تجلی آیات قرآنی در مناجات شعبانیه

بی بی سادات رضی بهابادی؛ فرشته معتمد لنگرودی؛ زهرا صرفی؛ زهرا آبائی

دوره 13، شماره 45 ، مهر 1401، ، صفحه 185-216

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.64579.1765

چکیده
  در میان دعاهای مأثور، مناجات شعبانیه، از مناجات‌های خاصّ امام علی است که دارای معارف بلند عرفانی است، از آنجا که وجود امام علی به ‌مثابه‌‌‌ قرآن ناطق با حقیقت قرآن عجین است، بی‌تردید مناجات ایشان نیز ارتباط عمیق با قرآن کریم به ‌عنوان قرآن صامت دارد. بخش قابل توجهی از این دعا درباره اوصاف الهی است که ارتباط وثیق و معنادار با ...  بیشتر

قرآن پژوهی
تحلیل و نقد انگارة شرک‌ورزی پیامبر اکرم(ص) در قرآن؛ مطالعة موردی سه شبهة شاخص

کاوس روحی برندق

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، ، صفحه 191-219

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.67653.1833

چکیده
  تمام فرقه‌های اسلامی، به‌جز ازارقه و حشویه، به‌اتفاق معتقدند که پیامبران الهی دچار شرک نشده‌اند و عمل شرک‌آلود انجام نداده‌اند. با این حال، از ظاهر برخی متون دینی (قرآن و احادیث) برمی‌آید که از برخی از پیامبران خدا عمل مشرکانه سر زده‌است. این متن‌ها در تضاد آشکار با دلایل دال بر عصمت پیامبران خداست؛ لذا در این پژوهش که از نظر روش ...  بیشتر

قرآن پژوهی
کاربست روایات سبب نزول در تفسیر روض‌الجنان و روح الجنان

مرضیه محصص؛ ریحانه خدامردی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، ، صفحه 197-220

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.73976.1938

چکیده
  دانش اسباب‌النزول به‌مثابه یکی از ابزارهای فهم مضامین قرآن، تأثیر مهمی در سیر تطور نگارش کتب تفسیری داشته است. یکی از موضوعات مهمی که در بازخوانی انتقادی رویکردهای معاصر به اسباب‌النزول ضروری به نظر می‌رسد، ترسیم چگونگی اهتمام مفسران در میراث فرهنگی دانش تفسیراست. تفسیر «روض‌الجنان و روح الجنان» ابوالفتوح رازی یکی از کتب ...  بیشتر

واکاوی نوع ضرر (ضرر اعتقادی) در مسجد ضرار در آیه 106 سوره توبه

عباس تقوائی؛ حسن رضازاده مقدم

دوره 12، شماره 42 ، فروردین 1400، ، صفحه 205-231

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.61881.1714

چکیده
  امروزه جایگاه ویژه «قواعد فقه» در مباحث فقهی و حقوقی بر کسی پوشیده نیست و در این میان «قاعده لاضرر» به‌واسطه وسعت و دامنه موارد استناد به آن و اهمیت و تأثیر فوق‌العاده‌ای که دارد، بسیار موردتوجه محققان حوزه فقه و اصول و حقوق قرارگرفته است. در بیان این قاعده مهم فقهی بیشتر به یک واقعه تاریخی یعنی روایت رسول اکرم (ص) در موضوع ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی آسیب‌شناسی فریضه نماز جوانان با تأکید بر آموزه‌های دینی در استان اردبیل

ایران سلیمانی؛ ماهرخ الهیاری

دوره 12، شماره 43 ، مهر 1400، ، صفحه 209-234

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.63664.1755

چکیده
  آسیب‌شناسی فریضه نماز از مسائل اساسی در ترغیب جوانان به نماز است. به همین منظور مقاله حاضر به روش تحلیلی – استنباطی مؤلفه‌های اصلی؛ تراکم جمعیت، ناهمگونی جمعیت، ناهماهنگی اهداف و امکانات، ارتباط با جوانان و فرهنگ آسیب‌شناسی نماز و تأثیر آن‌ها بر جوانان را موردبررسی قرار داده است. جامعه آماری سیصد نفر با روش نمونه‌گیری سه مرحله‌ای ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی مفردات قرآنی کشاف از دیدگاه علامه طباطبایی(ره)

