نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 استاد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

بهره‌برداری از آموزه‌های اهل بیت، مسیر رشد و سعادت آحاد جامعه را هموار می‌سازد. دعای بیست‌وششم صحیفة سجادیه با محوریت دعا در حق همسایگان و شیعیان، یکی از آموزه‌هایی است که می‌تواند در شناخت وظایف متقابل امام و امت مؤثر باشد. در این پژوهش، روش تحلیل محتوا به منظور کشف زوایای پنهان کلام امام سجاد(ع) و کاربردی کردن آن به‌کار گرفته شده‌است. ضمن تحلیل کمّی وکیفی دعای مذکور، وظایف امام و امت در سه بخش وظایف اختصاصی امام، وظایف اختصاصی امت ودر پایان، وظایف متقابل آن دو شناسایی شد. در راستای تحقق وظایف یادشده، به دو جنبة اعتقادی و اخلاقی توجه شده‌است، البته بُعد اخلاقی آن بسامد بالاتری دارد. تأکید بر شناخت امام در بخش اعتقادی وتوجه به تحکیم روابط عاطفی آحاد امت، یاری رساندن به یکدیگر و نیز تنظیم رفتار و نوع تعامل هریک با دیگران از مؤلفه‌های اخلاقی است که در دعای حضرت بدان پرداخته شده‌است. دستاورد کاربردی کردن آموزه‌های اسلامی، گام برداشتن در مسیر سلامت زیست اجتماعی و بهره‌مندی از جامعه‌ای ایده‌آل خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Content of Prayer 26 Sahifeh Sajjadiyeh

نویسندگان [English]

  • Saideh Motieyan Najjar 1
  • Fathiye Fattahizadeh 2

1 MA Student of Quran and Hadith Science, Al-Zahra University, Tehran, Iran

2 Professor of Quranic and Hadith Sciences, Al-Zahra University, Tehran, Iran,

چکیده [English]

