قرآن پژوهی
صدیقه موسوی کیانی؛ سید محمود طیب حسینی
چکیده
قرآن کریم معجزه جاودان ادب و بلاغت است. در مباحث بلاغی، ایجاز از اهمیت خاصی برخوردار است. تضمین نوعی از ایجاز است که کلمه، ضمن حفظ معنای خود، به شیوه استعمالِ کلمه دیگر ازنظر تعدّی و لزوم بهکاررفته و معنای آن کلمه را نیز به معنای خود اضافه میکند و به این ترتیب به شکلی موجز بر هر دو معنا دلالت میکند. تضمین از نوع حقیقت است نه مجاز، ...
بیشتر
قرآن کریم معجزه جاودان ادب و بلاغت است. در مباحث بلاغی، ایجاز از اهمیت خاصی برخوردار است. تضمین نوعی از ایجاز است که کلمه، ضمن حفظ معنای خود، به شیوه استعمالِ کلمه دیگر ازنظر تعدّی و لزوم بهکاررفته و معنای آن کلمه را نیز به معنای خود اضافه میکند و به این ترتیب به شکلی موجز بر هر دو معنا دلالت میکند. تضمین از نوع حقیقت است نه مجاز، چراکه در این اسلوب، واژهای حذف شده و معنای محذوف و مذکور هردو مدّ نظر گوینده میباشد. قیاسی بودن تضمین با رعایت شرایط آن میتواند قابلقبول باشد. در موارد متعددی از آیات قرآن اسلوب تضمین بهکاررفته که در صورت عدم توجه به آن هنگام ترجمه، میتوان گفت ترجمه دقیقی از آیه ارائه نشده است. این نوشتار با روش توصیف و تحلیل در پی پاسخ به این سؤال است که ترجمههای فارسی قرآن در چنین آیاتی از چه میزان دقتی برخوردارند. بررسیهای انجام شده نشان داد، بیشتر این ترجمهها جز در موارد اندک، به معنای تضمین شده در کلمه بهکاررفته در آیات موردبحث، بیتوجه بودهاند.
قرآن پژوهی
طاهره محسنی؛ خدیجه احمدی بیغش
چکیده
یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائتهای مختلف و تأثیر دادن آنها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود ...
بیشتر
یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائتهای مختلف و تأثیر دادن آنها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود را مینمایاند. پرسشی که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آن است آنکه اختلاف قرائات در فهم و تفسیر برخی از آیات سوره بقره چه تأثیری دارد؟ لذا پس از مرور بر تعاریف و عناوین پایهای، فرش الحروف آیات سوره بقره که اختلاف قرائات از میان هفت قرائت مشهور (قرائات سبع)، بر تفسیر آنان تأثیر دارند شمارش و مورد بررسی و مقایسه قرارگرفته است. از رهگذر این بررسى و مقایسه، میزان تطابق برخی تفاسیر با روایت حفص از عاصم بهعنوان مشهورترین قرائت در میان مسلمانان مشخص خواهد شد.
قرآن پژوهی
زهره قربانی مادوانی
چکیده
ا انسجام از جمله علومی است که مختص به قرآن کریم میباشد و علما برای آن اهمیت زیادی قائل شدهاند؛ و انواع متفاوت آن را از قرآن کریم استخراج کردهاند. ابوالعلاء معری به تأثیر از آن دو نوع از انواع انسجام را در نثر خود بهکار برده است؛ بنابراین آنچه از انسجام در کتاب معری دیده میشود ابداع نیست بلکه تقلیدی محض از قرآن کریم میباشد. ...