امان اله ناصری کریموند؛ قاسم بستانی؛ حمزه عبیدی نیسی

دوره 13، شماره 45 ، مهر 1401، ، صفحه 217-244

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.65629.1798

چکیده
  توجه به معانی صحیح واژه‌های قرآن نقش مهمی در تفسیر و فهم مراد خداوند متعال دارد. از این‌رو معانی لغات قرآنی یکی از کلید‌واژه‌های مهمِ مفسران در فهم کلام الهی شمرده می‌شود که بر پایه‌ی‌ آن، تفسیر سمت و سویی خاص به خود گرفته و ممکن است در آثار دیگر مفسران نیز تأثیرگذار باشد. یکی از این مفسران، زمخشری است که در تفسیر خود(کشاف)، معانی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی مؤلفه‌های بهداشت و سلامت جسمانی از منظر قرآن و روایات

عزیزعلی دهقانی؛ محمدحسین صائینی؛ حسین مرادی زنجانی؛ فرهاد ادریسی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، ، صفحه 221-248

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.62263.1723

چکیده
  مسلمانان، قرن‌ها با تأسّی از قرآن و روایات و عمل به مضامین بهداشتی اسلام، سلامت جسمانی خود را تضمین کرده‌اند. در این پژوهش، به روش توصیفی ‌ـ تحلیلی برآنیم تا به این سؤال بنیادی پاسخ دهیم که توصیه‌های قرآنی و روایات در بهداشت و سلامت جسمانی شامل چه مؤلّفه‌هایی هستند؟ همچنین، این شاخص‌ها تا چه حد با یافته‌های علم پزشکی مدرن همسویی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
معناشناسی ساختاری واژه «خیر» در قرآن کریم

فتحیه فتاحی زاده؛ فرشته مرزبان

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، ، صفحه 221-244

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.64589.1767

چکیده
  معناشناسی ساختاری «خیر» در قرآن کریم با تبیین معانی مرتبط با خیر از میان شبکه‌ی گسترده به کشف روابط مفهومی «خیر» می‌پردازد. پژوهش حاضر بر مبنای روابط هم‌نشین و جانشین با رویکرد ساخت‌گرا به تحلیل معنایی واژگانی درصدد کشف مؤلفه‌های معنایی «خیر» در قرآن می‌باشد. سؤال اصلی پژوهش این است که کاربرد واژه «خیر» در ...  بیشتر

روش‌شناسی انتقال مفاهیم قرآنی به مخاطب جوان بر اساس اقتضائات جهان معاصر

رضا امانی؛ روح‌اله کریمی دردشتی

دوره 12، شماره 42 ، فروردین 1400، ، صفحه 233-265

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.68221.1846

چکیده
  در دنیای امروز بیشترین توجه جوانان معطوف به فضای مجازی است، درحالی‌که انتقال مفاهیم قرآنی در این فضا بر اساس اقتضائات جهان معاصر صورت نگرفته است. لذا درک این شرایط، متولیان قرآنی را به لزوم به‌کارگیری روش‌های نو در انتقال مفاهیم قرآنی به مخاطب جوان رهنمون می‌سازد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، روش‌های جذاب‌سازی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی و نقد تأثیرپذیری قرآن از عهدین

باقر ریاحی مهر

دوره 12، شماره 43 ، مهر 1400، ، صفحه 235-261

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.68021.1842

چکیده
  وحی همان «پیام الهی به پیامبران جهت هدایت مردم» ‌پایه و قوام شرایع الهی و ارزنده ترین گوهر آسمانی بر دامن زمینیان است و با سرشت و سرنوشت آدمی پیوندی ناگسستنی دارد. در سده های أخیر با گسترش موج اسلام پژوهی در غرب، فرضیه اقتباس برخی از محتویات قرآن از متون دینی و ادبی گذشته نیز یکی از زمینه های فعالیت خاورشناسان قرار گرفت. تبیین ...  بیشتر

