نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 کارشناسی‌ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

با توجه به اینکه معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین راه ثبات نبوت، معجزه است، بررسی و تحقیق پیرامون معجزات از مقوله‌های بسیار مهم است. اوصاف و مشخصات متعددی برای تشخیص معجزه از افعال مشابه بیان شده است ازجمله آنکه معجزه، کاری خارق عادت و مقرون به تحدی است که بشر عادی، از آوردن مثل آن عاجز و ناتوان است. در این راستا تفاوت معجزات پیامبران از مقوله‌هایی است که پیرامون آن نظرات گوناگونی مطرح شده است. از دیدگاه برخی دانشمندان علوم قرآنی، معجزه هر پیامبری از جنس کمال و فضیلت عصر آن پیامبر بوده است تا مردم بدانند که آن عمل متفاوت از تخصص و عمل بشری است و کاری الهی و خارج از توان بشری است، باورمندان به این نظریه که از آن به "تناسب معجزه با زمانه"یادکرده­اند؛ بیش از هر چیز مستند خود را روایتی از امام هادی ع قرار داده­اند. این گفتار پس از تعریف و بیان اندیشه تناسب معجزه با زمانه و بیان ادله عقلی و روایی آن؛ تلاش دارد تا دلایل ادعایی را ردّ نماید. در بحث روایی که مهم‌ترین دلیل این گزاره دانسته شده؛ نقد سندی و متنی موردتوجه قرار گرفته است. در ادامه قرائنی دیگر نیز بر ابطال این گزاره ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique and Investigation of the Theory of Proportion of the Miracles with Era-Specific Conditions

نویسندگان [English]

  • Hossein Sattar 1
  • Zeinab Ghasri 2

1 Assistant professor of Qur’an and Hadith Sciences, University of Kashan, Kashan, Iran.

2 M.A. of Qur’an and Hadith Sciences, University of Kashan, Kashan, Iran.

چکیده [English]

