نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن وحدیث، واحد یادگار امام خمینی(ره)، شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار علوم قرآن وحدیث، واحد یادگار امام خمینی(ره)،شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

اصولاً فصل ممیز انسان الهی از فرد مادی در توحید است. قرآن وجود خدا را امری روشن دانسته و تردید دراین‌باره را بی‌مورد تلقی کرده است. فِرَقِ اسلامی در اعتقاد به اصل وجود خدا اختلافی ندارند، ولی در صفات خدا دچار اختلاف شده‌اند که یکی از این اختلافات، موضوع رؤیت خداست. سلیمان الرومی با تأثیرپذیری از دیدگاه‌های سلفی ابن تیمیه، به رؤیت خدا در آخرت معتقد بوده و اعتقاد شیعه در مورد عدم رؤیت را موردانتقاد قرار می‌دهد. براهین عقلی رؤیت خداوند را در دنیا و آخرت مردود می‌داند. قائلین به رؤیت ازجمله سلفیان، برای اثبات نظر خود به آیات و روایاتی تمسک می‌جویند که با تعمق در این آیات و بررسی دیدگاه مفسران، مسئلۀ رؤیت خدا از این آیات نتیجه نمی‌شود. از طرفی آیاتی با صراحت رؤیت خدا را نفی می‌کند. روایات مورد استدلال آنان نیز دارای ضعف سندی است. در منابع حدیثی اهل سنت و شیعه نیز روایاتی در رد رؤیت خدا وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of Suleiman al-Rumi's View on Seeing God based on Rational and Narrative Reasons

نویسندگان [English]

  • Alireza Khosravi 1
  • Seyedeh Fatemeh Hosseini Mirsafi 2

1 Ph.D Student in Qur’an and Hadith Sciences, Yadegar-e- Imam Khomeini(RAH) , Shahr-e- Rey Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

2 Assistant Professor of Qur’an and Hadith Siences, Yadegar-e-Imam Khomeini(RAH) Shahr-e- Rey Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Basically, the distinguishing chapter of the divine man from the material person is in monotheism. The Qur'an considers the existence of God to be a clear matter and considers doubt about this to be useless. Islamic sects do not differ in their belief in the principle of God's existence, but they have differences in the attributes of God, one of which is the issue of seeing God. Influenced by Ibn Taymiyyah's Salafi views, Suleiman al-Rumi believes in seeing God in the Hereafter and criticizes the Shiite belief in not seeing. Rational arguments reject the view of God in this world and the hereafter. Believers in vision, including the Salafis, rely on verses and hadiths to prove their point, which by meditating on these verses and examining the views of the commentators, the issue of seeing God from these verses does not result. On the other hand, verses explicitly deny seeing God. The narrations they argue also have a weak document. There are also narrations in Sunni and Shiite hadith sources that reject the view of God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Rumi
  • Seeing God
  • Intellect
  • Quran
  • Narrations
 قرآن کریم، ترجمه فولادوند
ابن ابی الحدید (1378 ق)، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بی‌جا، دارالکتب العربیه.
ابن تیمیه، تقی الدین احمد (1408 ق)، الفتاوی الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه.
ابن تیمیه، تقی الدین احمد (بی‌تا)، مجموعه الفتاوی، بی جا، بی نا.
ابن حنبل، احمد (بی‌تا)، مسند احمد، بیروت، دار صادر.
ابن سعد، محمد (بی‌تا)، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر.
ابن عطیه، عبدالحق ابن غالب (1422 ق)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیقق محمد عبدالسلام عبدالشافی، بیروت، دارالکتب العلمیه.
ابن ماجه قزوینی، محمد بن یزید (بی‌تا)، سنن ابن ماجه، تحقیق: محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالفکر.
ابن مطهر حلی، حسن بن یوسف (بی‌تا)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: جعفر سبحانی، بی جا، بی نا.
ابوریه، محمود (بی‌تا)، شیخ المضیره- أبو هریره، بیروت، منشورات موسسه الاعلمی للمطبوعات.
اشعری، ابوالحسن (1955 م)، اللمع ‌فی ‌الرد علی ‌اهل ‌الزَیغ‌ و البدع‌، قاهره، المکتبه الأزهریه للتراث.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1401 ق)، صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر.
بغوی، حسین بن مسعود (1420 ق)، تفسیر البغوی (معالم التنزیل)، تحقیق: عبدالرزاق مهدی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
بیضاوی، عبدالله بن عمر (1418 ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
ترمذی، محمد بن عیسی (1403 ق)، سنن ترمذی، بیروت، دارالفکر.
جصاص، احمد بن علی (1405 ق)، احکام القرآن، تحقیق: محمد صادق قمحاوی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
ذهبی، شمس الدین (1382 ق)، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، بیروت، دارالمعرفه.
ذهبی، شمس الدین (1413 ق)، سیر اعلام النبلاء، بیروت، بی‌نا.
الرومی، فهد بن عبدالرحمن بن سلیمان (1406 ق)، اتجاهات التفسیر فی قرن الرابع عشر، بیروت، موسسه الرساله.
زمخشری، محمود بن عمر (1407 ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دار الکتاب العربی.
سبحانی تبریزی، جعفر (بی‌تا)، رؤیه الله فی ضوء الکتاب و السنه و العقل الصریح، بی جا، بی نا.
سبحانی تبریزی، جعفر (بی‌تا)، محاضرات فی الالهیات، قم، موسسه امام صادق(ع).
سبحانی تبریزی، جعفر، 1376، منشور عقاید امامیه، قم، موسسه امام صادق(ع).
سبحانی تبریزی، جعفر، بی‌تا رساله حول الرؤیه الله سبحانه، قم، موسسه امام صادق(ع).
سیوطی، عبدالرحمن بن ابوبکر (1404 ق)، الدر المنثور فی تفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی (ره).
شرف الدین موسوی عاملی، سید عبدالحسین (بی‌تا)، أبو هریره، قم، انتشارات انصاریان.
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1383)، شرح اصول الکافی، تصحیح: محمد خواجوی، تهران، موسسه مطالعات فرهنگی.
طبری، محمد بن جریر (1412 ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، تصحیح: احمد حبیب عاملی، بیروت، دار أحیاء التراث العربی.
عجلی (1405 ق)، معرفه الثقات، مدینۀ منوره، مکتبه الدار.
عقیلی (1418 ق)، الضعفاء العقیلی، تحقیق: دکتر عبدالمعطی، بیروت، دارالمعرفه.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420 ق)، تفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
قرطبی، محمد بن احمد (1364)، جامع الأحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق)، الکافی (ط- الإسلامیه)، تصحیح: على اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
مازندرانی، محمد صالح بن احمد (1382 ق)، شرح الکافی، تصحیح: ابوالحسن شعرانی، تهران، المکتبه الاسلامیه.
مراغی، احمد مصطفی (بی‌تا)، تفسیر المراغی، بیروت، دارالفکر.
مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
نسائی، احمد بن علی (1406 ق)، الضعفاء و المتروکین، بیروت، دارالمعرفه.
واحدی، علی بن احمد (1415 ق)، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، بیروت، دارالقلم.