قرآن پژوهی
محمدعلی کاظمی تبار؛ حسین بازودار قوی سفلایی؛ حجّت احمد زاده عطائی
چکیده
بر اساس نظریات معناشناختی، یکی از بهترین روشهای فهم معنای واژگان، در کنار استفاده از منابع لغت و... ، بهره بردن از ویژگی تقابل است. پژوهش حاضر به بررسی معناشناختی تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در قرآن کریم میپردازد، ضمن اینکه در این تقابل، تقدیم یمین بر شمال نیز مورد توجه قرار دارد و علاوه بر تقابل، استفاده از سیاق آیات ...
بیشتر
بر اساس نظریات معناشناختی، یکی از بهترین روشهای فهم معنای واژگان، در کنار استفاده از منابع لغت و... ، بهره بردن از ویژگی تقابل است. پژوهش حاضر به بررسی معناشناختی تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در قرآن کریم میپردازد، ضمن اینکه در این تقابل، تقدیم یمین بر شمال نیز مورد توجه قرار دارد و علاوه بر تقابل، استفاده از سیاق آیات قبل و بعد نیز مد نظر است. گاه از روی سیاق یا معنای واژة مقابل، برخی معانی فهمیده میشود که در هیچ کتاب لغتی به چشم نمیخورد. ضمن اینکه بین معنای فهمیدهشده و اصل واژه، قرابت معنایی وجود دارد. بر مبنای یافتههای این پژوهش، واژههای یمین و شمال به طور عام به معنای «راست» و «چپ» هستند، اما معانی فرعی دیگری دارند که با معنای اصلی مرتبط است. از دیگر معانی واژة یمین، قدرت، خیر، مالکیت، پیمان و سوگند است که همگی با دست راست ارتباط دارد. واژة شمال نیز علاوه بر دست چپ و سمت چپ، معنای شقاوت و ضعف (معنوی) را میرساند که با معنای اصلی مرتبط است. اما زمانی که واژة اصحاب به این دو کلمه اضافه گردد، دیگر به معنای جهات نیستند و این امر از نگاه بیشتر مترجمان مغفول مانده، حقّ معنا ادا نشدهاست.
صمد عبداللهی عابد؛ جمشید بیات
چکیده
در این نوشتار، روایات عصمت که در کُتُب معتبر حدیثی شیعه، همچون «الکافی، معانیالأخبار، الخصال و کفایةالأثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهمترین مستند عصمت امامان (ع)، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیّه بر آنها اتّفاق نظر وجود دارد. هدف اصلی مقالة حاضر بررسی روایاتی است که لفظ ...
بیشتر
در این نوشتار، روایات عصمت که در کُتُب معتبر حدیثی شیعه، همچون «الکافی، معانیالأخبار، الخصال و کفایةالأثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهمترین مستند عصمت امامان (ع)، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیّه بر آنها اتّفاق نظر وجود دارد. هدف اصلی مقالة حاضر بررسی روایاتی است که لفظ «عصمت» در آنها به کار رفته است و با بررسی انجام گرفته، این روایات حدوداً 47 حدیث میباشد که با حذف احادیث تکراری، نزدیک به 15 حدیث میباشد. در حالت کلّی میتوان گفت وضعیّت راویان بر مبنای آراء رجالیّون شیعه بررسی گردید و معلوم شد که در بیشتر سلسله سند روایات عصمت، افراد موثّق قرار گرفتهاند. البتّه اندکی از آنان نیز بر طبق گفتههای رجالیّون موثّق نیستند، ولی درصدی از این راویان مجهول، افرادی هستند که در سلسله سند روایات «کاملالزّیارات» قرار گرفتهاند و از آنجا که ابنقولویه، در مقدّمة این کتاب، همة راویان این کتاب را ثقه معرّفی کرده، میتوان برای این افراد درجهای از وثاقت قائل شد. در بین این روایات، اکثر آنها از نوع احادیث مُعَنعَن هستند که شامل احادیث صحیح، حَسَن و موثّق میباشند. بررسی محتوایی این روایات بیانگر آن است که محور غالب این احادیث، فضایل و صفاتی است که یک فرد معصوم ضرورت دارد که داشته باشد؛ از جملة این صفات: معصوم بودن از گناهان، امین خدا بودن، مطهّر از ذنوب و عیوب و ... و با بررسیهای انجام شده ثابت شده که این صفات مختصّ امامان معصوم (اهل بیت) پیامبر (ص) هستند که از سوی خداوند معصوم میباشند.
