Document Type : علمی- ترویجی
Authors
Abstract
The word ‘holy’ in terms of concept and meaning is of one of the most important and yet complex Quranic Words that has not been considered through a semantic approach. This study has tried to analyze this word in the Quran based on an analytical and descriptive method. In this study, by drawing on the context and relationship rule and the conceptual relation of the word ‘holy’ with its collocations and its replacement words, we have tried to pinpoint the use of the term throughout the verses. The word ‘holy’ in the Quran has a wide variety of meanings, and it has been used in 11 senses such as a gratuitous gift, a gift without loss and degradation, a gift without asking, closed with a seal, and useful. This word, based on the replacement axis, is also on the same semantic group with the words ‘great’ and ‘generous’. The discovery of the semantic components of the word ‘holy’ has revealed a minute part of the sciences hidden in the verses and indicates that the Quran is based on a systematic thought.
Keywords
قرآن کریم.
آلوسى، سیّدمحمود. (1415ق.). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم. به تحقیق على عبدالبارى عطیّة. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
ابن‌اثیر جزری، محمّد. (1364). النّهایة فی غریب الحدیث و الأثر. به تحقیق محمود محمّد الطباحی. چ 4. قم: مؤسّسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن‌جوزی، حافظ جمال‌الدّین. (1431ق.). نزهۀالأعینالنّواظرفیعلمالوجوهوالنّظائر. به تحقیق محمّد عثمان. قاهره: مکتبة الثّقافة الدّینیّة.
ابن‌سیّده، علیّ‌بن اسماعیل. (1421ق.). المحکم و المحیط الأعظم. به تحقیق عبدالحمید هنداوی. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
ابن‌عاشور، محمّدبن طاهر. (بی‌تا). التّحریر والتّنویر. بی‌جا: بی‌نا.
ابن‌عطیّة اندلسی، عبدالحقّ‌بن غالب. (1422ق.). المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. تحقیق عبدالسّلام عبدالشّافی محمّد.چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
ابن‌قتیبه، عبدالله‌بن مسلم. (بی‌تا). غریب القرآن. بی‌جا: بی‌نا.
ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل‌بن عمرو. (1419ق.). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق محمّدحسن شمس‌الدّین. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
ابن‌منظور، محمّدبن مکرّم. (1414ق.). لسان‌العرب. چ 3. بیروت: دار صار.
ابوالفتوح رازی، حسین‌بن علی. (1408ق.). روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر القرآن. تحقیق محمّدجعفر یاحقی و محمّدمهدی ناصح. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
ابوحیّان اندلسی، محمّدبن یوسف. (1420ق.). البحر المحیط فی التّفسیر. بتحقیق محمّد جمیل صدقی. بیروت: دارالفکر.
احسائی، ابن‌أبی‌جمهور. (1405ق.). عوالی اللآلی. قم: انتشارات سیّدالشهداء.
اختیار، منصور. (1348). معناشناسی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
ازهری، أبو‌منصور محمّد. (بی‌تا). تهذیب‌اللّغة. به تحقیق علی حسن هلالی. قاهره: بی‌نا.
ایزوتسو، توشیهیکو. (1381). خداو انساندرقرآن. ترجمة احمد آرام. چ 5. تهران: شرکت سهامی انتشار.
بغوی، حسین‌بن مسعود. (1420ق.). معالم التّنزیل فی التّفسیر القرآن. به تحقیق عبدالرّزاق المهدی. چ 1. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
بلخی، مقاتل‌بن سلیمان. (1395ق.). الأشباه والنّظائر فی القرآن الکریم. تحقیق عبدالله محمود شحّاته. قاهره: وزارة الثّقافة ـ المکتبة العربیّة.
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1423ق.). تفسیر مقاتل. تحقیق عبدالله محمود شحّاته. چ 1. بیروت: دار إحیاء التراث.
بیضاوی، عبدالله‌بن عمر. (1418ق.). أنوار التّنزیل و أسرار التّأویل. به تحقیق محمّد عبدالرّحمن المرعشی. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
تفلیسی، ابوالفضل‌حبیش‌بن ابراهیم.(1359). وجوهقرآن. ترجمة مهدی محقّق. تهران: بی‌نا.
