نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

چکیده

در قرآن مجید آیه­های متعددی مبنی بر امامت امیرالمؤمنین علی (ع) و فضایل خاص ایشان وجود دارد. این آیات در منابع معتبر و متعدد روایی، تاریخی و ادبی شیعه و سنی ذکر شده است. نکته جالب اینجاست که افزون بر مورخین و مفسرین شیعه و اهل سنت، برخی از ادبا و شاعران مسیحی معاصر نیز در آثار و اشعار خود به این آیه‌ها اشاره کرده و آن را دلیلی بر حقانیت و برتری امام آورده­اند. از این ادبا و شاعران مسیحی معاصر می­توان به افرادی مثل عبدالمسیح انطاکی، پولس سلامه، جورج شکور و سعید عقل اشاره کرد. دراین مقاله سعی شده به روش توصیفی- تحلیلی تعدادی از آیات قرآن که بر امامت و افضلیت امام علی (ع) دلالت دارد در شعر شاعران مسیحی معاصر عرب مورد بررسی قرار گیرد. شیوه کار به این صورت است که ابتدا این آیات از دیوان­ها و قصائد شاعران مسیحی استخراج شده و سپس به تبیین و توضیح آن‌ها پرداخته شده است. از مهم‌ترین این آیات می­توان به «انذار»، «تبلیغ»، «اکمال» و «عذاب» اشاره کرد. بسامد این آیات در شعر شاعران متفاوت است. به لحاظ زبانی هم برخی شاعران تنها به بیان صرف آیات پرداخته‌اند و آمدن فنون بلاغی مثل تشبیه و استعاره بر جلوه و تاثیرگذاری برخی دیگر از اشعار افزوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Quranic Evidences of Ghadir In the Poem of Contemporary Christian Poets

نویسنده [English]

  • Sayyed Mahdi Nouri Keyzaqani

Associate Professor of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran

چکیده [English]