Access to the high goals of the Imams and the use of their teachings in life will greatly contribute to spiritual growth and will have a great effect on human access to prosperity. One of these applied teachings is the prayers of twenty-six Sahifeh Sajjadiyah, "Praying to the Neighbors and Shiites," and during the prayer, we will meet with the duties of the Shiites and Imams. The method used in the study of prayer is a method of "content analysis". This method helps us to carry out a deep, qualitative and quantitative analysis of information, and then prepare tables and, according to the tables and charts we compile, analyze the contents of the prayers that this analysis is conducted with the help of this method in a new and scientific way. By analyzing the speeches of Imam Sajjad, we can achieve a comprehensive understanding of Imam's view and ideas through their understanding of their speeches and the logical arrangement of words together. Imam Sajjad in this prayer identifies three groups of tasks; Functions for the Imam, the Shiites' duties towards the Imam and the mutual duties of these two groups and they are discussing ideas and ethics. The reflection and attention of Imam to the essential elements required by the Shiites for communicating positively is indicative of their supreme science and the supra-righteousness of seeing things from their point of view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prayer 26 Sahife Sajjadiyeh
  • Content Analysis
  • Imam Sajjad
  • Prayer for the Neighbors and Shiites
ابن‌بابویه، علی‌بن حسین. (۱۳۶۳). الإمامة و التبصرة من الحیرة. قم: بی‌نا.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (۱۳۹۸). التوحید. قم: چاپ هاشم حسینی طهرانی.
ـــــــــــــــــــــــــــــ . (۱۴۱۲ق.). فضائل الاشهر الثلاثة. بیروت: چاپ غلامرضا عرفانیان.
ابن‌فارس، احمد. (بی‌تا). معجم مقاییس اللغة. تحقیق هارون عبدالسلام محمد. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
ابوداوود، سلیمان‌بن اشعث. (۱۴۲۱ق.). سنن أبی داوود. قاهره: بی‌تا.
ابوزهره، محمد. (۱۹۸۹م.). تاریخ المذاهب الإسلامیة. بیروت: دار الفکر العربی.
ابن‌حنبل، احمد. (بی‌تا). مسند الإمام أحمدبن حنبل. بیروت: دار صادر.
انصاریان، حسین. (۱۳۷۳). دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفة سجادیه. چ ۱. تهران: پیام آزادی.
ایجی، میر سید شریف. (1325). شرح المواقف. تصحیح بدرالدّین نعسانی. قم: الشریف الرضی.
برقی، احمدبن محمد. (1330). کتاب المحاسن. تهران: چاپ جلال‌الدّین محدث ارموی.
بلاذری، احمدبن یحیی. (۱۴۱۷ق.). أنساب الأشراف. به‌کوشش سهیل زکّار و ریاض زرکلی. بیروت: دار الفکر.
ترمذی، محمدبن عیسی. (1403ق.). سنن الترمذی و هو الجامع الصحیح. ج۳ و ۵. بیروت: چاپ عبدالرّحمن محمد عثمان.
تهرانی، آقابزرگ. (1403ق.). الذریعةالی تصانیف الشیعة. ایران ـلبنان: بی‌نا.
جانی‌پور، محمد و رضا شکرانی. (1392). «رهاوردهای استفاده از روش "تحلیل محتوای کمّی" در فهم احادیث». پژوهش‌های قرآن و حدیث. د 46. ش 2. صص 27ـ57.
جعفریان، رسول. (1388). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی. تهران: نشر علم.
جوهری، اسماعیل‌بن حماد. (1376). الصحاح: تاج اللغةو صحاح العربیة. قاهره: چاپ احمد عبدالغفور عطار.
حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله. (۱۴۰۶ق.). المستدرک علی الصحیحین. بیروت: چاپ یوسف عبدالرحمان مرعشلی.
حسینی مدنی، سید علیخان. (۱۴۰۹ق.). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
دوانی، جلال‌الدّین. (1391). اخلاق جلالی. تهران: اطلاعات حکم و معرفت.
سهمی، حمزة‌بن یوسف. (بی‌تا). تاریخ جرجان. بیروت ـ لبنان: عالم الکتب.
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم. (1364). الملل و النحل. تحقیق محمد بدران. قم: الشریف الرضی.
الصحیفة السجادیة. (1376). چ1. قم: بی‌نا.
ــــــــــــــــ. (1380). ترجمة سید صدرالدّین بلاغی. با مقدمه‌ای از آیت‌الله مرعشی نجفی. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
الصحیفة کامله السجادیة. (1390). ترجمة جواد قیومی اصفهانی. چ2. قم: دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه).
صلیبا، جمیل. (1370).واژه‌نامة فلسفه و علوم اجتماعی: فارسی ـ عربی ـ فرانسه ـ انگلیسی ـ آلمانی ـ لاتین. ترجمة کاظم برک‌نیسی و دیگران. تهران: بی‌نا.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. 20 جلد. چ2. لبنان ـ بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسی، الحسن‌بن الفضل. (1410ق.). مکارم الأخلاق. قم: انتشارات مؤسسة الأعلمی.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. 10 جلد. لبنان ـ بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
عسکری، ابوهلال. (1412ق.). معجم الفروق اللغویة. قم:بی‌تا.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد. (1410ق.). العین. تصحیح مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی. قم: نشر هجرت.
فیض کاشانی، محمدبن مرتضی. (۱۴۰۷ق.). تعلیقات علی الصحیفة السجادیة. تهران: مؤسسة البحوث و التحقیقات الثقافیه.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1407ق.). الکافی. چ4. تهران: الإسلامیة.
گولد، جولیوس و ویلیام کولب. (1384). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمة محمدجواد زاهدی. چ2. تهران: نشر مازیار.
لیثی واسطی، علی‌بن محمد. (۱۳۷۶). عیون الحکم و المواعظ. قم: چاپ حسین حسنی بیرجندی.
متقی الهندی، علی‌بن حسام‌الدّین. (۱۴۰۹ق.). کنزالعمال فی سنن الأقوال والأفعال. بیروت: چاپ بکری حیانی و صفوة سقا.
محرمی، غلامحسن. (1382). تاریخ تشیع از آغاز تا پایان غیبت صغری. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
معتزلی، ابن‌ أبی‌الحدید. (1415ق.). شرح نهج‌البلاغه. به کوشش اعلمی. بیروت: مؤسسة اعلمی.
نصیرالدّین طوسی، محمدبن محمد. (1413ق.). اخلاق ناصری. تهران: الإسلامیة.
نوبختی، حسن‌بن موسی. (1404ق.). فرق الشیعه. بیروت: دار الأضواء.
نئوندورف، کیمبرلی‌ ای. (1395). راهنمای تحلیل محتوا. ترجمة حامد بخشی و دیگران. چ1. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
Atlas of the Middle East. (2008). 2Ed. Washington D.C: National Geographic. Pp. 80-81.