ثعالبی، أبو‌منصور عبدالملک. (1433ق.). فقه اللّغة و سرّ العربیّة. تحقیق فائز محمّد. چ 1. قم: ذوی‌القربی.
ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق‌احمد. (1422ق.). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن. چ 1. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
جزایری، نورالدّین محمّد. (1391). فروق اللّغات فی تمییز بین مفادّ الکلمات. ترجمة اسماعیل شفق. چ 1. قم: دارالکتاب جزایری.
جوادی آملی، عبدالله. (1381). صورت و سیرت انسان در قرآن. تحقیق غلامعلی امین دین. چ 2. قم: نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــ . (1384). حیات حقیقی انسان در قرآن. تحقیق غلامعلی امین‌دین. چ 2. قم: نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــ . (1389). تسنیم. تحقیق مجید حیدری‌فر و حسن جلیلی. چ 1. قم: انتشارات اسراء.
حسینی همدانی، سیّد محمّدحسین. (1404ق.). انوار درخشان. چ 1. تهران: کتاب‌فروشی لطفی.
حقی بروسوی، اسماعیل. (بی‌تا). روح البیان. بیروت: دارالفکر.
خرّمشاهی، بهاءالدّین. (1389). دانشنامة قرآن و قرآن‌پژوهی. چ 3. تهران: انتشارات دوستان و ناهید.
دامغانی، ابوعبدالله حسین. (1424ق.). الوجوهو النظائرلألفاظکتاب‌اللهالعزیزومعانیها. تحقیق عبدالحمید علی. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه دهخدا. چ 2. تهران: مؤسّسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. دوم: 1377ش.
ذکاوتی قراگزلو، علیرضا. (1383). اسباب نزول. چ 1. تهران: نشر نی.
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمّد. (1412ق.). المفرداتفیغریبالقرآن. تحقیق صفوان عدنان داودى. چ 1. بیروت: دارالعلم الدّار الشّامیّة.
روبینز، آر. اچ. (1384). تاریخ مختصر زبانشناسی. ترجمة علی‌محمّد حق‌شناس. تهران: بی‌نا.
زمخشری، جارالله محمود. (1407ق.). الکشّافعنحقائقغوامضالتّنزیل. چ 3. بیروت: دارالکتب العربیّۀ.
سبزواری نجفی، محمّدبن حبیب‌الله. (1419ق.). ارشاد الأذهان إلی تفسیر القرآن. چ 1. بیروت: دارالتّعارف للمطبوعات.
سبزیان م، سعید. (1388). فرهنگ نظریّة و نقد ادبی واژگان ادبیات و حوزه‌های وابسته. چ 1. تهران: انتشارات مروارید.
شبّر، سیّد عبدالله. (1407ق.). الجوهر الثّمین فی تفسیر الکتاب المبین. تحقیق سیّد محمّد بحرالعلوم. چ 1. کویت: مکتبة الألفین.
شرتونی، سعید. (1403ق.). أقرب الموارد فی فصح العربیّة و الشّوارد. قم: منشورات مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النّجفی.
شریف الرّضی، محمّد بن حسین. (بی‌تا). نهج‌البلاغه. تصحیح صبحی صالح. قم: انتشارات دارالهجرة.
صدر، محمّدباقر. (1314ق.). دروس فی علم الأصول. قم: کوثر کویر.
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرّسین حوزة علمیّة قم.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمة سیّد محمّدباقر موسوی همدانی. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرّسین حوزة علمیّه.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1426ق.). مجمع‌البیانفیتفسیرالقرآن. چ 1. تهران: دار الأسوه.
طبرى، ابوجعفر محمّدبن جریر. (1412ق.). جامع‌البیان فى تفسیر القرآن. چ 1. بیروت: دارالمعرفة.
طنطاوی، سیّد محمّد. (بی‌تا). التّفسیر الوسیط للقرآن الکریم. بی‌جا: بی‌نا.
طوسی، محمّدبن حسن. (بی‌تا). التّبیانفیتفسیرالقرآن. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
طیّب، سیّد عبدالحسین. (1378). أطیب البیان. چ 2. تهران: انتشارات اسلام.
