نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی زاهدان.

2 دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده الهیات، گروه علوم قرآن و حدیث.

چکیده

هر یک از سه دین توحیدی (اسلام، یهودیت و مسیحیت) کتب مقدس خاص خود را دارند و کتاب‌های آسمانی از زمان آدم(ع) تا زمان پیامبر(ص) برنامة واحدی را ارائه داده‌اند که دعوت به توحید است. همچنین، این کتاب‌ها اصول و مشترکاتی دارند؛ به عنوان نمونه از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ذکر داستان انبیاء اشاره کرد. بنابراین، مفسران قرآن کریم در تفسیرهایی که از قرآن ارائه داده‌اند، از مطالب عهدین نیز بهره جسته‌اند و در واقع، شناخت رویکردهای مفسران در بهره‌گیری از عهدین سبب می‌شود تا بدانیم مفسران در برابر مطالب عهدین و استفاده از آن در تفسیر خود چه موضعی دارند. مقالة حاضر با روش توصیفی‌ـ تحلیلی به بررسی رویکردهای مفسران در بهره‌گیری از عهدین پرداخته‌است و نتیجه می‌گیرد که مفسران در بهره‌گیری از عهدین چهار رویکرد اثباتی حداکثری، اثباتی حداقلی، نفیی و دوگانه دارند و هر یک به گونه‌های مختلف از مطالب عهدین استفاده کرده‌اند، به طوری که برخی از آنان مطالب عهدین را آورده‌اند و به نقد کشیده‌اند و برخی نیز برای تبیین و توضیح مطالب از عهدین بهره جسته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Survey Approach of Commentators in the Use of Bible in the Interpretation of the Qur'an

چکیده [English]

Each of the three monotheistic religions (Islam, Judaism, and Christianity) has their own scriptures, and all of these scriptures, from the time of Adam (A) to the Prophet (PBUH), have offered the same guidelines, namely the invitation to monotheism. Furthermore, these books have the same origin and share many similarities. For example, one of these significant similarities is the stories of the Prophets, and so commentators of the Holy Quran, in their interpretations, take advantage of the content of the Bible. Actually, identifying the commentators' approaches, in taking advantage of the Bible, helps us understand the commentators' stance toward the content of the Bible and its usage in their interpretation. Using the descriptive-analytical method, this article investigates the commentators' approaches towards the use of the Bible and concludes that commentators generally adopt four approaches in the use of the Bible: Maximum Proof, Minimum Proof, Negation, and Dual approaches. Each of them used the Bible differently, as some of them, criticize the content of the Bible and the others use it for explanatory purposes

کلیدواژه‌ها [English]

  • Commentators
  • Approach
  • Bible
  • Interpretation
قرآن کریم.
آمال، محمد عبدالرّحمن ربیع. (1422ق.). الإسرائیلیات فی تفسیر الطبری. قاهره: جمهوریة مصر العربیة، وزارة الأوقاف المجلس الأعلی للشئون الإسلامیة.
الآوسی، علی. (1370). روش علامه طباطبائی در تفسیر المیزان. ترجمة حسین میرجلیلی. قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
ابوالفتوح رازی، حسین‌بن علی. (1408 ق.). روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیر القرآن. ج 8. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
بغدادی، علاءالدّین علی‌بن محمد. (1415 ق.). لباب التأویل فی معانی التنزیل. ج 1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
توحیدی، محمد ضیاء. (1393). درآمدی بر کتاب مقدس و الهیات مسیحی. تهران: کانون اندیشة جوان.
جزائری، نعمت‌الله‌بن عبدالله. (1381). قصص الأنبیاء. ترجمة فاطمه مشایخ. تهران: انتشارات فرحان.
جوادی آملی، عبدالله. (1387). تفسیر تسنیم. تحقیق عبدالکریم عابدینی. چ 2. قم: اسراء.
ذهبی، محمدبن حسین. (1396 ق.). التفسیر و المفسرون. ج 1. چ 2. بی‌جا: نشر دارالکتب الحدیثة.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1990م.). اسرائیلیات فی التفسیر و الحدیث. چ 4. قاهره: مکتبة وهبة.
رشیدرضا، محمد. (1990م.). تفسیر المنار. ج 1. بیروت: دارالفکر.
سیوطی، عبدالرّحمن بن ابوبکر. (بی‌تا). الدر المنثور فی تفسیر بالمأثور. ج 3. بی‌جا: بی‌نا.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان. ج 4. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
طبری، محمدبن جریر. (بی‌تا). جامع البیان. ج 1 و 2. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
علوی‌مهر، حسین. (1384). آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
فخر رازی، محمدبن عمر. (بی‌تا). التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب. ج 26. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
کتاب مقدس. (1978م.). انجمن پخش کتب مقدسه.
کلباسی اصفهانی، فهیمه. (1388). نقد و بررسی اسرائیلیات. تهران: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج).
مجلسی، محمدباقر.(1403 ق.). بحار الأنوار. ج 11. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محمدقاسمی، حمید. (1388). اسرائیلیات و تأثیر آن بر داستان‌های انبیاء در تفاسیر قرآن. تهران: سروش.
مطهری، مرتضی. (1359). نظام حقوق زن در اسلام. ج 1. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
معرفت، محمدهادی. (1380). تفسیر و مفسران. قم: مؤسسة فرهنگی التمهید.
معماری، داود. (1374). «اسرائیلیات: پیرایه‌ای بر تفسیر». مطالعات تاریخی قرآن و حدیث (صحیفة مبین). ش 4. صص 44ـ49.
میبدی، احمدبن محمد. (1371). کشف‌الأسرار و عدة الأبرار. ج 2. تهران: امیرکبیر.
نعناعه، رمزی. (1970 م.). اسرائیلیات و أثرها فی کتب التفسیر. دمشق: دار العلم و دار الضیاء.
وصفی، محمدرضا و روح‌الله شفعیی. (1392). «نگرشی روشمند به جایگاه عهدین در تفسیر قرآن با تکیه بر الگوی نشانه‌شناختی بینامتنیت». دوفصلنامة تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا. د 10. ش 2. صص 225ـ252.