نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 تهران خ هفده شهریور خ آبشار خ بیگلو تهرانی ک سلمی پلاک2 زنگ 4

2 تفسیر وعلوم قران، دانشکده علوم قرانی ، دانشگاه علوم و معارف قران قم

چکیده

از ویژگی‌های سور قرآن کریم، وجود ارتباط و پیوستگی بین آیات می‌باشد؛ مسئله‌ای که برخی خاورشناسان به نبود آن اذعان دارند؛ تبیین انسجام محتوایی سور قرآن، ضمن آنکه این شبهه را رفع می‌کند، غرض اصلی سوره را مشخص می‌نماید. پژوهش حاضر درصدد است با روش تحلیل محتوای کیفی، ضمن بررسی انسجام محتوایی سوره حجرات، انگاره اخلاق‌محور بودن این سوره را به نقد بکشاند. این سوره در سه دسته موضوعی «توجه دادن به محوریت نبی اکرم (ص) در جامعه ایمانی»، «عوامل و موانع ایجاد و حفظ وحدت» و «تبیین حقیقت ایمان» به مهم‌ترین هدف دستورات الهی در این سوره که «امت‌سازی» توسط رسول اکرم (ص) می‌باشد، پرداخته است؛ وجود دو قطب حق و باطل در عالم و قد علم نمودن باطل در برابر حق از چالش‌هایی است که سدّ راه امت‌سازی است و اوامر الهی در سوره حجرات، علاوه بر منافع فردی، بایستی با دید کلی و اجتماعی درنظر گرفته شود تا امت‌سازی مدنظر قرآن کریم تحقق یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining the Content Coherence of Surah Al-Hujurat by Qualitative Content Analysis Method

نویسندگان [English]

  • zahra Mansouri 1
  • Abdorrasul Hosseiny Zadeh 2

1 تهران خ هفده شهریور خ آبشار خ بیگلو تهرانی ک سلمی پلاک2 زنگ 4

2 Interpretation and knowledge of the Qur'an; Qom Faculty ofQuranic Sciences; University of Holy Quran Sciences and Knowledge; Qom

چکیده [English]

One of the characteristics of the Surah of the Holy Quran is the existence of connection and continuity between the verses; a problem that some orientalists admit to its absence; clarifying the content coherence of the Qur'anic surah, while removing this doubt, specifies the main purpose of the surah. The current research is trying to criticize the idea that this surah is morally oriented, while examining the content coherence of Surah Hajarat with the method of qualitative content analysis. This surah in three thematic categories "paying attention to the centrality of the Holy Prophet (PBUH) in the community of faith", "factors and obstacles for creating and maintaining unity" and "explaining the truth of faith", deals with the most important purpose of the divine instructions in this surah, which is "nation-building" by the Holy Prophet (PBUH). The existence of the two poles of truth and falsehood in the world and the height of knowledge of falsehood against the truth is one of the challenges that are an obstacle to nation-building, and the divine commands in Surah Al-Hujrat, in addition to individual interests, should be considered with a general and social perspective in order to build the nation as intended by the Holy Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Surah Al-Hujurat
  • Content coherence. Ummah
  • Unity
  • Content Analysis
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ق).  لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع-دارصادر
انصاری، شیخ مرتضی. (بی‌تا). کتاب المکاسب، بی جا، تراث الشیخ الأعظم
باردن، لورنس. (1375 م).  تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
 راغب اصفهانی. (1412 ق). حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، دمشق-بیروت، دارالعلم الدار الشامیة
زحیلی، وهبة بن مصطفی. (1418 ق). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، چاپ دوم، بیروت-دمشق، دار الفکر المعاصر
سبحانی، جعفر. (1385 ش).  نظام اخلاقی اسلام، قم، موسسه امام صادق (ع)
سید بن قطب بن ابراهیم شاذلی. (1412 ق).  فی ظلال القرآن، بیروت- قاهره، دارالشروق
شریف الرضی، محمد بن حسین. (1414 ه).  نهج البلاغه (للصبحی صالح)، چاپ اول، قم، هجرت
طباطبایی، محمدحسین. (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم
طبرسی، فضل بن حسن. (1372 ش).  مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ سوم، تهران: ناصر خسرو
طریحی، فخر الدین. (1375 ش). مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، کتابفروشی مرتضوی
فضل الله، سید محمدحسین. (1419).  تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک للطباعة والنشر، چاپ دوم
قرشی، سید علی اکبر. (1371 ش).  قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران، دار الکتب الإسلامیة
محمدی آشنانی، علی. (1386). جامعه سازی دینی در سیره نبوی، اندیشه تقریب، شماره 10، صص 19-40
مصطفوی، حسن. (‌1360 ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب
 
References
Ansari, Sheikh Mortaza, Kitab al-Makasab, (n.d)., Tarath al-Sheikh al-Azam., n.p. [in Arabic]
Barden, Lawrence, (1996), Content Analysis, translated by Malieheh Ashtiani and Mohammad Yemeni Dozi, first edition, Tehran: Shahid Beheshti University Press. [in Persian]
Fazlullah, Seyyed Mohammad Hossein., (1998). Tafsir Man Wahi Al-Qur'an, Beirut, Dar al-Malaq Lalprinta and Al-Nashr, second edition. [in Arabic]
Ibn Manzoor, Muhammad bin Makram., (1993), The Language of the Arabs, third edition, Beirut, Dar al-Fikr for printing and publishing and al-Tawzi'a-Dar Sadr. [in Arabic]
Mohammadi Ashnani, Ali. (2007). Religious community building in the prophetic life, Andisheh Kareem, No. 10, pp. 19-40
Mostafavi, Hassan., (1981), Researching the words of the Holy Qur'an, Tehran, Book Translation and Publishing Company. [in Arabic]
Qurashi, Seyyed Ali Akbar.F (1992), Quran Dictionary, 6th edition, Tehran, Dar al-Katb al-Islamiyya.
Ragheb Esfahani. (1991), Hossein bin Muhammad, al-Mufardat fi Gharib al-Qur'an, first edition, Damascus-Beirut, Dar al-Alam al-Dar al-Shamiya. [in Arabic]
Sobhani, Jafar. (2006), Moral System of Islam, Qom, Imam Sadiq Institute (AS)
Seyyed bin Qutb bin Ibrahim Shazli. (1991), in the shadows of the Qur'an, Beirut-Cairo, Dar al-Shoroq. [in Arabic]
Sharif al-Razi, Muhammad bin Hossein. (1993), Nahj al-Balagheh (Lal Sobhi Saleh), first edition, Qom, Hejrat
Tabatabai, Tabatabai, Mohammad Hossein., (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, 5th edition, Qom: Islamic Publications Office of the Society of Seminary Teachers of Qom.
Tabarsi, Fazl bin Hasan., (1993). Majmall Bayan fi Tafsir al-Qur'an, third edition, Tehran: Nasser Khosrow
Tarihi, Fakhreddin., (1996). Majma Al-Baharin, third edition, Tehran, Mortazavi bookstore
Zaheili, Wahba Ibn Mustafa., (1997), Al-Tafseer al-Munir fi al-Aqeedah wa al-Shari'a wa al-Manhaj, second edition, Beirut-Damascus, Dar al-Fikr al-Mudhamdin. [in Arabic]