2024-03-29T16:32:00Z
https://ajsm.atu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=1036
سراج منیر
2228-6616
2228-6616
1394
6
21
تحلیل آیات مربوط به جامعیّت قرآن مجید
قاسم
فائز
ابوالفضل
نوروزی
عماد
صادقی
چکیده برخی آیات قرآن بر جامعیّت معارف قرآن دلالت دارند، امّا برخی این آیات را بدین معنا میدانند که همه چیز در قرآن وجود دارد. اطلاق ظاهری این آیات از سویی، و درک نکردن این حقیقت برای عموم مردم از سویی دیگر سبب شده است تا برخی به توجیه منظور الهی در این آیات بپردازند. همین امر سبب شده است تا در نحوة اظهار نظر دانشمندان اسلامی دربارة قلمروی موضوعات قرآنی تعارضات مختلفی ایجاد شود. بعضی از این متفکّران اطلاق آیات جامعیّت را به تمام علوم گسترش دادهاند و برخی نیز این اطلاق را به جنبة شرعی و امور دینی محدود نمودهاند. ظاهر این آیات، نهتنها همة علوم را بیان نکرده است، بلکه بسیاری از مطالب مورد نیاز مردم در امور شرعی، مثل جزئیّات احکام و غیره را نیز بیان ننموده است. اصطلاح جامعیّت قرآن در آثار متقدّمان مسلمان موجود نیست، ولی موضوع «قلمروی موضوعی قرآن، همواره مورد توجّه اندیشمندان اسلامی بوده است. آیة 89 سورة نحل، آیة 111 سورة یوسف، آیة 38 سورة انعام و آیات مشابه بر جامعیّت قرآن در اموری دلالت دارند که به کمال و سعادت آدمی منجر میشوند. آموزش علوم و دانشهای گوناگون، جزو رسالت قرآن نیست. مراد از اطلاق «کُلُّ شَیْءٍ» در برخی آیات مذکور، با توجّه به قرینة مقامیّه و سیاق آیات، اصول کلّی امور دینی است. از این رو، قرآن در حُکم قانون اساسی دین است که اصول کلّی دین را بیان کرده است و بیان مواد و تبصرهها را به عهدة پیامبر(ص) گذاشته شده است. -
قرآن
آیات
جامعیّت قرآن
سعادت آدمی
قانون اساسی دین
2015
12
22
7
30
https://ajsm.atu.ac.ir/article_5036_a767e8ccb397a784bcdaf3a76465f3ac.pdf
سراج منیر
2228-6616
2228-6616
1394
6
21
جایگاه و کارکرد مبانی انسانشناسی در سبک زندگی خانواده از منظر قرآن و روایات
عنایت اله
شریفی
محمد حسین
خوانین زاده
محمد
فاضل نیا
بیتردید معارف قرآن کریم گسترة وسیعی از زندگی انسان را فرامیگیرد و موضوع سبک زندگی یکی از پردامنهترین بحثهایی است که همة ابعاد زندگی انسان را شامل میشود و از اهمیّت بسیاری برخوردار است. از این رو، به دلیل وسیع بودن حوزة انسانشناسی و سبک زندگی اسلامی، به بحث و بررسی سه مبنای دوساحتی بودن، هدفمند بودن زندگی انسان و خلافت او در روی زمین پرداخته شده است و جایگاه و کارکردهای آنها در سبک زندگی خانوادگی بیان شده است. باور داشتن به این مبانی، تغییر اساسی در سبک زندگی خانواده ایجاد میکند و برای خانوادهها زندگی آرام و توأم با معنویّات به ارمغان میآورد و با ایجاد انگیزه در اعضای خانواده، نگاه آنها را به زندگی مثبت میکند و از بیبندوباریها رهایی میدهد. نگاه قرآنی به انسان باعث میشود که انسان همیشه در حال حرکت به سوی کمال و زندگی الهی باشد و با داشتن برنامهریزی منظّم و مسئولانه و رعایت ارزشهای اخلاقی، خانوادهای با سبک زندگی قرآنی تحقّق یابد.
قرآن
انسانشناسی
سبک زندگی خانوادگی
سبک زندگی اسلامی
2015
12
22
31
55
https://ajsm.atu.ac.ir/article_5037_f9d864b8ace36448f132ef0b48f984ab.pdf
سراج منیر
2228-6616
2228-6616
1394
6
21
تحلیل و بررسی زیباشناسی خطبۀ فدکیّة حضرت زهرا(س)
اصغر
طهماسبی بلداجی
نفیسه
حاجی رجبی
لیلا
قنبری
خطبۀ فدکیّه یکی از معتبرترین خطبههای منقول از حضرت زهرا(س) میباشد که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) ایراد شده است. محتوای عمیق و پرمضمون این خطبه در تمام حیطهها، معارف عمیقی را در ابعاد اعتقادیـ فقهی، بهویژه سیاسی فرا روی مخاطب میگذارد. القای این مفاهیم در آن شرایط بحرانی و اتمام حجّت بر همگان، امری دشوار بوده که حضرت زهرا(س) با بهرهگیری صحیح از آیات قرآن و سنّت پیامبر اکرم(ص) احتجاجات خود را در قالب هنری و محسوس ارائه میدهد، به گونهای که نه تنها مفاهیم القاء میشود، بلکه در ذهن مخاطب تصویرسازی هنری از وقایع محسوس آن زمان شکل میگیرد. از نظر هنری و بلاغی، این خطبه بافتی منسجم و بینظیر دارد، به گونهای که ویژگیهای صوتی واژگان و جملات و تکرار بعضی اصوات، کلمات، عبارات، هجاهای صوتی و صنایع بدیعی، همچون سجع و جناس موجب افزایش ایقاع و آهنگین شدن سخن گردیده است. این عبارات سرشار از انواع مختلف تصویرهای ادبی و فنّی است که بر این صورتها لباس حرکت و حیات پوشانیده است.
