نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 پژوهشکده اندیشة راهبردی، قم

چکیده

ذخایر طبیعی توسط خداوند برای استفاده انسان در عالم طبیعت به ودیعه گذاشته شده است. این منابع به میزان بسیار محدودی در اختیار ما هستند و با استفاده کردن به اتمام می‌رسند. سوال پیش رو این است که نسل‌های بعد از ما چه نسبتی با این منابع دارند؟ از منظرهای مختلفی می‌توان به این پرسش پاسخ داد، ما در این مقاله قصد داریم با مراجعه به منابع احکام به پاسخ این سوال بپردازیم. این منابع استفاده از ذخایر طبیعی را حق مسلّم همة انسان‌ها می‌داند و عدالت اقتضا می‌کند که حق نسل‌های آتی نسبت به این ذخایر به رسمیّت شناخته شود. راه حل منصفانه‌ای که به نظر می‌رسد این است که نسل حاضر در استفاده از منابع زیاده‌روی نکنند و در قبال استفاده از این منابع، سرمایه‌هایی از نوع دیگر ایجاد کنند تا در اختیار نسل‌های بعدی قرار گیرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Inter Generational Justice in the Use of Natural Resources in the Verses of the Quran and Sacred Traditions

نویسندگان [English]

  • ashkan naemi 1
  • hamidreza ghasemi 2

چکیده [English]

Natural resources has bestowed upon humans by God. However, these natural resources given to humans to take advantage of are limited and scarce. Moreover, these resources are perishable, and high rate of usage has reduced their amount in the recent years. This has raised concerns about the future generation share of the natural resources and their environmental benefits. While there are different ways to look at this problem, we discuss it from the religious point of view on how religion looks at this problem. Religious resources (the Quran, Hadiths, reasons) highlight the definite right of all humans in taking advantage of natural resource. Justice implies the recognition of the future generation’s right in using of these resources. It is suggested that the optimal solution to the above concern is to transfer benefits of natural resources to the next generation through replacing old resources with new ones. In addition, the efficient use of resources and prevention of wasting them are highly recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Resources
  • justice
  • Inter generational justice
  • Equity
قرآن کریم.
ابن‌فارس، احمد. (1404ق.). معجم مقاییس اللّغة. چ 1. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‌ حوزة علمیّة قم.
بجنوردی، حسن. (1419ق.). القواعد الفقهیّة. چ 1. قم: نشرالهادی.
جوهری، اسماعیل‌بن حمّاد. (1410ق.). صحاحاللّغة. چ 1. بیروت: دارالعلم للملایین.
حرّ عاملی، محمّد‌بن حسن. (1409ق.). وسائل الشّیعة. چ 1. قم: مؤسّسة آل‌البیت(ع).
حکیمی‌، محمّدرضا، محمّد حکیمی‌ و علی حکیمی‌. (1380). الحیاة. ترجمة احمد آرام. چ 1. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی‌.
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمّد. (1412ق.). مفردات الفاظ القرآن. چ 1. لبنان ـ سوریه: دارالعلم ـ الدار الشّامیّة.
زاهدی، شمس‌السّادات و غلامعلی نجفی. (1385). «بسط مفهومی‌ توسعة پایدار». مدرّس علوم انسانی. ش 49. صص 43ـ76.
سبزواری، سیّد عبدالأعلی. (1413ق.). مهذّب الأحکام. چ 4. قم: مؤسّسة المنار.
شریف‌الرّضی، محمّدبن حسین. (1414ق.).  نهج‌البلاغه. چ 1. قم: مؤسّسة نهج‌البلاغه.
صادقی، حسین و سعید فراهانی‌فرد. (1382). «محیط زیست از منظر دین و اقتصاد». مجلّة اقتصاد اسلامی‌. ش 10. صص 23ـ52.
صادقی تهرانی، محمّد. (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. چ 2. قم: انتشارات فرهنگ اسلامی‌.
صدر، سیّدکاظم. (1368). «سیاست بهره‌برداری از منابع طبیعی مشترک در اقتصاد کشاورزی». مجلّة اطّلاعات سیاسی ـ اقتصادی. ش 28. صص 45ـ50.
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامی‌ جامعة مدرّسین حوزة علمیّة قم.
طریحی، فخرالدّین. (1416ق.). مجمع‌البحرین. چ 3. تهران: کتابفروشی مرتضوی.
عسکری، محمّدمهدی و ابوالقاسم توحیدی‌نیا. (1391). «تنزیل عادلانة در بهره‌برداری از منابع طبیعی پایان‌پذیر». مطالعات اقتصاد اسلامی‌. ش 9. صص 59ـ82.
فخر رازی، محمّدبن عمر. (1420ق.). مفاتیح الغیب. چ 3. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
فراهانی‌فرد، سعید. (1386). «عدالت بین‌نسلی در بهره‌برداری از منابع طبیعی».  اقتصاد اسلامی‌. ش 25. صص 125ـ156.
فراهیدی، خلیل‌بن أحمد. (1410ق.). کتاب العین. چ 2. قم: نشر هجرت.
فیض کاشانی، محمّدمحسن. (1425ق.). الشّافی. چ 1. تهران: دار نشر اللّوح المحفوظ.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1406ق.). الوافی. چ 1. اصفهان: کتابخانة امام امیرالمؤمنین علی(ع).
کلینی، محمّدبن یعقوب. (1407ق.). الکافی. چ 4. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
مجلسی، محمّدباقر. (1403ق.). بحار‌الأنوار، الجامعة لِدُرَر أخبار الأئمّة الأطهار. چ 2. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
ــــــــــــــــــــ . (1404ق.). مرآة العقول. چ 2. تهران: دارالکتب الإسلامیّة.
مکارم شیرازی، ناصر. (1411ق.). القواعد الفقهیة. چ 3. قم: مدرسة امام امیرالمؤمنین(ع).
مهدویان، محمّدهادی. (1370). «حساب‌های ملّی و منابع پایان‌پذیر». روند. ش 4 و 5. صص 12ـ24.
نعیمی‌، اشکان. (1391). تأثیر عدالت در استنباط‌های فقهی‌ ـ حقوقی. رسالة دکتری. تهران: دانشکدة الهیّات و معارف اسلامی‌ دانشگاه تهران