بیشتر
ا انسجام از جمله علومی است که مختص به قرآن کریم میباشد و علما برای آن اهمیت زیادی قائل شدهاند؛ و انواع متفاوت آن را از قرآن کریم استخراج کردهاند. ابوالعلاء معری به تأثیر از آن دو نوع از انواع انسجام را در نثر خود بهکار برده است؛ بنابراین آنچه از انسجام در کتاب معری دیده میشود ابداع نیست بلکه تقلیدی محض از قرآن کریم میباشد. این مقاله در پی آن است تا این دو نوع انسجام را در نزد معری بررسی نماید سپس تفاوتهای آن با انسجام در قرآن کریم را بیان نماید؛ که یکی هماهنگی بین اسلوبهای خبر از صفات خداوند با جملههای قبل از آن میباشد که بر خلاف قرآن کریم که همه صفات خداوند بر دو وزن فعول و فعیل آمده است و معری همه آنها را بر وزن اسم فاعل ذکر کرده است؛ و به نظر میآید بازی او با کلمات و واژگان، عاملی است که او را به سمت آوردن صفاتی برای خداوند متفاوت از آنچه در قرآن کریم دیده میشود، سوق داده است؛ و انسجام دوم، آغاز کردن یک رجع با موضوعی است که رجع قبلی با آن خاتمه یافته است؛ بنابراین یک هماهنگی بین آغاز یک رجع در نزد معری و پایان رجع قبلی وجود دارد آنگونه که در قرآن کریم مشاهده میشود که یک سوره با موضوعی ادامه مییابد که سوره قبلی با آن موضوع پایان یافته است.
قرآن پژوهی
بهجت السادات حجازی
چکیده
توجّه بیشتر پژوهشگران حوزه بلاغت قرآن به رابطۀ وجوه ادبی و مذهبی این کتاب مقدس آسمانی و سازگاری یا عدم سازگاری این وجوه باهم معطوف شده است. قرآن در جایگاه معجزۀ ختمیّه از یک سو منشاء شکوفایی بلاغت ادبی در زبان فارسی بوده است و از سوی دیگر به لحاظ ادبی نیز تقلید ناپذیر میباشد. ازاینرو دقیقاً نمونههای آرایههای ادبی چون تشبیه، ...
بیشتر
توجّه بیشتر پژوهشگران حوزه بلاغت قرآن به رابطۀ وجوه ادبی و مذهبی این کتاب مقدس آسمانی و سازگاری یا عدم سازگاری این وجوه باهم معطوف شده است. قرآن در جایگاه معجزۀ ختمیّه از یک سو منشاء شکوفایی بلاغت ادبی در زبان فارسی بوده است و از سوی دیگر به لحاظ ادبی نیز تقلید ناپذیر میباشد. ازاینرو دقیقاً نمونههای آرایههای ادبی چون تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، تمثیل و... در قرآن، همسانی ماهوی با همین آرایهها در متون ادبی شعری یا منثور زبان فارسی ندارند. این موضوع در مورد آرایۀ تشخیص یا انسان انگاری در قرآن، بیش از همه آرایهها صدق میکند. در تفکر اسطورهای آنیمیستی، انسان انگاری سایر موجودات نوعی تخیّل و فرض ذهنی تلقّی میشود. همۀ زیباییهای بلاغی و ادبی در قرآن در خدمت انتقال معانی ژرف به ذهن آدمی است؛ ولی این اندیشه و استدلال که گزیری برای تمسّک به آرایههای ادبی و بلاغی در قرآن جهت درک مجهولات عالم غیب نیست؛ در مورد آرایۀ انسان انگاری صدق نمیکند. پرسش اساس این جستار این است که آیا زبان مجازی به معنای عام که در اکثر زیباییهای ادبی از جمله تشخیص یا انسان انگاری مشاهده میشود، در کلام قرآن چگونه قابل توجیه است؟
قرآن پژوهی
محمدحسین بیات
چکیده
«شفاعت» به معنی «واسطهگری برای آمرزش گناه گناهکاران»، پیوسته مورد توجه فرقههای گوناگون اسلامی بودهاست. اگر شفاعت به معنایی که در اذهان مردم است، در دستگاه الهی وجود داشته باشد، هم با عدل الهی در تعارض است، هم موجب نقض قوانین الهی میشود. از سوی دیگر، خداوند رحمان در قرآن مجید در آیات 48 و 123 سورة بقره، شفاعت زر و زور ...