There are several verses in the Holy Quran on the Imamate of the Imam (AS) and their special virtues. These verses are mentioned in authentic and numerous authentic, historical and literary sources of Shiite and Sunni religions. The interesting thing is that In addition to Sunni historians and commentators, some contemporary Christian poets and poets have also referred to these verses in their works and poems. And they have given them a reason for the imam's rightness and superiority. Among these scholars and contemporary Christian poets, one can refer to people like Abdulmessi Antaki, Paul Salameh, George Shakur, Sa'id Aql. In this article, it has been tried to examine a number of Qur'anic verses referring to the imamate and imamate Imam Ali (AS) in the poetry of contemporary Arab poets. One of the most important of these verses is the "verse of anatrical", "verse of propaganda", "verse of perfection" and "verse of agony".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ghadir
  • Imamate
  • Quranic verses
  • Arabic Christian poets
قرآن کریم (با ترجمه استاد انصاریان)
ابن الجوزی، یوسف بن قُزُغْلی سبط ابن الجوزی الحنفی. (1418). تذکرة خواص الأمة بذکر خصائص الأئمة، تقدیم السید محمد صادق بحر العلوم. قم: منشورات الشریف الرضی.
ابن کثیر. (1419). تفسیر القرآن العظیم. منشورات محمدعلى بیضون. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن کثیر، حافظ عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر. (1408 ق). البدایة و النهایة. تحقیق علی شیری. ط 1. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن‌ابی‌الحدید. (1959). شرح نهج‌البلاغه. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. بیروت: دارالإحیاء الکتب العربیة.
ابن‌اثیر. (1407 ق). الکامل فی التاریخ. تحقیق ابوالفداء عبدالله قاضی. ط 1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن‌الاثیر، عزالدین ابوالحسن علی‌بن‌محمد الشیبانی الجزری. (1409 ق). أسد الغابة فى معرفة الصحابة. بیروت: دارالفکر.
ابن‌المغازلى الشافعى. (1424ق). مناقب الإمام علی‌بن أبی‌طالب علیه‌السلام. بیروت: دار‌الأضواء.
ابن‌حنبل، امام ابوعبدالله احمد‌بن محمد شیبانی. (بی‌تا). المسند. قاهره: مؤسسة قرطبة.
ابن‌عساکر، امام حافظ ابوالقاسم علی‌بن حسن شافعی. (1996). تاریخ مدینة دمشق. دراسة و تحقیق: علی شیری. بیروت: دار الفکر.
الأمینی النجفی، علامه عبدالحسین. (1416ق). الغدیر فی الکتاب والأدب والسنة. قم: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة.
الأنطاکی، عبد المسیح. (1991). ملحمة الإمام علی (ع). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
الثعلبی، ابواسحاق احمدبن محمد النیسابوری. (1422 ق). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
الجبوری، کامل سلمان. (2003). معجم الأدباء من العصرالجاهلی حتّی سنه 2002 م. ج 3. بیروت: دارالکتاب العمیه.
جعفری، یعقوب. (1381). سیمای امام علی (ع) در قرآن. قم: اسوه.
الحاکم الحسکانی،‌ حافظ ابوالقاسم عبیداللّه‏بن احمد. (1411 ق). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
حسینی میلانی، سید علی. (1390).  تفسیر آیه مباهله. قم: الحقایق.
دیلمی. (1412). إرشاد القلوب إلی الصواب. قم: شریف رضی.
الرازی، الامام فخرالدین محمد بن عمر. (1420 ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
زرکلی، خیر الدین (1980). الأعلام. بیروت: دارالعلم للملایین.
زمخشری، محمود(1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.
سلامه، بولس. (1961). عید الغدیر. بیروت: دار الاندلس.
السیوطی، جلال الدین. (1404 ق). الدر المنثور فی تفسیر المأثور. قم: کتابخانه­ آیت الله مرعشی.
شکور، جورج. (2007). ملحمة الإمام علی. (ع). بیروت: بی­نا.
شیخو، لوئیس. (1991). تاریخ آداب اللغة‌ العربیة. بیروت: دارالمشرق.
طباطبایی، سید محمد حسین(1374ش). ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
الطبری، ابوجعفر محمدبن جریر. (بی‌تا). تاریخ الأمم و الملوک. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
عرفه، محمد سلیم (1427ق). إفادات من ملفات التاریخ، قم: مرکز الأبحاث العقائدیة.
عقل، سعید. (2009). علی و الحسین فی الشعر المسیحی. بیروت: دار المحجة البیضاء للطباعة والنشر والتوزیع.
فاخوری، حنا. (1385ش). الجامع فی تاریخ الادب العربی. ط 3. قم: ذوی القربی.
فیروزآبادی، سید مرتضی. (1374ش). فضائل پنج تن (علیهم السلام) در صحاح ششگانه­ اهل سنت. ترجمه: ساعدی، محمدباقر. قم: انتشارات فیروزآبادی.
القرطبى، شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد. (1364ش). الجامع لأحکام القرآن. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
کحّاله، عمررضا. (بی‌تا). معجم المؤلفین. بیروت. بی­نا.
گروه نویسندگان. (1393ش). زلال غدیر(مجموعه مقالات سومین همایش ملی غدیر پژوهی). مقاله امیرالمؤمنین (ع) از زبان اندیشمندان و ادیبان غیر مسلمان معاصر.  قم: زمزم هدایت.
المتّقی الهندی، العلامة علاء الدین علی بن حسام الدین. (1989 م).  کنز العمّال فی سنن الأقوال و الأفعال. بیروت: مؤسسة الرسالة، بیروت.
مفید، محمد بن نعمان(1413ق). الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد. قم: کنگره شیخ مفید.
نوری کیذقانی، سید مهدی. (1391ش). مولای جاودانه ادیان: نگاهی به فضایل امام علی (ع) در اندیشه و شعر شاعر مسیحی پولس سلامه. مشهد: امید مهر.
واحدی. (1411 ق). أسباب نزول القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیة.
هیفا، راجی أنور. (1389). امام علی. (ع) در اندیشه­ی مسیحیت معاصر. ترجمه مرتضی قائمی و نوذر عباسی. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
___________. (2010). الإمام علی. (ع)‌فی الفکر المسیحی المعاصر. بیروت: دار العلوم.
یعقوب، امیل بدیع. (2004). معجم الشعراء منذ عصر النهضة. بیروت: دارالصادر.