عروسی الحویزی، عبدعلیّ‌بن جمعه. (1415ق.). نورالثّقلین. تحقیق سیّد هاشم رسولی محلاّتی. قم: انتشارات اسماعیلیان.
عسکری، أبی‌هلال. (1428ق.). الوجوه و النّظائر. تحقیق محمّد عثمان. چ 1. قاهره: مکتبة الثّقافة الدّینیّة.
ـــــــــــــــــــــــ . (1418ق.). معجم الفروق اللّغویّة. تحقیق محمّد ابراهیم سلیم. قاهره: دارالعلم والثّقافة.
عیّاشی، محمّدبن مسعود. (1380ق.). کتاب التّفسیر. تحقیق سیّد هاشم رسولی محلاّتی. تهران: چاپخانة علمیّه.
فخر رازی، ابوعبدالله محمّد. (1420ق.). مفاتیح الغیب. چ 3. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
فرّاء، ابوزکریّا یحیی‌بن زیاد. (بی‌تا). معانی القرآن. تحقیق احمد یوسف نجاتی، محمّدعلی نجّار و عبدالفّتاح اسماعیل شلبی. چ 1. مصر: دارالمصریّة للتّألیف و التّرجمة.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد. (1410ق.).العین. چ 2. قم: هجرت.
فیروزآبادی، مجدّالدین محمّد. (1420ق.).القاموس المحیط. چ 2. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). بصائرذویالتّمیزفیلطائفالکتابالعزیز. تحقیق محمّدعلی النجّار. بیروت: مکتبة العلمیّة.
فیض کاشانی، ملاّ محسن. (1415ق.). تفسیر الصّافی. چ 2. تهران: انتشارات الصّدر.
فیّومی، احمدبن محمّد. (بی‌تا). المصباح‌المنیر. بی‌جا: بی‌نا.
قاری، هارون‌بن موسی. (1409ق.). الوجوه و النّظائر فی القرآن الکریم. تحقیق حاتم صالح الضّامن. بغداد: وزارة الثّقافة والتّراث.
قرشی، سیّد علی‌اکبر. (1371). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
قمی، علیّ‌بن ابراهیم. (1367). تفسیر قمی. تحقیق سیّد طیب موسوی جزایری. چ 4. قم: دارالکتاب.
کاشانی، ملاّ فتح‌الله. (1336). تفسیر منهج‌الصّادقین فی الزام المخالفین. تهران: کتاب‌فروشی محمّدحسن علمی.
کلینی، محمّدبن یعقوب. (1362). الکافی. چ 2. تهران: اسلامیّه.
مجلسی، محمّدباقر. (بی‌تا). بحار الأنوار، الجامعة لِدُرَر الأخبار الأئمّة الأطهار. تهران: بی‌نا.
مراغی، احمدبن مصطفی. (بی‌تا). تفسیر المراغی. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.
مصطفوی، اسدالله. (1425ق.). فرهنگ لغات قرآن مجید. تحقیق مؤسّسة آیت‌الله العظمی البروجردی. چ 1. قم: البرهان.
مصطفوی، حسن. (1360). التّحقیق فی کلمات القرآن. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. چ 1. تهران: دارالکتب الإسلامیّۀ.
منجد، محمّد نورالدّین. (1998م.). الإشتراک اللّفظی فی القرآن الکریم بین النّظریّة و التّطبیق. دمشق: دارالفکر.
میبدی، رشیدالدّین احمد. (1371). کشف‌الأسرار و عدّة الأبرار. تحقیق علی‌اصغر حکمت. چ 5. تهران: انتشارات امیرکبیر.
نکونام، جعفر. (1390). درآمدی بر معناشناسی قرآن. قم: دانشکدة اصول‌الدّین.
نیسابوری، اسماعیل‌بن احمد. (1422ق.). وجوه القرآن الکریم. تحقیق نجف عرشی. چ 2. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
نیشابوری، محمود‌بن ابوالحسن. (1415ق.). إیجاز البیان عن معانی القرآن. تحقیق حنیف‌بن حسن القاسمی. چ 1. بیروت: دارالغرب الإسلامی.
واحدی، علیّ‌بن احمد. (1411ق.). اسباب النّزول. تحقیق کمال بسیونی زغلول. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
)