بیشتر
«شفاعت» به معنی «واسطهگری برای آمرزش گناه گناهکاران»، پیوسته مورد توجه فرقههای گوناگون اسلامی بودهاست. اگر شفاعت به معنایی که در اذهان مردم است، در دستگاه الهی وجود داشته باشد، هم با عدل الهی در تعارض است، هم موجب نقض قوانین الهی میشود. از سوی دیگر، خداوند رحمان در قرآن مجید در آیات 48 و 123 سورة بقره، شفاعت زر و زور را در دستگاه الهی مردود اعلان فرمودهاست، لیکن در بسیاری از آیات، بهویژه آیة 44 سورة زمر، به صحت شفاعت تصریح نمودهاست و آن را منحصر به خداوند و کار گزاران او میداند. در این جستار، نویسنده نخست مفهومشناسی شفاعت را از منظر آیات و روایات تبیین نموده، آنگاه دیدگاه علامه طباطبائی و برخی از متفکران اسلامی دیگر را به روش تحلیلی بررسی نمودهاست.
قرآن پژوهی
عیسی علیزاده منامن؛ فرزاد دهقانی؛ سروش شهریاری نسب
چکیده
علما در مطالعة نظم قرآن به عنوان یک بحث اعجازین آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معنای لغوی، نحوی و بلاغی دانستهاند و به صرف و نحو محدود کردهاند، اما متأخران آن را با اضافه کردن اسلوبیه و تناسب گسترش دادهاند و به اتحاد کلّ سوره و در انتها، کلّ قرآن پرداختهاند. در این راستا، مخالفان و موافقان در حین بحث از اعجاز قرآن به بحث ...
بیشتر
علما در مطالعة نظم قرآن به عنوان یک بحث اعجازین آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معنای لغوی، نحوی و بلاغی دانستهاند و به صرف و نحو محدود کردهاند، اما متأخران آن را با اضافه کردن اسلوبیه و تناسب گسترش دادهاند و به اتحاد کلّ سوره و در انتها، کلّ قرآن پرداختهاند. در این راستا، مخالفان و موافقان در حین بحث از اعجاز قرآن به بحث نظم پرداختهاند. اما قرآن به عنوان یک متن پیاممحور که در آن زبانشناسی به نحو اعلایی به بررسی نظم در بین تکتک واژهها و آیهها میپردازد و در ادامة سوره و کلّ قرآن، دو شیوة «بینافردی» و «کارکرد متنی» مد نظر است که به ترتیب در اولی، زبان در خدمت برقراری و حفظ روابط اجتماعی قرار دارد و در دومی، کاربرد زبان برای تولید متون گفتاری یا مکتوب است. هدف پژوهش حاضر این است که با ذکر دیدگاههای مختلف دربارة نظم، به شیوة درونمتنی و توصیفیـ تحلیلی، سیر تطور مفهوم نظم را در طول تاریخ نشان دهد و مفهوم حقیقی و ملموسی از واژة نظم قرآن را اتخاذ کند.
قرآن پژوهی
سیده فاطمه سلیمی؛ زهرا علی نتاج
چکیده
از جمله سازوکارهای شناختی در حوزة معناشناسی شناختی، «طرحوارة تصویری» است که ساختی مفهومی و زیربنایی استعاری دارد. این شکل از مفهومسازی از معانی نوین کدگشایی مینماید و بر مراد اصلی متن میافزاید. در فرهنگ قرآنی، مفهومسازی مفاهیم ارزشی و ضد ارزشی تربیت اخلاقی، در قالب طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی نمود یافتهاست. ...
بیشتر
از جمله سازوکارهای شناختی در حوزة معناشناسی شناختی، «طرحوارة تصویری» است که ساختی مفهومی و زیربنایی استعاری دارد. این شکل از مفهومسازی از معانی نوین کدگشایی مینماید و بر مراد اصلی متن میافزاید. در فرهنگ قرآنی، مفهومسازی مفاهیم ارزشی و ضد ارزشی تربیت اخلاقی، در قالب طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی نمود یافتهاست. جستار حاضر با تکیه بر روش توصیفیـ تحلیلی، شیوة مفهومسازی آیات حوزة تربیت اخلاقی را با سازوکار طرحوارة تصویری واکاوی میکند تا الگویی جامع از انسان کامل و شاخصههای آن ارائه دهد. از مهمترین رهیافتهای این جستار، تجلّی اصالت تعبیر در قرآن و تبلور تعابیر پنهان زبانی آیات تربیت اخلاقی است. گفتنی است دو رذیلۀ «بخل» و «بهتان» در قالب طرحوارة حجمیـ قدرتی به ترتیب به شکل «زنجیر» و «بار سنگین» آمدهاست که صحنههایی ناخوشایند را به تصویر میکشد. طرحوارة حرکتیـ جهتی پایین نیز در صفت حسنة «فروبردن خشم» به شکل «آتشی خاموش» بیان شدهاست تا انسان را به غلبه بر آن فراخواند؛ زیرا مفهومسازی خشم در جهت بالا، عواقب ناگوار جسمی ـ روحی به دنبال خواهد داشت.
