نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، مدرس و پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

3 استادیار معارف اسلامی، پردیس شهید رجایی دانشگاه فرهنگیان، ارومیه، ایران

چکیده

امروزه بحث قلمرو دین، از مباحث مهم در دنیای اسلام است. سید احمدخان هندی، اولین متفکری است که در تحدید قلمرو قرآن و سنّت به‌عنوان دو منبع مهم دین سخن گفته است. دیدگاه‌هایی که وی دراین‌باره ارائه کرده است، در چهار محور بررسی و ارزیابی می‌شود: سید احمدخان آیاتی از قرآن را که حاکی از قوانین دنیوی است، به معنایی مادی تأویل می‌کند؛ بر اساس دیدگاه وی، سنت، روحِ پیام الهی و تفسیر آن به‌شمار می‌آید که ازاین‌جهت شبیه کتب مقدس است. به اعتقاد سید احمد خان، سنت به‌طور عمده با معیار عقل سنجیده می‌شود؛ ازنظر وی، مسائل اخروی تنها حوزه وحی سنت است. مهم‌ترین نقدهایی که بر دیدگاه‌های وی وارد است، عبارت‌اند از: عقل و تجربه انسان در شناخت همه راه‌های معرفت، محدودیت دارد؛ ازاین‌رو، تابع قرار دادن قوانین حاکم بر زندگی دنیوی انسان در ابعاد اجتماعی -سیاسی، از قوانین مطرح در علوم تجربی، خطاست. تشبیه وحی سنت به وحی کتب مقدس، درحالی‌که تفاوت‌های مهمی بین این دو است، وجهی ندارد. تفسیر بودن جزئیات وحی سنّت، ناشی از دیدگاه سید احمدخان درباره ماهیت وحی و جنبه بشری دادن به آن است. قلمرو وحی سنّت، مسائل مهم اجتماعی -سیاسی را نیز در برمی‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Viewpoints of Sayyid Aḥmad Khān Hindī in Defining the Boundaries of Quran and Sunna Territory

نویسندگان [English]

  • Hassan Rezaee Haftadur 1
  • Mohammad Qasemi Shoob 2
  • Safar Nasirian 3

1 Associate Professor of Quran and Hadith Sciences, College of Farabi, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Ph.D. of Quranic and Hadith Sciences, Lecturer and Researcher, Imam Hossein University, Tehran, Iran

3 Assistant Professor of Islamic Studies, Shahid Rajaee University of Farhangian, Urmia, Iran

چکیده [English]