حدیث پژوهی
تبیین معنای واژه‌ی صنائع در عبارت و الناس بعد صنائع لنا در نامه‌ی 28 نهج‌البلاغه

زهرا سعادت‌پور؛ مهدی مطیع

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، ، صفحه 245-276

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.54442.1626

چکیده
  شناخت جایگاه ائمه(ع) بر تمامی مسلمانان ضرورت دارد. برخی مانند غلات در مورد ایشان دچار غلو شده‌اند. از طرف دیگر نباید دچار تفریط شده و مقامان ائمه(ع) را انکار کرد. عبارت والناس بعد صنائع لنا که در نامه‌ی 28 نهج‌البلاغه به کار رفته است بیانگر فضیلتی برای ائمه(ع) است. اغلب شارحین[1] صنائع را در این عبارت پرورش‌یافته معنا کرده‌اند. برخی نیز ...  بیشتر

قرآن پژوهی
رقابت و چشم‌وهم‌چشمی مثبت و منفی (با تکیه بر آیه 108 سوره یوسف و آیه 179 سوره اعراف)

جواد محمدی؛ احسان ترکاشوند

دوره 12، شماره 43 ، مهر 1400، ، صفحه 263-294

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.42338.1589

چکیده
  یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های حرکتی در انسان رقابت است که ریشه آن در مواردی چون احساس کمبود، حسادت، رهایی از نقص و به دست آوردن کمال است. تحقق رقابت در جامعه و در بین افراد زمینه‌های شکل‌گیری رقابت مثبت و منفی را به همراه دارد که در عرف از آن به چشم‌وهم‌چشمی یاد می‌شود که در دو زمینه مثبت و منفی می‌تواند موردتوجه قرار گیرد. ازآن‌رو ...  بیشتر

تقویت حساسیت اجتماعی نسبت به ارتکاب گناه در فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر

یاسر تک فلاح؛ فاطمه نظری؛ صابر طالبی

دوره 12، شماره 42 ، فروردین 1400، ، صفحه 267-289

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.64551.1768

چکیده
  رویکرد اصلی در آموزه‌های دینی با توجه به هدف غایی دین که قرب الهی است، مصون داشتن انسان‌ها از گناه و لغزش می‌باشد. مسئلة اصلی جامعة و آسیب‌های فردی و اجتماعی که در آن مشاهده می‌شود، ناشی از عمل نکردن و یا عدم آگاهی نسبت به آموزه‌های دینی است. یکی از اجزای نظام بازدارندگی از گناه در آموزه‌های دینی، تقویت حساسیت اجتماع در برابر لغزش‌های ...  بیشتر

قرآن پژوهی
ساختار روابط مسلمانان از رهگذر تحلیل مضمون ارتباط ولایی در قرآن کریم

فاطمه علایی رحمانی؛ زینت پورکاویان؛ فرشته معتمد لنگرودی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، ، صفحه 277-308

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.64973.1778

چکیده
  روابط افراد و جوامع مسلمان با دیگر افراد و ملل مسلمان و غیرمسلمان از موضوعاتی است که در آیات قرآن کریم بدان پرداخته شده است. لزوم مرزبندی از مسائل مرتبط به روابط مسلمانان است در اسلام و آیات الهی بدان تأکید شده است. گاه مرزبندی در حوزه‌ی جغرافیایی و زمینی است؛ گاه در مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و دینی. با توجه به‌ضرورت مرزبندی اعتقادی، ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی تأثیر ابزار «سمع» بر تربیت انسان از منظر قرآن

مجید منهاجی؛ علی شریفی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، ، صفحه 309-321

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.71874.1898

چکیده
  ابزار «سمع» از نعمت‍های الهی و از ملزومات اصلی بدن بوده و بسیاری از ادراکات از این طریق انجام می‌پذیرد. سمع نخستین حس فعال در وجود انسان قبل و بعد از تولد است. این واژه در قرآن، در چهار معنای گوش، فعل شنیدن، فهم و ادراک و قبول و فرمان‌بری از حق به‍کار رفته است. این مقاله بارویکردی توصیفی_تحلیلی به بررسی ابزار «سمع» بر تربیت ...  بیشتر