قرآن پژوهی
سید سجاد غلامی؛ علی حاجی خانی
چکیده
بیشک قرآن کریم کتابی است مقدس که برای هدایت بشر نازل گشته تا راه و روش زندگی و نیل به کمال را به او نشان دهد و افزون بر این، کتابی است که فصیحترین و بلیغترین اسلوبهای بیانی در آن بهکار رفتهاست. واضح است که تدقیق در این روشهای بیانی در فهم و درک بهتر آیات قرآن بسیار مؤثراست؛ از جملة این روشها که بهوفور در قرآن بهکار رفته، ...
بیشتر
بیشک قرآن کریم کتابی است مقدس که برای هدایت بشر نازل گشته تا راه و روش زندگی و نیل به کمال را به او نشان دهد و افزون بر این، کتابی است که فصیحترین و بلیغترین اسلوبهای بیانی در آن بهکار رفتهاست. واضح است که تدقیق در این روشهای بیانی در فهم و درک بهتر آیات قرآن بسیار مؤثراست؛ از جملة این روشها که بهوفور در قرآن بهکار رفته، استعاره است. در این میان، مترجم قرآن باید تلاش کند با آگاهی کافی، موضوع استعاره و استفاده از نظرات علمای بلاغت و مفسران و نیز محققان قرآنی و با بهرهگیری از روشهای مناسب ترجمه، نسبت به انتقال شایستة آن به زبان مقصد مبادرت نماید. این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی روشهای ترجمة استعاره در برخی از مشهورترین ترجمههای فارسی معاصر قرآن (مکارم شیرازی، مشکینی، گرمارودی، فولادوند، معزّی، صفارزاده، قمشهای، انصاریان، خرمشاهی و صادقی تهرانی)، آنها را نقد و ارزیابی نماید تا پس از بیان نکات ضعف و قوّت هر یک، شاخصترین روش ترجمه را در صنعت استعاره معرفی نماید.
قرآن پژوهی
محمد شریفی؛ قاسم فائز
چکیده
برخی از آیات قرآنی با قواعد مشهور علم نحو همخوانی ندارد. ازاینرو، نحویها در توجیه آنها آرای گوناگونی اظهار کردهاند و همین امر سبب شدهاست که دشمنان اسلام اِعراب این کلمات را دستاویز قرار دهند و اعلام کنند این کتاب، آسمانی نیست و ساختۀ دست بشر است و ایرادهای نحوی فراوانی دارد. این مقاله به روش توصیفیـ تحلیلی درصدد آن شد که ...
بیشتر
برخی از آیات قرآنی با قواعد مشهور علم نحو همخوانی ندارد. ازاینرو، نحویها در توجیه آنها آرای گوناگونی اظهار کردهاند و همین امر سبب شدهاست که دشمنان اسلام اِعراب این کلمات را دستاویز قرار دهند و اعلام کنند این کتاب، آسمانی نیست و ساختۀ دست بشر است و ایرادهای نحوی فراوانی دارد. این مقاله به روش توصیفیـ تحلیلی درصدد آن شد که توجیه صحیح اِعراب این کلمات را بیان نماید. ازاینرو، به نقد و بررسی آرای دشمنان و نیز نحویهای بزرگ و قرائتهای قرآن پرداخت و به این نتایج دست یافت که هیچ یک از ایرادهای گرفتهشده به وسیلة مخالفان وارد نیست و همۀ آنها طبق قواعد و فرهنگ زبانی عرب جاهلی است و توجیهات زبانشناختی دارند. هیج گزارش تاریخی از صدر اسلام، بهویژه قبل از هجرت نداریم که بلیغی از بلغای جاهلی، خاصه آنان که در صف دشمنان بودند (مثل مغیره) از این اِعرابها ایراد گرفته باشد و کسانی که از اِعراب قرآن ایراد گرفتهاند، از منکران، نصاری و مستشرقان هستند و زبان عربی را خوب نمیشناسند و از ظرایف آن آگاه نیستند که هدف آنان، ایجاد شبهه در بین مسلمانان نسبت به کتاب آسمانی ایشان است.
