قرآن پژوهی
مهدی آذری فرد؛ مصطفی عباسی مقدم
چکیده
خواندن و نوشتن پیامبر(ص) ازجمله مباحث موردتوجه دانشمندان مسلمان بوده و ذیل آیاتی از قرآن بهویژه آیه 48 سوره عنکبوت، محور بحث قرار گرفته است. اینکه محدودهی زمانی (قبل و بعد از بعثت) و مکانی (قبل و پس از هجرت) و دیدگاهها در خصوص خواندن و نوشتن پیامبر(ص) کدام است؟ از پرسشهای اصلی این پژوهش محسوب میگردد. لذا در این جستار با روش توصیفی-تحلیلی ...
بیشتر
خواندن و نوشتن پیامبر(ص) ازجمله مباحث موردتوجه دانشمندان مسلمان بوده و ذیل آیاتی از قرآن بهویژه آیه 48 سوره عنکبوت، محور بحث قرار گرفته است. اینکه محدودهی زمانی (قبل و بعد از بعثت) و مکانی (قبل و پس از هجرت) و دیدگاهها در خصوص خواندن و نوشتن پیامبر(ص) کدام است؟ از پرسشهای اصلی این پژوهش محسوب میگردد. لذا در این جستار با روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد کتابخانهای به بررسی، نقد و تحلیل دیدگاه 35 تن از مفسران و اندیشمندان اسلامی ذیل این آیه پرداختهایم. نتایج نشان میدهد که دیدگاههای مطرحشده دراینباره در 11 عنوان متنوع و به دو دوره قبل و بعد از بعثت قابلتقسیم است. دیدگاههای مربوط به قبل از بعثت عبارتاند از: 1-عدم عادت پیامبر بر خواندن و نوشتن. 2-تنها نخواندن کتابهای آسمانی. 3-تسلط بر خواندن و نوشتن. 4-خوب نخواندن و خوب ننوشتن. 5-نخواندن و ننوشتن نه عدم توانایی بر آن. 6-عدم توانایی بر خواندن و نوشتن. دیدگاههای مربوط به پس از بعثت نیز عبارتاند از: 1-خواندن و نوشتن پیامبر. 2-امکان خواندن و نوشتن. 3-جواز و بلااشکال بودن هر دو وَجه (خواندن و نوشتن، نخواندن و ننوشتن). 4-نوشتن. 5-نخواندن و ننوشتن. ارائه گزارشی نسبتاً جامع و تکمیل نقایص گزارشهای دیگران در این خصوص، از دیگر نتایج پژوهش حاضر است. نویسندگان بر پایه دلایل قرآنی، تاریخی و عقلی، از میان دیدگاههای مطرحشده، به این گزاره متمایل شدهاند که: پیامبر قبل از بعثت نمیخواند و نمینوشت و این با توانایی ایشان بر خواندن و نوشتن منافات ندارد، اما پس از بعثت خواندن و نوشتن ایشان امری دور از ذهن نیست.