگر، صرف کاربستِ قواعد فهم، سبب تحقق فهم روشمند نمیگردد، بلکه توجه به آسیبهای فهم نیز ضروری است. بیتوجهی به آسیبهای فهم، فهم روشمند حدیث را دچار اختلال، و پژوهشگر را از مقصود اصلی گوینده دور میکند. یکی از آسیبهای فهم حدیث، بیتوجهی به «مَصبِّ حدیث» ...
بیشتر
«فهم روشمند حدیث» در گرو کاربستِ «قواعد فهم» است. از سوی دیگر، صرف کاربستِ قواعد فهم، سبب تحقق فهم روشمند نمیگردد، بلکه توجه به آسیبهای فهم نیز ضروری است. بیتوجهی به آسیبهای فهم، فهم روشمند حدیث را دچار اختلال، و پژوهشگر را از مقصود اصلی گوینده دور میکند. یکی از آسیبهای فهم حدیث، بیتوجهی به «مَصبِّ حدیث» است. نوشتار پیش رو به دنبال احصای پیامدهای بیتوجهی به مصب حدیث است. با کوششی که صورت گرفت، روشن شد که تاکنون نوشتاری دربارۀ زمینهها و پیامدهای بیتوجهی به مصب حدیث منتشر نشدهاست. این تحقیق که با روش توصیفیـ تحلیلی انجام شده، به این نتیجه رسیدهاست که بر اساس روش مذکور، زمینههای بیتوجهی به مصب حدیث عبارتند از: تصحیف، تحریف، تقطیع، توهّم راوی، تبادر و ترادفپنداری. همچنین، پیامدهای بیتوجهی به مصب حدیث عبارتند از: تلقی تعارض میان حدیث، فهم ناصحیح از حدیث، زمینهسازی اشکال در حدیث، تلقی بیمعنایی حدیث و تعمیمگرایی.
نوروز امینی؛ محبوبه رضانیا
چکیده
نخستین مفسر قرآن، طبق صریح قرآن، پیامبر است. پس از پیامبر با حضور بزرگان صحابه، به عنوان نخستین مراجع تفسیری آن روزگار، در شهرهای بزرگ آن عصر، همچون مکه، مدینه، کوفه و بصره، جغرافیای تفسیر و مباحث آن توسعه یافت و عالمان رشدیافته در این مراکز، گامهایی استوار در توسعه تفسیر برداشتند. با این حال توسعه جغرافیای تفسیر همیشه به سود این ...
بیشتر
نخستین مفسر قرآن، طبق صریح قرآن، پیامبر است. پس از پیامبر با حضور بزرگان صحابه، به عنوان نخستین مراجع تفسیری آن روزگار، در شهرهای بزرگ آن عصر، همچون مکه، مدینه، کوفه و بصره، جغرافیای تفسیر و مباحث آن توسعه یافت و عالمان رشدیافته در این مراکز، گامهایی استوار در توسعه تفسیر برداشتند. با این حال توسعه جغرافیای تفسیر همیشه به سود این دانش نبوده و در مواردی، بنا به دلایل متعدد، آسیبهایی بر پیکره تفسیر وارد ساخته است. این مقاله مکتب تفسیری بصره را از این منظر مورد مطالعه قرار میدهد و میکوشد تا از رهگذر ارائه تصویری دقیق از حوزه تفسیری بصره، مهمترین آسیبها و انحرافهای تفسیر بصره را بررسی کند. یافتهها حاکی از آن است که تفسیر بصره از جریانهای تفسیرگریزی، جریان اعتزال، جریان اهل حدیث و جریان اهل رای به شدت متأثر بوده و به همین خاطر آسیبهایی چند از این رهگذر متوجه تفسیر بصره شدهاست.