قرآن پژوهی
محمد پارسائیان
چکیده
کیفیت نزول و تجلی قرآن کریم از مسائل مهم در علوم قرآنی است که از همان ابتدای نزول قرآن مورد پرسش مسلمانان و یهودیان قرار گرفتهاست و آیاتی از قرآن کریم نیز برای تبیین این مسئله نازل شدهاست. اما در این بین، ظاهر برخی از آیات قرآن اثباتکنندة نوعی نزول دفعی برای آن در شب قدر است که این مسئله با برخی آیات دیگر و نیز مسلمات تاریخی سازگاری ...
بیشتر
کیفیت نزول و تجلی قرآن کریم از مسائل مهم در علوم قرآنی است که از همان ابتدای نزول قرآن مورد پرسش مسلمانان و یهودیان قرار گرفتهاست و آیاتی از قرآن کریم نیز برای تبیین این مسئله نازل شدهاست. اما در این بین، ظاهر برخی از آیات قرآن اثباتکنندة نوعی نزول دفعی برای آن در شب قدر است که این مسئله با برخی آیات دیگر و نیز مسلمات تاریخی سازگاری ندارد. مفسران در طول تاریخ برای جمع بین این دو مجموعهآیات، آرای متعدد و مختلفی ارائه کردهاند که برخی با نفی نزول دفعی و تأویل آیات آن و برخی با اثبات و تبیین ماهیتی از نزول دفعی در پرتو روایات تلاش داشتهاند محملی برای این آیات بیابند که با مجموعة آیات هماهنگ باشد. نگارنده در این مقاله تلاش دارد تا با بیان تفصیلی نظرات گذشتگان و نقد آنها، با بهرهگیری از آیات قرآن، تبیینی از ماهیت نزول دفعی قرآن ارائه دهد و شبهات مطرح در این زمینه را نیز پاسخگو باشد.
قرآن پژوهی
وحیده شهریاری؛ حسین خاکپور
چکیده
هر یک از سه دین توحیدی (اسلام، یهودیت و مسیحیت) کتب مقدس خاص خود را دارند و کتابهای آسمانی از زمان آدم(ع) تا زمان پیامبر(ص) برنامة واحدی را ارائه دادهاند که دعوت به توحید است. همچنین، این کتابها اصول و مشترکاتی دارند؛ به عنوان نمونه از مهمترین آنها میتوان به ذکر داستان انبیاء اشاره کرد. بنابراین، مفسران قرآن کریم در تفسیرهایی ...
بیشتر
هر یک از سه دین توحیدی (اسلام، یهودیت و مسیحیت) کتب مقدس خاص خود را دارند و کتابهای آسمانی از زمان آدم(ع) تا زمان پیامبر(ص) برنامة واحدی را ارائه دادهاند که دعوت به توحید است. همچنین، این کتابها اصول و مشترکاتی دارند؛ به عنوان نمونه از مهمترین آنها میتوان به ذکر داستان انبیاء اشاره کرد. بنابراین، مفسران قرآن کریم در تفسیرهایی که از قرآن ارائه دادهاند، از مطالب عهدین نیز بهره جستهاند و در واقع، شناخت رویکردهای مفسران در بهرهگیری از عهدین سبب میشود تا بدانیم مفسران در برابر مطالب عهدین و استفاده از آن در تفسیر خود چه موضعی دارند. مقالة حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی به بررسی رویکردهای مفسران در بهرهگیری از عهدین پرداختهاست و نتیجه میگیرد که مفسران در بهرهگیری از عهدین چهار رویکرد اثباتی حداکثری، اثباتی حداقلی، نفیی و دوگانه دارند و هر یک به گونههای مختلف از مطالب عهدین استفاده کردهاند، به طوری که برخی از آنان مطالب عهدین را آوردهاند و به نقد کشیدهاند و برخی نیز برای تبیین و توضیح مطالب از عهدین بهره جستهاند.