صمد عبداللهی عابد؛ جمشید بیات
چکیده
در این نوشتار، روایات «توبه و استغفار»، که در کُتُب معتبر حدیث همچون الکافی، أمالی و... وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهمترین مستند شبهات افراد، در رابطه با عدم عصمت امامان (ع)، روایاتی است که در آنها امامان (ع) به گناهان خود اعتراف کردهاند و خواستار طلب عفو از خدا شدهاند. با بررسیهای سندی و ...
بیشتر
در این نوشتار، روایات «توبه و استغفار»، که در کُتُب معتبر حدیث همچون الکافی، أمالی و... وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهمترین مستند شبهات افراد، در رابطه با عدم عصمت امامان (ع)، روایاتی است که در آنها امامان (ع) به گناهان خود اعتراف کردهاند و خواستار طلب عفو از خدا شدهاند. با بررسیهای سندی و متنی مشخّص شده اکثر این روایات از نظر سندی ضعیف میباشند و از نظر متن، 1) مضمون این احادیث، بیشتر در مورد توجّه داشتن به خداست که دیگران را به چگونگی این توجّه فرا میخوانند. 2) تعبیراتی همچون عصیان، توبه و استغفار را که به عنوان دلیل بر عدم عصمت میآورند، همه جا ملازم با عدم عصمت نیست، بلکه این الفاظ استعمال و اطلاقهای متعدّدی دارند. 3) استغفار امامان (ع) نوعی استغفار دفعی که مانع عروض غفلت و گناه است میباشد. 4) اینکه توبه و استغفار، از نگاه قرآن، یکی از عبادات بزرگ محسوب میشود که از جملة آنها میتوان به این موارد اشاره کرد؛ فراخوان همة مؤمنان به سوی استغفار است و نیز خداوند دوستدار توبهکنندگان است.
امیر خادم علیزاده؛ علی راه نشین
چکیده
در کنار مطالعات و متون گشتردة اسلامی در حوزة اقتصاد متعارف، مطالعات و پژوهشهایی نیز با تکیه بر طبقهبندیهای علم اقتصاد در جهت بررسی مبانی اخلاقی اقتصاد اسلامی صورت پذیرفته است. امّا در حوزة مالی و سرمایهگذاری تاکنون با رویکرد اخلاقی به مسائل و موضوعات مالی همچون بازارها و ابزارهای نوین مالی و همچنین رویکردها و روشهای سرمایهگذاری ...
بیشتر
در کنار مطالعات و متون گشتردة اسلامی در حوزة اقتصاد متعارف، مطالعات و پژوهشهایی نیز با تکیه بر طبقهبندیهای علم اقتصاد در جهت بررسی مبانی اخلاقی اقتصاد اسلامی صورت پذیرفته است. امّا در حوزة مالی و سرمایهگذاری تاکنون با رویکرد اخلاقی به مسائل و موضوعات مالی همچون بازارها و ابزارهای نوین مالی و همچنین رویکردها و روشهای سرمایهگذاری پرداخته نشده است. در این مقاله پس از بررسی حوزة اخلاق اقتصادی به تعریف حوزة اخلاق سرمایهگذاری و رابطة اخلاق سرمایهگذاری با ادبیّات موجود در زمینة اخلاق اقتصادی پرداخته میشود. سؤال اساسی در این مقاله این است که الزامات و معارف اخلاقی و تربیتی اسلام در حوزة فعّالیّتهای سرمایهگذاری چیستند؟ در ادامه با رویکردی فرایندی به سرمایهگذاری، عناوین و موضوعات اخلاقی از نگاه قرآن و روایات در سه دستة کلّی قبل از اجرای سرمایهگذاری، اجرای سرمایهگذاری و پس از اجرای سرمایهگذاری تقسیمبندی و بررسی شدهاند. طبقهبندی آیات و روایات و طرّاحی چارچوب موضوعی اخلاق سرمایهگذاری از یافتههای این مقاله است.