حضرت زهرا(س)
خطبۀ فدکیّه
زیباشناسی
تصویر
موسیقی
2015
12
22
57
76
https://ajsm.atu.ac.ir/article_5038_33211575e53d8995ca0f7c617e2f86dd.pdf
سراج منیر
2228-6616
2228-6616
1394
6
21
منظومة مفهومی زیباییشناسی در پرتو آیات قرآن کریم
علی
شریفی
مهدی
رضا زاده جودی
از نگاه قرآن کریم، زیبایی از جایگاه و ارزش والایی برخوردار است. به همین سبب، در آیات بسیاری به جلوههای گوناگونی از زیبایی، عوامل و نشانههای آن و نیز حوزههای زیبایی اشاره شده است. قرآن کریم مفهوم زیبایی را فراتر از زیباییهای محسوس میداند و آن را به زیباییهای متافیزیکی، اخلاقی و معنوی گسترش داده است. در این پژوهش توصیفی، ابتدا مفهوم زیبایی در قرآن و گسترة آن در محسوسات و امور معنوی و اخلاقی، تبیین، و آنگاه مفردات دالّ بر زیباییشناسی قرآنی در منظومهای مشتمل بر «جمال»، «حُسن»، «زینت»، «حلیه»، «بهجت» و واژگان بیانگر عناصر زیبایی مانند اندازه و رنگ بررسی شده است. از بررسی واژگان و مفاهیم زیباییشناختی قرآنی، چنین به دست میآید که منظومهای از مفاهیم مادّی، معنوی، اخلاقی و ماورای طبیعی در پرتو درک واژگان دالّ بر زیباییشناسی در قرآن، با یکدیگر پیوستگی دارند و طرحی جامع و منسجم از زیبایی ارائه میکنند.
قرآن کریم
مفاهیم زیبایی قرآنی
گسترة زیبایی
ساختار زیباییشناسی
2015
12
22
77
104
https://ajsm.atu.ac.ir/article_5039_26b96a1387de4631a8c86f89a259eddb.pdf
سراج منیر
2228-6616
2228-6616
1394
6
21
کارکرد سنّت در دانش فقه
محمد
شعبانپور
در میان علوم لازم برای دانش فقه، سنّت و احادیث اهل بیت(ع)مهمترین منبع و علوم مورد نیاز بعداز قرآن کریم و به عنوان یکی از پایههای ضروری اجتهاد به شمار میآید.با توجّه به نقش عمدة آن در فقه، مقالة پیش رو درصدد است تا با تکیه بر سنّت و احادیث موجود و مطالعة دانش فقه به کارکردهای سنّت در این دانش دست یابد. بدین منظور، ضمن تبیین برخی از مبادی تصوّری و تصدیقی دانش فقه، تحقیق و تتبّع خود را در دو حوزة فقه و فقها به عنوان کاربران و کارشناسان مسائل فقهی و به تبع آن، در اصول فقه به عنوان مسائل فقهی غیرمنصوص متمرکز کردیم و کارکرد سنّت در هر یک از حوزهها را مورد بررسی قرار دادیم و در پایان، این نتیجه به دست آمد که سنّت و حدیث در حوزة فقها توانست نظام مرجعیّت فقهی شیعه را پایهگذاری و تثبیت کند و در حوزة فقه و مسائل فقهی منصوص، کاملاً نقش اثباتی و اعانتی ایفا نماید، ولی این نقش در حوزة اصول فقه و مسائل فقهی غیرمنصوص، متقابل بوده است؛ یعنی گاه اعانتی و گاهی استعانتی بوده است.
سنّت
حدیث
فقه
فقها
مسائل فقهی منصوص
مسائل فقهی غیرمنصوص
2015
12
22
105
136
https://ajsm.atu.ac.ir/article_5040_531656d8fc21ab9076aeb8050df9e97c.pdf
سراج منیر
2228-6616
2228-6616
1394
6
21
نقش سیاق در تفسیر آیة تبلیغ
عباس
اسماعیلی زاده
محبوبه
غلامی
فریقین نقاط مشترک متعدّدی در تفسیر آیة تبلیغ دارند که راه را برای درک درست معنای آیه همواره میکند، لیکن در تعیین آنچه بر پیامبر خدا(ص) نازل شده در این آیه مأمور به تبلیغ آن بوده، دچار اختلاف نظر هستند. از یک سو، تهدید خداوند و از سوی دیگر، وعده برای حفظ پیامبر(ص)، به اهمیّت بررسی مورد نزول آیه میافزاید. این آیه یکی از ادلّة شیعه، به ولایت امام علی(ع) با استناد به دلیلهای قرآنی و روایی است. این دلالتها به صورتهای مختلفی تبیین شده است. یکی از دلالتهایی که کمتر به آن پرداخته شده، توجّه نکردن به سیاق آیه و تأثیر آن در ظهور و فهم معنای آیه است. دستاورد این بحث، پس از تبیین سیاق درونی آیه و با توجّه به شواهد درونی آیه، اثبات ولایت علی(ع) است و با اندکی تدبّر در سیاق آیه، به این نکته میرسیم که این آیات ارتباط عمیقی با یکدیگر دارند.
قرآن کریم
آیة تبلیغ
استقلال
ولایت
سیاق
2015
12
22
137
161
https://ajsm.atu.ac.ir/article_5041_76dad9b721717171b80ef364a4044a8a.pdf