Nowadays, the discussion of religion territory is one of the important and challenging debates in the Islamic world. Sayyid Aḥmad Khān Hindī has been the first thinker who followed his contemporary orientalists in talking about the boundaries of the Quran and sunna territory. The viewpoints that Sayyid Aḥmad Khān has provided in defining the boundaries of the Quran and sunna territory can be examined and evaluated in four directions, namely, sunna is the spirit of the divine message and its interpretation, and is similar to the Bible in this regard, sunna is mainly measured by intellect, and the otherworldly matters comprise the only arena of sunna revelation. However, there are some important criticisms against his viewpoints. First, he likens the sunna revelation to the Bible revelation, while there exist important differences between the two. Second, his consideration of the details of the sunna revelation as stemming from exegesis arises from Sayyid Aḥmad Khān’s viewpoint on the nature of revelation and his attribution of a human source to it. Third, adopting a strategic viewpoint to the qur’ānic verses leads us to the point that the human is created by God, and his will existentially and legally depends on His will; therefore, despite having the grace of intellect, he faces limitations in all paths of knowledge. Fourth, his viewpoint on revelation is similar to the Christian thinkers’ stance in this regard, and this viewpoint does not agree with the infallibility of the prophets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Sunna
  • Intellect
  • Revelation
  • Aḥmad Khān
قرآن کریم.
کتاب مقدس: عهد عتیق و عهد جدید (1380 ش)، ترجمه فاضل‌خان همدانی، بی‌جا، انتشارات اساطیر.
ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله (1386 ش)، «انسان در نگاه اسلام و اومانیسم»، قبسات، شماره 44، تابستان،‌ ص 51-70.
ابراهیمی‌دینانی، غلام‌حسین (1389 ش)، فیلسوفان یهودی و یک مسئله بزرگ، تهران، نشر هرمس.
احمدخان، سر سید (1332 ش)، تفسیر القرآن و هو الهدی و الفرقان، ترجمه محمدتقی فخرداعی گیلانی، تهران، آفتاب.
آربلاستر، آنتونی (1367 ش)، ظهو و سقوط لیبرالیسم غرب، ترجمه عباس مخبر، تهران،‌ نشر مرکز.
آرمسترانگ، کرن (1382 ش)، خداشناسی از ابراهیم تاکنون، تهران، نشر مرکز.
الیاده، میرچا (1374 ش)، فرهنگ و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران، طرح نو.
بیات، عبدالرسول (1381 ش)، فرهنگ واژه‌ها، تهران، مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
پلامناتس، جان (1390 ش)، ایدئولوژی، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
جهانگیری، محسن (۱۳۶۹ ش)، احوال و آثار و آراء فرانسیس بیکن، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
خسروپناه، عبدالحسین (1382 ش)، گستره شریعت، تهران، نشر معارف.
دیرکس، هانس (1380 ش)، انسان‌شناسی فلسفی، ترجمه محمدرضا بهشتی، تهران، هرمس.
دیویس، تونی (1378 ش)، اومانیسم، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
رجبی، محمود (1379 ش)، انسان‌شناسی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی.
شهبازی، عبدالله (1377 ش)، زرسالاران یهودی و پارسی، استعمار بریتانیا و ایران، تهران، نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش ادیان و مذاهب.
صادقی، هادی (1375 ش)، «آب را از سرچشمه مبندید»، نقد و نظر، شماره 6، بهار،‌ ص 168-185
طباطبایی، محمدحسین (1390 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
فولکیه، پل (۱۳۴۷ ش)، فلسفه عمومی، ترجمه یحیی مهدوی، تهران، دانشگاه تهران.
کاپلستن، فردریک (1388 ش)، تاریخ فلسفه، ترجمه بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
کرد فیروزجایی، اسدالله (1391 ش)، «تحلیل و بررسی مؤلفه‌های اومانیسم در جریان تهاجم فرهنگی»، آیین حکمت، شماره 12، تابستان، ص 131-154
کریمی، مصطفی، (1385 ش)، قرآن و قلمروشناسی دین، قم، موسسه آموزشی پژوهشی امام‌خمینی.
کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407 ق)، الکافی، تهران، دارالکتب الإسلامیه.
گنون، رنه (1372 ش)، بحران دنیای متجدد، ترجمه ضیاءالدین دهشیری، تهران، امیرکبیر.
لاهیجی، عبدالرزّاق‌بن‌علی ‌(1383 ش)، گوهر مراد، تهران، نشر سایه.
مسلم‌بن‌حجاج نیشابوری (2009 م)، صحیح مسلم، دارالفکر، بیروت.
میشل، توماس (1381 ش)، کلام مسییحی، ترجمه حسین توفیقی،‌ قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
