نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم-قم

2 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم -قم

3 دانشجوی کارشناسی تفسیر قرآن دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم-قم

چکیده

    یکی از مهم‌ترین جنبه‎های اعجاز قرآن کریم، اعجاز ادبی آن است که این امر موجب شده که قرآن کریم از دیرباز مورد توجه ادیبان و زبان‎شناسان قرار گیرد. با رشد و گسترش مباحث زبان‎شناسی در حوزه‎های تئوری و کاربردی، دانشمندان اسلامی به ارزش‌های این دانش پی برده و قوانین و شیوه‎های آن را با دقت مورد بررسی قرار داده و در پی اجرای آن در قرآن کریم به‌عنوان بلیغ‎ترین کلام هستند. در راستای این هدف، در این نوشتار به تحلیل سبک شناسانه سوره حجرات پرداخته شده است. در تحلیل سبک شناسانه این سوره به سه سطح زبانی، ادبی و فکری توجه شده است. در سطح زبانی این سوره به نکات آوایی، صرفی و نحوی توجه شده است. در سطح ادبی به مجاز، استعاره، کنایه و طباق پرداخته شده است و در سطح فکری نیز به تصویر پردازی‌های قرآن در مورد غیبت و همچنین علم خداوند، اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Stylistics of the Surah Hojorat

نویسندگان [English]

  • Abbas Yousefi Tazahkandi 1
  • Morteza Sazjini 2
  • Seyyed Mohammad Mousavi 3

1 PhD student of Comparative Interpretation of the Quran, Univerty of Quranic Sciences, Qom, Iran;

2 PhD student of Comparative Interpretation of the Quran, Univerty of Quranic Sciences, Qom, Iran

3 Undergraduate Student of Interpretation of the Quran, Univerty of Quranic Sciences, Qom, Iran

چکیده [English]

One of the most important aspects of the miracle of the Quran is its literary miracle that has lead to the Quran to be studied by scholars and linguists. With the growth of linguistic knowledge both in the theoretical and applied fields, Islamic scholars have recognized the importance of this discipline, and they have studied its methods with scruitiny and are contantly striving to implement the methods on the Quran, the most eloquent text. To this end, the present paper aims to perform a stylistic analysis of the Surah Hojorat. The three levels of language, literature, and thought have been considered. On the linguistic level, phonology, morphology, and syntax have been studied. On the literary level, tropes, metaphors, irony, and antitheses have been examined. Lastly, on the intellectual level, the imageries of the Quran regarding back-biting, and also the omniscience of God have been studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • linguistics
  • style
  • Surah Hojorat
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ق). لسان العرب. ج 10. بیروت: دار صادر.
ابن‏عاشور، محمدطاهر. (1420 ق). تفسیر التحریر و التنویر. ج 26. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
اشکورى، محمد بن على. (1373 ش). تفسیر شریف لاهیجى. ج 4. تهران: دفتر نشر داد.
آلوسى، محمود بن عبدالله. (1415 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. ج 13. بیروت: دار الکتب العلمیه.
بازرگان، عبدالعلی. (1372 ش). نظم قرآن. ج 3. تهران: انتشارات قلم.
برکات و همکاران. (2004 م). اتجاهات نقدیه حدیثیه و معاصره. دمشق: انتشارات دانشگاه دمشق.
بهار، محمد تقی. (1369 ش). سبک­شناسی یا تطور نثر فارسی. ج 1. چ 5. تهران: انتشارات امیرکبیر.
جلالی، جلال الدین. (1386 ش). بررسی ملاک درون زبانی «حذف نحوی» در ترجمه انگلیسی قرآن کریم. مجله ترجمان وحی. س 11. ش 2.
حامد الصالح، حسین. (1390 ش). تاویل واژگانی قرآن کریم. ترجمه سید ابوالفضل سجادی. اراک: انتشارات دانشگاه اراک.
حربی، محمد عبدالمنعم. (2003 م). الاسلوبیه فی النقد العربی الحدیث: دراسته فی تحلیل الخطاب. بیروت: موسسه الجامعیه للدراسات و النشر و التوزیع.
حسنعلیان، سمیه. (1389 ش). بررسی سبک­شناسانه سوره مریم. دو فصلنامه قرآن شناخت. س 3. ش 2.
رافعی، محمد صادق (1421 ق)، اعجاز القرآن و بلاغه النبویه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
رضایی اصفهانی، محمد علی. (1387 ش). تفسیر قرآن مهر. ج 19. قم: پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
زرکشى، محمد بن بهادر. (1410 ق). البرهان فى علوم القرآن. ج 1. بیروت: دار المعرفه.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. ج 4. بیروت: دار الکتاب العربی.
سیوطی، جلال‎الدین. (1421 ق). الاتقان فی علوم القرآن. ج 1. بیروت: دارالکتاب العربی.
شاه‏عبدالعظیمى، حسین. (1363 ش). تفسیر اثنى عشرى. تهران: میقات.
شمیسا، سیروس. (1372 ش). سبک­شناسی. تهران: انتشارات فردوسی.
صدر، رضا. (1379 ش). تفسیر سوره حجرات. قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
صدقی، حامد و همکاران. (تابستان 1391 ش). رابطه علم معانی با سبک­شناسی، فصلنامه لسان مبین. س 3، ش 8.
طباطبایى، محمدحسین. (1374 ش). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه محمد باقر موسوی همدانی. ج 18. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372 ش). مجمع البیان لعلوم القرآن. ج 9. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
ــــــــــــــــــ (1412 ق). تفسیر جوامع الجامع. ج 4. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
عبدالرئوف، حسین. (1390 ش). سبک­شناسی قرآن کریم (تحلیل زبانی). ترجمه پرویز آزادی. تهران: انتشارات امام صادق (ع).
غیاثی، محمد‎تقی. (1373 ش). سیر تحول سبک­شناسی. فصلنامه پژوهشهای ادبیات معاصرجهان. ش 1.
فضل، صلاح. (1998 م). علم الاسلوب و اجراءاته. القاهره: دارالشروق.
قائمی­نیا، علیرضا. (1390 ش). معناشناسی شناختی قرآن. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه دینی.
قطب، سید. (1359 ش). نمایش‌های هنری در قرآن. ترجمه محمد علی عابدی. تهران: نشر انقلاب.
ـــــــــــــ. (1425 ق). فى ظلال القرآن. ج 6. بیروت: دار الشروق.
الکواز، محمد کریم. (1386 ش). سبک‌شناسی اعجاز بلاغی قرآن. ترجمه سید حسین سیدی. تهران: انتشارات سخن.
کاشانى، فتح‏الله بن شکرالله. (1336 ش). منهج الصادقین فی إلزام المخالفین. ج 8. تهران: کتابفروشى اسلامیه.
محمدی، حمید. (1389 ش). آشنایی با علوم بلاغی. قم: انتشارات دارالعلم.
مراغى، احمد مصطفى. (بی­تا). تفسیر المراغى. ج 26. بیروت: دار الفکر.
مطلوب، احمد. (2007 م). معجم المصطلحات البلاغیه و تطورها. بیروت: مکتبه لبنان ناشرون.
مکارم شیرازى، ناصر و همکاران. (1371 ش). تفسیر نمونه. چ 10. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
هاشمی، احمد. (1389 ش). جواهر البلاغه. ترجمه و شرح حسن عرفان. چ 11. قم: نشر بلاغت.
هاشمى رفسنجانى، اکبر. (1386 ش). تفسیر راهنما: روشى نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن. ج 17. قم: بوستان کتاب.