نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

• عباس اشرفی ¹
• راحله حیدری ²

¹ دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

² کارشناسی‌ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

خنده به‌عنوان یکی از نیازهای روحی و روانی انسان در جنبه­های مختلف زندگی وی ایفای نقش می­کند بااین‌حال این سؤال پیش می­­آید که آیا در اسلام به خندیدن پرداخته‌شده یا بر اساس دیدگاه برخی که اسلام را دین گریه می­دانند به خنده پرداخته نشده است؟ برای پاسخ به این پرسش که خنده در آیات و روایات چگونه تبیین شده است؟ از روش‌های معناشناسی تاریخی و توصیفی و سپس تحلیل کمی و کیفی و تحلیل گفتمان استفاده‌شده است این پژوهش در حوزه معناشناسی تاریخی نشان می­دهد که کلمه ضحک در قبل از اسلام گستردگی معنایی داشته است که معنای خندیدن، تعجب کردن و مسخره کردن را شامل می­شده و ازنظر معناشناسی توصیفی نیز واژه ضحک و واژه­های مرتبط با آن با به‌کارگیری قاعده سیاق هسته معنایی خنده و ارتباط نظام­مند مؤلفه­های آن نشان می­دهد که ضحک با توجه به هم‌نشین‌هایش دارای معانی متفاوتی می‌باشد که برخی ممدوح مانند شادی و خنده در بهشت و برخی مذموم مانند مسخره کردن است؛ و نیز این پژوهش نشان داده است که اصل خنده ذاتاً مذموم و نکوهیده نیست ولی خنده را به شرایط و زمان و مکان مناسب محدود کرده است.

کلیدواژه‌ها

• خنده
• معناشناسی
• آیات
• روایات
• تحلیل گفتمان

عنوان مقاله [English]

Discourse Analysis of Laughter in Verses and Narrations

نویسندگان [English]

• Abbas Ashrafi ¹
• Rahele Heydari ²

¹ Associate Professor of Qur’an and Hadith Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

² Master of Qur’an and Hadith Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

خنده به عنوان یکی از نیازهای روحی و روانی انسان در جنبه‌های مختلف زندگی وی ایفای نقش می‌کند با این حال این سؤال پیش می‌‌آید که آیا در اسلام به خندیدن پرداخته شده یا براساس دیدگاه برخی که اسلام را دین گریه می‌دانند به خنده پرداخته نشده است ؟ برای پاسخ به این پرسش که خنده در آیات و روایات چگونه تبیین شده است؟ از روش های معناشناسی تاریخی و توصیفی
Laughter as one of the spiritual and psychological needs of man plays a role in various aspects of his life, however, the question arises whether laughing is discussed in Islam or according to the view of some who consider Islam to be a religion of crying, laughter is not discussed. The methods of historical and descriptive semantics and then quantitative and qualitative analysis and discourse analysis have been used to answer this question: how is laughter explained in verses and traditions? This research in the field of historical semantics shows that the word Zahk had a broad meaning before Islam, which included the meaning of laughing, wondering, and mocking. And from the point of view of descriptive semantics, the word laughter, and its related words, by using the rule of the context of the semantic core of laughter and the systematic connection of its components, show that laughter has different meanings according to its companions, some of which are praiseworthy, such as happiness and laughter in heaven and some are reprehensible like mockery. Also, this research has shown that the principle of laughter is not intrinsically reprehensible, but it has limited laughter to appropriate conditions, times, and places.
سپس تحلیل کمی و کیفی و تحلیل گفتمان استفاده شده است این پژوهش در حوزه معناشناسی تاریخی نشان می‌دهد که کلمه ضحک در قبل از اسلام گستردگی معنایی داشته‌است که معنای خندیدن، تعجب کردن و مسخره کردن را شامل می‌شده و از نظر معناشناسی توصیفی نیز واژه ضحک و واژه‌های مرتبط با آن با بکارگیری قاعده سیاق هسته معنایی خنده و ارتباط نظام‌مند مؤلفه‌های آن نشان می‌دهد که ضحک با توجه به همنشین‌هایش دارای معانی متفاوتی می باشد که برخی ممدوح مانند شادی و خنده در بهشت و برخی مذموم مانند مسخره کردن است. و نیز این پژوهش نشان داده است که اصل خنده ذاتا مذموم و نکوهیده نیست ولی خنده را به شرایط و زمان و مکان مناسب محدود کرده است.

کلیدواژه‌ها [English]

• Laughter
• Semantics
• Verses
• Narrations
• Discourse Analysis