قرآن پژوهی
محمدتقی دیاری بیدگلی؛ سید محمد تقی موسوی کراماتی
چکیده
نوشتار حاضر به نقش انگارههای زبانشناختی قرآن در تکوین رهیافتهای سهگانة فراحداکثری، حداقلی و حداکثری جامعیت قرآن پرداختهاست. در این پژوهش، روشن میشود که چگونه انتخاب هر یک از آرائی که در این عرصه است، ساختاری متفاوت از موضوع جامعیت قرآن میآفریند. در ارزیابیهایی که میان انگارههای مختلف زبانشناختی همچون زبان رمزی، ...
بیشتر
نوشتار حاضر به نقش انگارههای زبانشناختی قرآن در تکوین رهیافتهای سهگانة فراحداکثری، حداقلی و حداکثری جامعیت قرآن پرداختهاست. در این پژوهش، روشن میشود که چگونه انتخاب هر یک از آرائی که در این عرصه است، ساختاری متفاوت از موضوع جامعیت قرآن میآفریند. در ارزیابیهایی که میان انگارههای مختلف زبانشناختی همچون زبان رمزی، عرفی، ترکیبی و فطری انجام پذیرفت، سرانجام این نتیجه به دست آمد که رهیافت حداکثری با وجود اختلاف نظر در ارائة انگارهای واحد از زبان قرآن، نگرشی واقعبینانه و پذیرفتنی از زبان قرآن به دست دادهاست. اما آنچه میتواند شکل کاملتری از این انگاره بیافریند، آن است که بنای جامعیت قرآن جز بر پایة نظریهای که تلفیقی از زبان فطری و زبان ترکیبی باشد، استوار نخواهد آمد. زبان فطری فرازمانی بودن جامعیت قرآن را تأمین مینماید و زبان ترکیبی، همگانی بودن آن را محقق میسازد.
قرآن پژوهی
مهنوش اسکندری
چکیده
ترجمة متون دینی، بهویژه قرآن، یعنی کتابی که در فصاحت و بلاغت سرآمد تمام متون است، بسیار دشوار میباشد، حال اگر مترجم در برگردان این کتاب مقدس به تغییرناپذیرها برخورد کند، این کار پیچیدهتر خواهد شد. مترجم باید پیش از ترجمه به شناخت و نحوة مواجهه با آنها بپردازد؛ چراکه در صورت اتخاذ رویة نامناسب در ترجمه، از آنجاکه خوانندة روس ...
بیشتر
ترجمة متون دینی، بهویژه قرآن، یعنی کتابی که در فصاحت و بلاغت سرآمد تمام متون است، بسیار دشوار میباشد، حال اگر مترجم در برگردان این کتاب مقدس به تغییرناپذیرها برخورد کند، این کار پیچیدهتر خواهد شد. مترجم باید پیش از ترجمه به شناخت و نحوة مواجهه با آنها بپردازد؛ چراکه در صورت اتخاذ رویة نامناسب در ترجمه، از آنجاکه خوانندة روس با متن قرآن آشنایی ندارد، برداشت و تصور نادرستی از آیات قرآن در ذهن او ایجاد خواهد شد. در این مقاله برآنیم ابتدا با تغییرناپذیرهای زبانی و راههای برگرداندن آنها آشنا شویم. سپس به بررسی برگردان بیست مورد از تغییرناپذیرها در ترجمة روسی کولییف خواهیم پرداخت. خواهیم دید مترجم نتوانسته چنانکه شایسته است، حق مطلب را ادا کند و فهم آیات را برای روسزبانان غیرممکن ساختهاست. شناخت راههای مواجهه با تغییرناپذیرها و اتخاذ رویة یکسان در برگردان آنها میتواند به جلوگیری از این مسئله کمک شایانی کند.
