سید محمود طیب حسینی؛ خدیجه بنایی
دوره 7، شماره 22 ، فروردین 1395، ، صفحه 133-166
چکیده
واژة «کریم» از نظر مفهوم و معنا یکی از واژه‌های مهم و در عین حال، پیچیدة قرآنی است که تاکنون با رویکرد معناشناسانه به آن پرداخته نشده است. پژوهش حاضر کوشیده است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی، این واژه را در قرآن مجید، مورد واکاوی قرار دهد. در این پژوهش، با استفاده از قاعدة سیاق و ارتباط مفهومی واژة «کریم» با واژه‌های همنشین و ...
بیشتر
واژة «کریم» از نظر مفهوم و معنا یکی از واژه‌های مهم و در عین حال، پیچیدة قرآنی است که تاکنون با رویکرد معناشناسانه به آن پرداخته نشده است. پژوهش حاضر کوشیده است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی، این واژه را در قرآن مجید، مورد واکاوی قرار دهد. در این پژوهش، با استفاده از قاعدة سیاق و ارتباط مفهومی واژة «کریم» با واژه‌های همنشین و جانشین، چگونگی کاربرد این واژه در سراسر آیات قرآن مجید تبیین گردیده است. واژة «کریم» در قرآن از دایرة تنوّع معنایی گستردهای برخوردار است و در یازده معنا از قبیل: بخشش بلاعوض، عطای بدون نقصان و خواری، عطای بدون طلب، مختوم به مُهر، پُرفایده و ... به کار رفته است. همچنین، این واژه با واژه‌های «مجید» و «جواد» بر محور جانشینی در یک حوزة معنایی قرار دارد. کشف مؤلّفههای معنایی «کریم» سبب آشکار شدن بخش اندکی از معارف نهفته در باطن آیات میشود و نشاندهندة نظام‌مند بودن اندیشة قرآن است.
رضا مراد صحرایی؛ فاطمه نصرتی موموندی
چکیده
چکیدهامروزه مطالعات میان‌رشته‌ای در تمامی علوم به‌ویژه علوم انسانی از اهمیّت زیادی برخوردارند. از جملة این مطالعات، می‌توان به مطالعات بین‌رشته‌ای علوم قرآنی و زبان‌شناسی اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر، ارائة یک نظریّة معنایی نظام‌مند برای توجیه روابط متنی موجود در قرآن می‌باشد. در این پژوهش، پژوهندگان به دنبال بررسی انسجام، ...
بیشتر
چکیدهامروزه مطالعات میان‌رشته‌ای در تمامی علوم به‌ویژه علوم انسانی از اهمیّت زیادی برخوردارند. از جملة این مطالعات، می‌توان به مطالعات بین‌رشته‌ای علوم قرآنی و زبان‌شناسی اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر، ارائة یک نظریّة معنایی نظام‌مند برای توجیه روابط متنی موجود در قرآن می‌باشد. در این پژوهش، پژوهندگان به دنبال بررسی انسجام، پیوستگی و روابط متنی در سورة احقاف می‌باشد. بدین منظور، علاوه بر نظریّة انسجام، از نظریّة ربط که از رویکردهای جدید مطالعات زبان‌شناسی می‌باشد، نیز استفاده شده است. در راستای نیل به این هدف، ابتدا متن سوره به چند حوزة معنایی تقسیم شده، سپس انسجام درون و بین‌آیه‌ای هر حوزة معنایی بررسی شده است. ربط هر حوزة معنایی و عوامل ارتباطی که مجموعه‌ای از آیات را در یک حوزة معنایی قرار می‌دهد، در مرحلة بعد بررسی شده‌اند. در پایان انسجام بین همة حوزه‌های معنایی تشکیل‌دهندة سوره و نیز ربط و عوامل ربط بین‌حوزه‌ای نیز مشخّص شده‌اند. یافته‌های پژوهش پیش رو حاکی از آن است که آیات سورة احقاف علاوه بر انسجام درون و بین‌آیه‌ای، از انسجام بین‌حوزه‌ای نیز برخوردار است. آیه‌های هر حوزة معنایی و نیز حوزه‌های معنایی مختلف، از طریق عوامل ربط همچون شمول معنایی، ارجاع ضمیر پیش‌آیندی، ارجاع ضمیر پس‌آیندی، قیاس، تقابل و تمثیل، به هم مرتبط می‌شوند.
