علی رضا لک زایی؛ ابوالقاسم عاصی مذنب؛ محمدرضا شایق
چکیده
ساختار ویژۀ قرآن اقتضا مینماید که به منظور دسترسی به نظر قرآن پیرامون موضوعات مختلف، باید نگرشی هماهنگ و جامع به آیات آن داشت. معارف قرآن کریم دارای مراتب و درجات مختلف است؛ تدبّر، تفسیر و تأویل از مهمترین راههای فهم قرآن میباشد. بین این سه واژه، رابطۀ عموم و خصوص و اخص برقرار است؛ عموم مردم از طریق تدبّر، به گوهرهای موجود ...
بیشتر
ساختار ویژۀ قرآن اقتضا مینماید که به منظور دسترسی به نظر قرآن پیرامون موضوعات مختلف، باید نگرشی هماهنگ و جامع به آیات آن داشت. معارف قرآن کریم دارای مراتب و درجات مختلف است؛ تدبّر، تفسیر و تأویل از مهمترین راههای فهم قرآن میباشد. بین این سه واژه، رابطۀ عموم و خصوص و اخص برقرار است؛ عموم مردم از طریق تدبّر، به گوهرهای موجود در قرآن دسترسی پیدا میکنند، مفسّران با بهرهگرفتن از ابزارهای تخصصی در سطحی بالاتر تدبّر مینمایند. تدبّر در عرصۀ تأویل بخشی از قرآن کریم - حقیقت و باطن کلام الهی- در انحصار معصومان(ع) است. تدبّر موضوعی شیوهای نوین در روشهای فهم قرآن محسوب میشود؛ فرآیندی است که با بهرهگیری از آن میتوان با مراجعهی مستقیم به کتاب الهی، دیدگاه قرآن را دربارۀ مسائل و موضوعات مختلف زندگی و معارف وحیانی استخراج نمود. در تحقیقات پژوهشگران و مفسّران، این مهارت توأم با تفسیر موضوعی - بدون ذکر عنوان تدبّر موضوعی - و در خلال آن کاربرد داشتهاست. این تحقیق به شیوۀ تطبیقی – تحلیلی با بررسی ارتباط و تفاوت تدبّر با واژگان قریبالمعنی به تبیین ماهیت تدبّر موضوعی پرداختهاست.
علی راد؛ پریسا عطایی
چکیده
طبق رویکرد قرآن کریم، حیات انسانی آمیخته با آزمون است و تعالی و تکامل انسانی رابطهای متقابل با آن دارد. پیامبران اُسوههای عینی ابتلاءهای الهی بودند و گزارش ابتلاء ایشان در قرآن با گزینشی هوشمندانه انجام شدهاست. برابر فرضیة این پژوهش، پدیداری ابتلای پیامبران رابطهای متقابل با شرایط فردی و اجتماعی آنان دارد. بنابراین، آزمون ...
بیشتر
طبق رویکرد قرآن کریم، حیات انسانی آمیخته با آزمون است و تعالی و تکامل انسانی رابطهای متقابل با آن دارد. پیامبران اُسوههای عینی ابتلاءهای الهی بودند و گزارش ابتلاء ایشان در قرآن با گزینشی هوشمندانه انجام شدهاست. برابر فرضیة این پژوهش، پدیداری ابتلای پیامبران رابطهای متقابل با شرایط فردی و اجتماعی آنان دارد. بنابراین، آزمون پیامبران متناسب با گفتمان جامعة روزگار آنان بودهاست و شناخت این گفتمان در تفسیر این ابتلاءها امری ضروری است. از این رو، تحلیل شرایط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعة زیستی پیامبران، در تشخیص زمینههای اجتماعی ابتلاء ایشان کارآمد است و به دنبال آن، تصویری دقیقتر از چرایی، چگونگی و توجیه تنوع گونههای ابتلاء آنان در اختیار ما قرار میدهد. مسئلة اصلی این پژوهش، تحلیل زمینههای اجتماعی مؤثر در پدیداری ابتلاءهای قرآنی حضرت ابراهیم(ع) به منزلة اُسوة عینی فرازمندی در آزمونهای الهی است. بدین منظور، پس از تبیین چیستی ابتلاء و مؤلفههای آن، با بررسی فضای حاکم بر جامعة عهد ابراهیم(ع)، زمینههای پدیداری ابتلاءهای وی را ذیل نهادهای اجتماعی مرتبط با آن تبیین میکند. این پژوهش، پیوند میان گونة ابتلاء و شرایط اجتماعی عصر ابراهیم(ع) را نشان میدهد و نسبتسنجی ویژگیهای عصر پیامبران با ابتلاء ایشان را روشی برای تحلیل ابتلاء اجتماعی پیامبران در قرآن میداند.