قرآن پژوهی
سید حمیدرضا رئوف
چکیده
موضوع شناخت خداوند و صفات او در قرآن، صورتهای متعددی از تشبیه و تنزیه را بر مسلمین آشکار میکرد که فهم و توضیح آن، نگرشهای کلامی تشبیهی و تنزیهی متقدم را پدید آورد. در این میان، رویکرد تشبیهی و موسوم به اهل تشبیه از سدة اول اسلامی با تحولات متعددی همراه شد و پس از مقاتلبن سلیمان و محمدبن کرّام به ابنتیمیه رسید که نمایندة حنابله ...
بیشتر
موضوع شناخت خداوند و صفات او در قرآن، صورتهای متعددی از تشبیه و تنزیه را بر مسلمین آشکار میکرد که فهم و توضیح آن، نگرشهای کلامی تشبیهی و تنزیهی متقدم را پدید آورد. در این میان، رویکرد تشبیهی و موسوم به اهل تشبیه از سدة اول اسلامی با تحولات متعددی همراه شد و پس از مقاتلبن سلیمان و محمدبن کرّام به ابنتیمیه رسید که نمایندة حنابله در روزگار خود بود. ابنتیمیه در تفسیر همانند اهل حدیث متقدم، صورت آیات را مبنا قرار میدهد و این باور را با نوعی تعطیل عقلی همراه میسازد. استنادهای حدیثی ابنتیمیه نیز مبتنی بر احادیثی است که تنها از سوی اهلحدیث رواج یافتهاست. بر این اساس، تنها زمانی میتوان به اندیشة وی روی آورد که اولاً مانند او قائل به تعطیلی تعقّل در باب جمع جسمانیت خدا با اوصاف تنزیهی او در قرآن باشیم. ثانیاً با رویکرد حدیثی وی به سراغ احادیث برویم و از آنان تأیید بگیریم. در غیر این صورت، با فرض اینکه فردی از اهل سنت باشد، اما به مبانی ابنتیمیه قائل نباشد، نخواهد توانست مانند او فکر کند و به آنچه او مدعی است، ایمان آورد.
قرآن پژوهی
سیده زینب رضویکیا (بامزد)؛ راضیه اخلاقی
چکیده
«صدُّ عن سبیلالله» یکی از پرکاربردترین مفاهیم قرآنی است که بهشدت در قرآن نهی شدهاست و شناخت تمام جوانب آن نیز منجر به بازشناسی بسیاری از معارف اسلامی میشود و بهرغم جایگاه تعیینکنندهای که در معارف قرآنی و اخلاقی و یا حتّی ارتباطی که با مباحث فقهی و کلامی دارد، چنانکه باید و شاید، بازشناخته نشدهاست. «صدّ عَنْ ...
بیشتر
«صدُّ عن سبیلالله» یکی از پرکاربردترین مفاهیم قرآنی است که بهشدت در قرآن نهی شدهاست و شناخت تمام جوانب آن نیز منجر به بازشناسی بسیاری از معارف اسلامی میشود و بهرغم جایگاه تعیینکنندهای که در معارف قرآنی و اخلاقی و یا حتّی ارتباطی که با مباحث فقهی و کلامی دارد، چنانکه باید و شاید، بازشناخته نشدهاست. «صدّ عَنْ سبیلالله» به معنای «اِعراض از راه خدا و منع و جلوگیری از راه خدا» بهکار رفتهاست و شامل گفتارها، رفتارها و کردارهایی است که باعث بازداشتن مردم از راه خدا میشود. از مصادیق «صدّ عَنْ سَبیلِاللَّهِ»، ظلم است. در آیات قرآن نیز آنان که «صدّ عن سبیلالله» میکنند، ظالم دانسته شدهاند. بازداشتن از راه خدا آثار و پیامدهایی دارد. پیامدهای دنیوی آن، مکافات اعمال این افراد است که در همین دنیا، گریبان بازدارندگان از راه خدا را میگیرد و پیامدهای اُخروی آن عبارتند از انواع عذابهای الهی و سزا و کیفر نهایی این افراد.