حدیث پژوهی
واکاوی هنر روایت سینمایی در خطبه 91 نهج‌البلاغه

مریم سرگزی؛ ولی الله حسومی

دوره 9، شماره 31 ، تیر 1397، ، صفحه 79-99

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.3598.1018

چکیده
  روایت سینمایی یکی از انواع روش­های تصویرگری است؛ در این روش گوینده بدون در نظر داشتن عناصر سینمایی، مطالب موردنظر خود را به‌گونه‌ای بیان می­کند که مخاطب موقع شنیدن، آن‌ها را همچون فیلم در مقابل خود می­گیرد و می‌توان این عناصر سینمایی را در بیان او مشاهده کرد. این روش از ابعاد مختلف قابل بررسی است؛ نوشتار حاضر با توجه به ویژگی‌های ...  بیشتر

قرآن پژوهی
تأثیر اختلاف قرائات در تفسیر و فهم برخی از آیات سوره بقره

طاهره محسنی؛ خدیجه احمدی بیغش

دوره 9، شماره 31 ، تیر 1397، ، صفحه 101-122

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.18026.1237

چکیده
  یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائت‌های مختلف و تأثیر دادن آن‌ها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود ...  بیشتر

حدیث پژوهی
نقش گفتار و ادبیات زبانی در سلامت فردی از منظر نهج‌البلاغه

پروین بهارزاده؛ سمیرا دوست نواز

دوره 9، شماره 31 ، تیر 1397، ، صفحه 123-149

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.30513.1415

چکیده
  بالاترین هدف ادیان الهی ارتقای معنوی انسان است. اسلام، انسان را دارای ابعاد و وجوه متعدد دانسته و از تأثیر و تأثر ابعاد مختلف وجودی او سخن گفته و رشد و کمال وی را در تمام ابعاد مدنظر داشته است. نظام اخلاقی ترسیم‌شده از سوی درس آموختگان این مکتب می‌‌تواند بهترین الگو جهت حفظ سلامت و ارتقای انسان به بالاترین درجات کمال انسانی او باشد. ...  بیشتر

تحلیل انتقادی آرای منکران وجود اعجاز در داستان‌های قرآن با تاکید بر اندیشۀ آیت‌الله جوادی آملی

محمد حسین بیات؛ نجمه قربانی افخم؛ عباس اشرفی

دوره 9، شماره 33 ، دی 1397، ، صفحه 7-36

https://doi.org/10.22054/ajsm.2020.46033.1556

چکیده
  قرآن در بسیاری از سوره‌ها به نقل وقایعی از امت‌های گذشته می‌پردازد. وجوه گوناگونی از این داستان‌ها قابل بررسی است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها اعجاز و امور خارق‌العاده‌ای است که در بستر نقل حوادث گوناگون مطمح نظر قرار گرفته است. برخی با تکیه بر تفسیری که علم از وقایع جهان پیرامون بشر ارایه می‌کند، به تاویل این داستان‌ها پرداخته‌اند. ...  بیشتر

قرآن پژوهی
مفهوم‌سازی تأثیر سوگند در نظام هدایت بر مبنای مقوله حجمی در قرآن کریم

داود ابراهیم پور؛ ماجد نجاریان؛ مهدی حبیب الهی

دوره 14، شماره 47 ، مهر 1402، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.72487.1908

چکیده
  مفهوم قسم و سوگند در قرآن کریم از مسائل مهمی است که باید با استفاده از دانش معناشناسی شناختی موردبحث قرار گیرد. در این تحقیق از نظریه استعاره مفهومی و طرح‌واره‌های تصوری بر پایه مقوله حجمی استفاده می‌شود. هدف از تحقیق حاضر درک عمیق و جامع از مفهوم سوگند در قرآن کریم با توجه به روشی علمی در مطالعات تفسیری مدل مفهوم‌سازی قرآن می‌باشد. ...  بیشتر

قرآن پژوهی
جایگاه و ارزش و آثار سلامت اخلاقی- معنوی حمد با رویکردی قرآنی – روایی و زیارت عاشورا