یحیی، هارون (1389 ش)، فراماسونری جهانی، تهران، انتشارات المعی.
یوسفیان، حسن و احمدحسین شریفی (1375 ش)، عقل و وحی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
References
The Holy Quran.
Ahmad Khan, Ser Seyyed (1953), Tafsir al-Qur'an wa Hu al-Hadi wa al-Furqan, translated by Mohammad Taqi Fakhrda'i Gilani, Tehran, Aftab. [in Persian]
Arblaster, Anthony (1988), The Emergence and Fall of Western Liberalism, translated by Abbas Mokhber, Tehran, Central Publishing. [in Persian]
Armstrong, Karen (2003), Theology from Abraham until now, Tehran, Markaz Press. [in Persian]
Bayat, Abdul Rasool (2001), Dictionary of Words, Tehran, Institute of Religious Thought and Culture. [in Persian]
Brown, D. (1996), Rethinking tradition in modern Islamic thought. Cambridge, Cambridge University Press.
Dirks, Hans (2001), Philosophical Anthropology, translated by Mohammad Reza Beheshti, Tehran, Hermes. [in Persian]
Davis, Tony (1999), Humanism, translated by Abbas Mokhbar, Tehran, Central Publishing House. [in Persian]
Ebrahimzadeh Amoli, Abdullah (2008), "Man in the eyes of Islam and Humanism", Qobsat, No. 44, Summer, pp. 51-70. [in Persian]
Ebrahimi-Dinani, Gholam Hossein (2009), Jewish philosophers and a big problem, Tehran, Hermes Publishing. [in Persian]
Eliadeh, Mircha (1995), Culture and Religion, translated by Bahauddin Khorramshahi, Tehran, new design. [in Persian]
Fulkieh, Paul (1995), General Philosophy, translated by Yahya Mahdavi, Tehran, University of Tehran. [in Persian]
Ganon, Rene (1993), The Crisis of the Modern World, translated by Ziauddin Deshiri, Tehran, Amir Kabir. [in Persian]
Holy Bible: Old Testament and New Testament (2000), translated by Fazel Khan Hamedani, Bija, Asatir Publications. [in Persian]
Jahangiri, Mohsen (1990), Francis Bacon's Life and Works and Opinions, Tehran, Scientific and Cultural Publications. [in Persian]
Khosropanah, Abdul Hossein (2003), Shariat Gastreh, Tehran, Ma’aref publishing house. [in Persian]
Kord Firouzjaei, Asadullah (2013), "Analysis and investigation of the components of humanism during the cultural invasion", Ayen Hikmat, No. 12, Summer, pp. 131-154. [in Persian]
Karimi, Mustafa, (2006), Qur'an and Religion, Qom, Imam Khomeini Research Institute. [in Persian]
Kilini, Mohammad bin Yaqub (1986), Al-Kafi, Tehran, Darul-Kutb al-Islamiyya. [in Persian]
Kapelsten, Frederick (2009), History of Philosophy, translated by Bahauddin Khorramshahi, Tehran, Scientific and Cultural Publications. [in Persian]
Lahiji, Abdul Razzaq bin Ali (2004), Gohar Murad, Tehran, Sayeh Publishing. [in Persian]
Muslim bin Hajjaj Neishabouri (2009), Sahih Muslim, Dar al-Fikr, Beirut. [in Persian]
Michel, Thomas (2002), The Christian Word, translated by Hossein Tawfighi, Qom, Center for Studies and Research of Religions and Religions. [in Persian]
Plamanats, John (2010), Ideology, translated by Ezzatullah Foladvand, Tehran, Scientific and Cultural Publications. [in Persian]
Rajabi, Mahmoud (2000), Anthropology, Qom, Imam Khomeini Educational and Research Institute. [in Persian]
Reynolds, Thomas E. (2002), «Religion Within the Limits of History: Schleiermacher and Religion», Elsevier, January, Vol. 32, pp. 51-70.
Shahbazi, Abdullah (1998), Jewish and Persian Emperors, British and Iranian Colonization, Tehran, Institute of Studies and Research of Religions and Religions. [in Persian]
Sadeghi, Hadi (1996), "Stop the water from the source", Naqd and Nazar, No. 6, Bahar, pp. 168-185. [in Persian]
Tabatabaei, Mohammad Hossein (2011), Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Beirut, Al-Alami Publishing House. [in Persian]
Troll, Christian W. (1978), Sayyid Ahmad Khan: A Reinterpretation of Muslim Theology, Delhi.
Yahya, Haroun (2010), World Freemasonry, Tehran, Al-Ma'i Publications. [in Persian]
Yousefian, Hassan and Ahmad Hossein Sharifi (1996), Aql wa Wahi, Tehran, Research Institute of Islamic Culture and Thought. [in Persian]
 
‌.