نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

دکتری علوم قران و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان ، اصفهان، ایران

چکیده

حدیث، پس از قرآن کریم، به عنوان دومین منبع اساسى کشف و تبیین مـعارف‌ الهى، بشمار می‌رود. مهم‌ترین چالش حدیثی، مساله اختلاف میان روایات و روش برخورد صحیح و اصلاح آن‌ها می‌باشد. از این رو در این مقاله به بررسی تطبیقی روش محدثین متقدم، در رفع تعارض اخبار با استفاده از روش تحلیل اسنادی پرداخته شده و به نتایج ذیل دست یافته‌است: شیخ کلینی(ره) اغلب از روش ترجیح و تخییر و توقف استفاده نموده، بدون آنکه دلایل خاص انتخابش را ذیل احادیث متعارض بیان کند؛ شیخ صدوق(ره) علاوه بر دو روش فوق، از روش جمع نیز استفاده نموده، لذا ایشان را می‌توان اولین جامع نویس متقدم شیعی دانست، که به جمع بین روایات متعارض پرداخته، براهین تجمیع خود را در ذیل پاره‌ای از آنها بیان نموده‌است؛ شیخ طوسی(ره) نیز، اساس و بنیان کار خود را بر ارائه دلایل منطقی جهت رفع اختلاف احادیث قرار داده، رفع تعارض اخبار را قانون مند و روش‌مند نمود؛ و پایه‌گذار ساختاری جامع و علمی جهت حل معضل فوق در آن زمان و همچنین آموزش روش برخورد با این موضوع و مباحث مشابه، جهت آیندگان گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Narrators Early in the Conflict News

نویسنده [English]

  • Mohsen Nilforoushzadeh

Ph.D of Qur'an and Hadith Sciences, Islamic Azad University, khorasgan Branch, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Hadith, after the Holy Qur'an, is considered as the second basic source for discovering and explaining divine knowledge. The most important challenge of the hadith is the issue of differences between the narrations and the method of dealing with them correctly and correcting them. Therefore, in this article, a comparative study of the method of the earlier Muhaddithin in resolving the conflict of news using the method of documentary analysis has been achieved and the following results have been achieved: Sheikh Kulayni (RA) has used his choice to express the following contradictory hadiths; Sheikh Saduq (RA) in addition to the above two methods, has also used the plural method, so he can be considered the first early Shiite comprehensive writer, who has combined the conflicting narrations, expressed the evidence of his aggregation in some of them. Sheikh Tusi (RA) also based his work on providing logical reasons to resolve the differences between the hadiths, and made resolving the conflict of news legal and methodical; and became the founder of a comprehensive and scientific structure to solve the above problem at that time, as well as teaching the method of dealing with this issue and similar topics for the future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Difference Hadith
  • Sheikh Kulayni (RA)
  • Sheikh Saduq (RA)
  • Sheikh Tusi (RA)
  • Comparative Study
قرآن کریم.
ابن بابویه، محمد بن على‏. (4141ق).  اعتقادات الإمامیة( للصدوق).‏ قم‏: کنگره شیخ مفید.
______________‏. (1403ق‏). معانی الأخبار. محقق/مصحح: على اکبر غفارى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.‏
______________‏.  (1413ق‏). من لا یحضره الفقیه‏. محقق/ مصحح: غفارى. على اکبر. قم‏: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
اکبر نژاد، مهدی و فرزند وحی، جمال. (1392). شیوه کلینی در گزینش احادیث کافی. تهران:  صحیفه مبین. شماره 53. تابستان.113-130.
حسینی طباطبائی، سیدعلی و دیگران. (1392). «نظر صاحب حدایق در وجوه محتمل در جمع اخبار علاجیه». مطالعات فقه و حقوق اسلامی. بهار و تابستان. شماره8. 103-122.
حر عاملی،  محمدبن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت.
دلبری، سید علی. (1391).  آسیب شناسی فهم حدیث. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق).  المفردات فی غریب القرآن. دمشق: بیروت.دارالعلم الدار الشامیه.
سیستانی. سید علی. (1414ق).  الرافد فی علم الاصول. تقریر سید منیر سیدعنان. قم: مکتب آیة الله سیستانی.
الصالح، صبحی. (1417ق). علوم الحدیث و مصطلحه. قم. مکتبة الحدریه.
الصدر، السید محمدباقر. (1417ق). بحوث فی علم الاصول. تقریر السید محمود الهاشمی الشاهرودی. قم: مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی.
طباطبائی، سید محمد کاظم.  (1390). منطق فهم حدیث. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
طوسى، محمد بن الحسن. (1390ق‏). ‏الإستبصار فیما اختلف من الأخبار. محقق/ مصحح: حسن الموسوى‏خرسان. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
طوسى، محمدبن­الحسن. (1420ق‏). ‏فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول (للطوسی). محقق/مصحح: عبدالعزیز طباطبائى. قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
طوسى، محمد بن حسن‏. (1407ق). تهذیب الأحکام. محقق/مصحح، حسن­الموسوى‏. تهران‏: دارالکتب الإسلامیه‏.‏
العاملی، حسین بن عبدالصمد (والد الشیخ­ البهایی). (1401ق). وصول الاخیار الی اصول الاخبار. تحقیق عبداللطیف الکوه کمری. قم: مجمع الذخائرالاسلامیه.
فـتاحى‌زاده، فتحیه و افشارى، نجمیه. (1388ش). شیخ‌ طوسى‌ و روش‌هاى نقد حدیث در تـهذیبین. تهران: مـطالعات‌ قرآن و حدیث. بهار و تابستان. شماره4. 97-118.
فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى. (1406 ق‏).  الوافی‏. اصفهان‏: کتابخانه امام أمیر المؤمنین على علیه السلام‏.
قاسم پیوندی، محمد حسین. (1394ق.). تهذیب الدرایه. اصفهان: نشرحیات طیبه.
کلینی،1407ق. محمد بن یعقوب بن اسحاق.  الکافی (1407ق). (ط- الإسلامیه). تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری. تهران: دارالکتب­الاسلامیه.
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى. (1404 ق‏). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول‏. محقق/مصحح: سید هاشم‏رسولى محلاتى. تهران‏. ناشر: دار الکتب الإسلامیه.
معروف الحسنی، هاشم. (1426ق). دراسات فی الحدیث و المحدثین. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
مظفر، محمدرضا. (1423). اصول الفقه. قم:  جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: دفتر انتشارات اسلامی.
موسوی، سیدمحسن، خرمی، مرتضی. (1393). اختلاف حدیث و رفع آن در اثار شیخ صدوق(ره). سفینه. پاییز. شماره 44.
میرداماد، محمدباقر. (1422ق). الرواشح‌السماویه. تحقیق نعمت‌الله جلیلی و غلامحسین قیصریه‌ها. قم: دارالحدیث.
نجاشى، احمد بن على.‏  (1365ش). رجال النجاشی‏. محقق: شبیرى زنجانى. موسى‏. قم: جماعه­المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسه النشر الإسلامی‏.
نصیری، علی. (1388ش).  آشنایی با جوامع حدیثی شیعه و اهل سنّت. قم: جامعه‌المصطفی (صل الله علیه و آله) العالمیه.