هاشم اندیشه؛ احمد عابدی

دوره 14، شماره 47 ، مهر 1402، ، صفحه 27-53

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.62959.1735

چکیده
  حمد الهی چیزی است که هر فرد مسلمان و مؤمنی به دنبال آن است و همواره در دنیا در تلاش و تکاپوست تا بدین مقصد و مقصود نائل شود. دین اسلام با برخورداری از منابع گران‌بهای «قرآن و سنت» برنامة تربیتی و اخلاقی همه‌جانبه‌ای به جهانیان در این زمینه عرضه می‌کند. یکی از ابعادی که دین مبین اسلام آن را به‌خوبی تبیین می‌کند و بر او تأکید می‌کند، ...  بیشتر

روابط بینامتنی دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه (دعا درآغاز ماه رمضان) با قرآن کریم

بی بی سادات رضی بهابادی؛ فتحیه فتاحی زاده؛ لیلا مرتاض

دوره 9، شماره 33 ، دی 1397، ، صفحه 37-63

https://doi.org/10.22054/ajsm.2020.32669.1434

چکیده
  نظریه بینامتنیت رویکردی است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط بین آن‌ها را بررسی می‌کند. در این رویکرد دلالت‌های گوناگون متون در فضای متون دیگر آشکار می‌شود. کاربست این نظریه در مطالعات دینی در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت است. در این پژوهش دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه با موضوع آغاز ماه رمضان در دو سطح لایه‌های ظاهری و باطنی متن ...  بیشتر

حدیث پژوهی
گونه‌های مشترک احادیث کلامی، در منابع حدیثی؛ مطالعه موردی: الکافی و صحیحین

مهدی غلامعلی؛ فاطمه شهربابک

دوره 14، شماره 47 ، مهر 1402، ، صفحه 55-81

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.72734.1911

چکیده
  کتاب کافی اثر شیخ کلینی یکی از کتب اربعۀ شیعه محسوب می‌شود و برای امامیه از جایگاه رفیعی برخوردار است. اهل سنت برای کتب مشهور صحاح و به‌ویژه صحیحین یعنی صحیح بخاری و صحیح مسلم چنین ارزشی قائل‌اند. در این پژوهش به دنبال یافتن گونه‌های مختلف احادیث مشترک اعتقادی در کتب اصول کافی و صحیحین اهل سنّت بوده‌ایم. ازآنجاکه چنین مطالعه موردی ...  بیشتر

وحی تسدیدی

محمد شریفی

دوره 9، شماره 33 ، دی 1397، ، صفحه 65-103

https://doi.org/10.22054/ajsm.2020.15135.1200

چکیده
  ارتباط خداوند با انسان، صرفاً از طریق وحی تشریعی بر پیامبران نیست؛ بلکه بر غیر پیامبران هم وحی می‌شود که از آن به وحی تسدیدی یا وحی تأییدی یا الهام، تعبیر شده است. این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی، انجام شده در صدد پاسخ به این پرسش  است که اولاً انواع وحی الهی چیست و ثانیاً تفاوت وحی تسدیدی با سایر اقسام وحی چیست؟ نتایج  پژوهش، ...  بیشتر

قرآن پژوهی
تبیین ضعف‌های رفتاری انسان و روش‌های تربیتی اصلاح آن بر اساس قرآن کریم

مریم برهمن؛ مهدیه حسینی

دوره 14، شماره 47 ، مهر 1402، ، صفحه 85-116

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.75969.1967

چکیده
  هدف این پژوهش، تبیین ضعف‌های رفتاری انسان و روش‌های اصلاح آن بر اساس قرآن کریم است. جامعۀ آماری پژوهش، مشتمل بر قرآن کریم و نمونۀ پژوهش، آیات مرتبط با ضعف رفتاری است. این تحقیق به لحاظ رویکرد در زمرۀ پژوهش‌های کیفی قرار داشته، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بدین منظور، داده‌های اولیه شامل آیات مرتبط با موضوع، با بهره‌مندی از ...  بیشتر