نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار فقه و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران.

2 دانش‌پژوه سطح 4 فلسفه اسلامی حوزه علمیه قم و مربی گروه معارف دانشگاه فنی و حرفه‌ای قم، قم، ایران.

چکیده

صدرالمتألّهین در بحث تقسیم وحی، تعلیم را به سه نوع تعلیم بشری، تعلیم مَلَکی و تعلیم الهی تقسیم می‌کند. ازنظر علامه، «وحی الهی» به سه صورت مطرح است؛ «وحی»، «سخنی از پشت حجاب» و «گفتاری که به‌وسیله‌ مَلکی رسانده می‎شود»؛ اما حقیقت آن یک معنا و مفهوم است و آن این‌که جبرئیل آن را احساس می‌کند، با خود به زمین می‌آورد و در جان پیغمبر قرار می‌دهد. از اهداف این نوشتار، بیان خصوصیات ادراک وحیانی ازنظر این دو حکیم متألّه است که با روش توصیفی - تحلیلی و در قالب تحقیق کتابخانه‌ای ارائه شده است. از نتایج این بحث در نظر صدرالمتألهین این‌که آنچه بر قلب نبی اکرم‌(ص) نازل‌شده، حقائق قرآن است؛ نه الفاظ یا نوشته‎ آن؛ ازاین‎رو قلب نبی، نور عقلی قرار داده‌شده که به سبب آن نور، حقایق اشیا در آن مانند نوری آشکار و منورند. به اعتقاد او آنچه در مسئله‌ وحی هست، درک شهودی یک واقعه یا یک حقیقت عرفانی است که این ادراک جز با صعود نفس به مصدر وحی محقق نمی‌شود. علامه طباطبائی نیز معتقد است که وحی، کلام خفی و تفهیم به طریق اشاره است. او آن را ادراکی بشری و شعوری مرموز می‎داند که فراتر از عقل و حس و با پشتوانه‌ امر غیبی است؛ پس منشأ الهی دارد و با خرق عادت، به نبی داده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognizing Revelation Perception and its Types according to Sadr al-Mutallahin and Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Seyyed Saeed Sharafuddin Tabataba’i 1
  • Seyyed Hojjat Tabataba’i 2

1 Assistant Professor of Fiqh and Law, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.

2 4th Level Scholar of Islamic Philosophy of Qom Seminary, Instructor of Education Department, Technical and Vocational University, Qom, Iran.

چکیده [English]

In discussing the division of revelation, Sadr al-Mutallahin divides education into three types of human education, angelic education, and divine education. According to Allameh, "divine revelation" is presented in three ways: "revelation", "speech from behind the veil" and "speech delivered by Maliki". But the truth of it is a meaning and concept, and that Gabriel feels it, brings it to the earth with him, and places it in the Prophet's soul. One of the goals of this article is to express the characteristics of revelation perception according to these two wise sages, which is presented with a descriptive-analytical method in the form of library research. From the results of this discussion, in the opinion of Sadr al-Mutalahin, what was revealed to the heart of the Holy Prophet (PBUH) are the facts of the Qur'an; not its words or writing; therefore, the prophet's heart has been given the light of reason, because of that light, the truths of things are clear and illuminating in it. According to his belief, what is in the issue of revelation is the intuitive understanding of an event or a mystical truth, which cannot be realized except by the ascension of the soul to the source of revelation. Allameh Tabataba'i also believes that revelation is a hidden word and understanding is through hints. He considers it a human perception and a mysterious consciousness that is beyond reason and sense and with the support of the unseen; therefore, it has a divine origin and was given to the Prophet by breaking the habit.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theological Talk
  • Mysterious Intelligence
  • Sadr al-Mutalahin
  • Active Intellect
  • Allameh Tabatabai
  • Revelation
الراغب‌ الاصفهانی، حسین‌بن محمد. (1392 ق). معجم مفردات الفاظ القرآن. تحقیق: ندیم عرشلی. بی‌جا: مکتبه المرتضویه.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم. (2000 م). لسان العرب. بیروت- لبنان: نشر دار صادر للطباعه و النشر.
اردستانی، محمدعلی. (بهار 1387 ش). «وحی شناسی در اندیشه تفسیری علامه طباطبائی». فصلنامه قبسات. سال سیزدهم، شماره 47. 103-120.
حسینی‌طهرانی، سیدمحمدحسین. (1429 ق). مهرتابان. مشهد: انتشارات نور ملکوت قرآن و علامه طباطبائی. چاپ نهم.
حسینی طهرانی، سیدمحمدمحسن. (1430 ق). افق وحی. بی‌جا. نشرمکتب وحی.
جوادی آملی، عبداللّه. (1381 ش). تفسیرموضوعی قرآن کریم (وحی در قرآن). ج 3. قم: نشر اسراء. چاپ دوم.
رخشاد، محمدحسین. (1382 ش). در محضر علامه طباطبائی. قم: نشر سماء قلم.
ربیعی، شیخ صباح (2007 م)، مجموعه الرسائل العلامه الطباطبائی، قم: نشر باقیات (مکتبه فدک).
صدرالمتألهین شیرازی، محمد‌بن‌ابراهیم (بی‌تا)، الحمکه‌المتعالیه فی الاسفار العقلیه‌الاربعه، ج 7، بیروت- لبنان: دارالحیاء التراث العربی.
----------- (1382 ش)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه (با حاشیه ملاهادی سبزواری)، تعلیق و تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی، ج 1، قم: انتشارات مطبوعات دینی.
---------- (1428 ق)، اسرار‌الآیات، تحقیق: سید محمد موسوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
---------- (الف: 1387 ش)، المبدأ و المعاد، تصحیح: سید‌جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب، چاپ چهارم.
---------- (ب: 1387 ش)، المظاهر الالهیه، تحقیق: سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمدحسین، (1422 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 2، 8، 12، 13، 18، 20، بیروت: نشر اعلمی.
---------- (الف: 1387 ش)، شیعه در اسلام، به‌کوشش: سید‌هادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب، چاپ چهارم.
---------- (ب: 1387 ش)، مجموعه رسائل، به کوشش: سید هادی خسروشاهی، ج 1، قم: بوستان کتاب.
---------- (ج: 1387 ش)، قرآن در اسلام، به کوشش: سید هادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب، چاپ دوم.
لاهیجی، محمدجعفر (1386 ش)، شرح رساله المشاعر، تحقیق: سید‌جلال‌‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
مصطفوی، حسن، (1371 ش) التحقیق فی الکلمات القرآن الکریم، ج 13 و 14، قم: وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی.
مطهری، شهید‌مرتضی (1378 ش)، مجموعه آثار، ج 4، قم: صدرا.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1380 ش)، آموزش عقائد، قم: نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ پنجم.
موسوی همدانی، محمد (1385 ش)، ترجمه تفسیر المیزان، ج 13، قم: دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)