مینا شمخی؛ نصره باجی
چکیده
موضوع پیدایش اسرائیلیات در میان مسلمانان و راهیابی آن به حوزههای حدیث، تاریخ و تفسیر، بسی درخور اهمیت است. با آغاز عصر تدوین تفسیر، اسرائیلیات بسیاری که وارد حوزهی فرهنگ اسلامی شده بود، به تفاسیر راه یافت که تفاسیر شیعه نیز از این امر مستثنا نبودند. شیوهی تعامل مفسران شیعی با روایات اسرائیلی از جهت ذکرسند، نقد و ردّ آنها متفاوت ...
بیشتر
موضوع پیدایش اسرائیلیات در میان مسلمانان و راهیابی آن به حوزههای حدیث، تاریخ و تفسیر، بسی درخور اهمیت است. با آغاز عصر تدوین تفسیر، اسرائیلیات بسیاری که وارد حوزهی فرهنگ اسلامی شده بود، به تفاسیر راه یافت که تفاسیر شیعه نیز از این امر مستثنا نبودند. شیوهی تعامل مفسران شیعی با روایات اسرائیلی از جهت ذکرسند، نقد و ردّ آنها متفاوت بودهاست. آسیبهای اساسی این رویکرد تفسیری، به دو امـر باز میگردد: یکی، پرهیز از بررسی سندی روایات و دیگری، پرهیز از تحلیل دلالی و عرضۀ آنها بر دلایل قطعی نقلی و عقلی؛ چنان که میراث فرهنگ روایی اهل بیت (ع)، گنجینهای علیه اسرائیلیات و خرافه است. یکی از تفاسیر شیعه، تفسیر«منهج الصادقین فی إلزام المخالفین» نگاشتۀ ملافتحالله کاشانی است که در آن روایات اسرائیلی به چشم میخورد. مفسر، گاهی این روایات را به منظور نقد آورده است؛ ولی در برخی موارد، مخصوصا در داستانهای انبیاء مانند داستان حضرت نوح(ع)، روایات اسرائیلی را بدون هیچ نقدی آوردهاست. این روایات افزون برکاستیهای سندی، از نظر محتوایی هم سستیهایی داشته و با نص صریح قرآن، احادیث معصومان(ع)، عقل و علم در تعارضاند.
سید یوسف محفوظی؛ قاسم بستانی؛ نصره باجی
چکیده
چکیده ائمّة اطهار(ع) مفسّران راستین قرآن کریم هستند. آنچه امام معصوم دربارة قرآن تفسیر مینماید، همان سخن قرآن است؛ چراکه آنان قرآن ناطقاَند وعلم تفسیر آن را از رسول خدا(ص) اخذ کردهاند. از آنجا که آن بزرگواران داناترین این افراد به معارف قرآن بعد از آن حضرت(ص) میباشند، در این تحقیق بر آن شدیم تا به روایات امام باقر(ع) در باب این علوم ...
بیشتر
چکیده ائمّة اطهار(ع) مفسّران راستین قرآن کریم هستند. آنچه امام معصوم دربارة قرآن تفسیر مینماید، همان سخن قرآن است؛ چراکه آنان قرآن ناطقاَند وعلم تفسیر آن را از رسول خدا(ص) اخذ کردهاند. از آنجا که آن بزرگواران داناترین این افراد به معارف قرآن بعد از آن حضرت(ص) میباشند، در این تحقیق بر آن شدیم تا به روایات امام باقر(ع) در باب این علوم بپردازیم. مقالة حاضر گونهها و روشهای تفسیری امام باقر(ع) را بررسی کرده است و نتیجه میگیرد که امام(ع) در سخنان خود، بسته به ظرفیّت و فضای حاکم، به روشهای گوناگون، از جمله علوم قرآنی، تفسیر قرآن با قرآن، تفسیر قرآن با سنّت، جری و تطبیق، بیان تمثیلهای قرآنی، بیان باطن و ظاهر قرآن، زدودن شبهات، بیان مصداقی آیات و بُعد تربیتی و... از معارف قرآن را تبیین فرموده است.