Because the most well-known way to substantiate prophethood is through miracles, it is imperative to investigate the miracles, which is a critical category. for miracles, many features and descriptions have been provided, suggesting that a miracle is a challenging and extraordinary thing that ordinary human beings are incapable of producing the likes of which. In this connection, the difference between the apostles’ miracles is a subject that involves many theories. For some Qur’anic science scholars, the miracle of every prophet has originated from his perfection and virtues of his era so that people get to know that the conduct is different from human action and that it is divine and out of human power. The advocates of this theory, who call it the “proportion of the miracle with the time conditions,” refer to a narration from Imam Hadi (PBUH). This study first defines and states the idea of the proportion of the miracle with the time conditions and then produces rational and narrative reasoning to reject alleged reasons. From a narrative perspective, which is the most important reason for this subject, documented and textual critics are focused attention, though some reasons are brought to reject it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critique and Investigation of the Theory of Proportion of the Miracles with Era
  • Specific Conditions
قرآن کریم
ابن‌بابویه، محمد بن علی. ( 1378 ش)، عیون اخبار الرضا، تحقیق مهدی لاجوردی، چاپ اول، تهران، نشر جهان.
_______________. (1413 ق)، من لا یحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ق)، لسان العرب، تحقیق جمال‌الدین میردامادی، چاپ سوم، بیروت، دارصادر.
ابیارى، ابراهیم. (1405 ق)، موسوعةالقرآنیه، بی چا، قاهره، مؤسسه سجل العرب.
اسفراینی، ابوالمظفر شاهفور بن طاهر. (1375 ش)، تاج التراجم فی تفسیر القرآن للاعاجم، تحقیق نجیب مایل هروی-علی اکبر الهی خراسانی، چاپ اول، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
بلاغی نجفی، محمدجواد. (1420 ق)، آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، چاپ اول، قم، بنیاد بعثت.
بهشتی، احمد. (1383). مقاله دیدگاه امام رضا درباره معجزه و شرایط متغیر زمان، پاییز و زمستان 1383 ش، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 76.
پرچم، اعظم. (1382 ش)، بررسی تطبیقی مسائل وحی و نبوت از دیدگاه قرآن و عهدین، چاپ اول، اصفهان، کنکاش.
جعفریان، رسول. (1381 ش)، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، چاپ ششم، قم، انتشارات انصاریان.
جوادی آملی، عبدالله. (1386 ش)، تفسیر موضوعی قرآن کریم "قرآن در قرآن"، چاپ ششم، قم، نشراسرا.
حسینی طباطبائی، مصطفی. (بی‌تا). بررسی روایات ساختگی، نقد کتب حدیث، نسخه اینترنتی از سایت:
https://www.kotobdigital.com
حلی، جمال‌الدین حسن بن یوسف. (1419 ق)، کشف‌المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق حسن زاد آملی، چاپ هشتم، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
حلی، حسن بن علیّ بن داود. (1342 ش)، رجال ابن داود، تصحیح محمدصادق بحرالعلوم، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران‏.
خوئی، ابوالقاسم. (1360 ش)، بیان در علوم و مسائل کلی قرآن، ترجمه محمدصادق نجمی و هاشم هریسی، بی چا، قم، مجمع ذخایراسلامی.
زرکلی، خیرالدین. (بی‌تا). الاعلام، چاپ سوم، بی‌جا.
سعیدی روشن، محمدباقر. (1379 ش)، معجزه شناسی، چاپ اول، تهران، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه اسلامی.
سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن. (1382 ش)، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمه مهدی حائری قزوینی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
طباطبائی، سیدمحمدحسین. (1402 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، لبنان (بیروت)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏
طبرسى، احمد بن على. (1403 ق)، الإحتجاج على أهل اللجاج، تحقیق محمدباقر خرسان، چاپ اول، مشهد، نشر مرتضى.
طریحی، فخرالدین. (1375 ش)، مجمع البحرین، تحقیق سیداحمدحسینی، چاپ سوم، تهران، کتاب‌فروشی مرتضوی.
طوسى، محمد بن حسن‏. (1373 ش)، رجال الطوسی‏، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، چاپ سوم، قم‏، مؤسسه نشر اسلامی.
عسقلانی، احمدبن­علی­بن­حجر. (1406 ق)، لسان المیزان، چاپ سوم، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
عسکری، القرآن الکریم و روایات المدرستین.
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله. (1378 ش)، متن و ترجمه باب الحادی عشر از علامه حلی، با ترجمه علی‌اصغر حلبی، چاپ سوم، تهران، انتشارات اساطیر.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد. (1366 ش)، روضة الواعظین، ترجمه مهدوی دامغانی، چاپ اول، تهران، نشر نی.
فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمدبن­عمر. (420 ق)، مفاتیح الغیب، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410 ق)، العین، چاپ دوم، قم، انتشارات هجرت.
فیاض لاهیجی، عبدالرزاق بن علی. (1383 ش)، گوهر مراد، چاپ اول، تهران، نشر سایه.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب .( 1415 ق)، قاموس المحیط،چاپ اول،بیروت،دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون
قدردان قراملکی، محمدحسن. (1381 ش)، معجزه در قلمروعقل و دین، چاپ اول، قم، بوستان کتاب.
قرطبی، محمد بن احمد. (1364 ش)، الجامع لاحکام القرآن، چاپ اول، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
قطب‌الدین راوندی، سعید بن هبةالله. (بی‌تا). الخرایج و الجرایج، تصحیح اسدالله ربانی، بی چا، قم، انتشارات مصطفوی.
کشى، محمد بن عمر. (1363 ش)، رجال الکشی-اختیار معرفة الرجال، تحقیق مهدی رجایی، چاپ اول‏، قم‏، مؤسسه آل البیت‏.
کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق‏. (1429). الکافی، چاپ اول‏، قم‏، دارالحدیث‏.
مجلسى، محمد باقربن محمدتقى. (1403 ق)، بحارالانوار، چاپ دوم‏، بیروت‏، دار احیاء التراث العربی‏.
محرمی، غلام­حسین. (1378 ش)، جلوه‌های اعجاز معصومین، چاپ دوم، قم، انتشارات اسلامی.
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار ج 24 و 26.
مطهری، مرتضی. (1380 ش)، نبوت، چاپ هفتم، قم، انتشارات صدرا.
موسوی خویی، ابوالقاسم. (1409 ق)، معجم‏رجال‏الحدیث، چاپ چهارم، بیروت، الزهراء.
نجاشی، احمد بن علی. (1365 ش)، رجال نجاشی، چاپ ششم، قم، موسسه نشر اسلامی.