نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فقه و اصول، حوزه علمیه همدان، همدان، ایران

2 استادیار معارف اسلامی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های حرکتی در انسان رقابت است که ریشه آن در مواردی چون احساس کمبود، حسادت، رهایی از نقص و به دست آوردن کمال است. تحقق رقابت در جامعه و در بین افراد زمینه‌های شکل‌گیری رقابت مثبت و منفی را به همراه دارد که در عرف از آن به چشم‌وهم‌چشمی یاد می‌شود که در دو زمینه مثبت و منفی می‌تواند موردتوجه قرار گیرد. ازآن‌رو نگارنده با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع کتابخانه‌ای به بررسی موضوع چشم‌وهم‌چشمی مثبت و‌ منفی با توجه به آیه 108 سوره یوسف و آیه 179 سوره اعراف پرداخته است.  با تحلیل آیات قرآنی و مستندات روایی فریقین در خصوص این آیات به یافته‌های پیش رو دست‌یافتیم. غفلت عامل اصلی رقابت و چشم‌وهم‌چشمی منفی و بصیرت عامل اصلی رقابت و چشم‌وهم‌چشمی مثبت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Positive and Negative Competition and Keeping up with the Joneses, and the Like (based on Verse 108 of Surah Yusuf and Verse 179 of Sura Arafah)

نویسندگان [English]

  • Javad Mohammadi 1
  • Ehsan Turkashvand 2

1 Master of Jurisprudence and Principles, Hamedan Seminary, Hamedan, Iran

2 Assistant Professor of Islamic Studies, Malayer University, Malayer, Iran

چکیده [English]

One of the most important motor motivations in human beings is competition, which is rooted in such things as feeling short, and jealous, getting rid of imperfections, and achieving perfection. The realization of competition in society and among individuals leads to the formation of positive and negative competition, which is traditionally referred to as keeping up with the Joneses, which can be considered in both positive and negative fields. Therefore, the author has studied the subject of keeping up with the Joneses and all the positive and negative aspects according to verse 108 of Surah Yusuf and verse 179 of Surah A'raf by descriptive-analytical method and library type. By analyzing the Quranic verses and the documents of the narrations of the two sects regarding these verses, we reached the following findings. Neglect is the main factor of competition and the negative aspect of keeping up with the Joneses and insight is the main factor of competition and the positive one.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rival
  • Positive
  • Negative
  • Holy Quran
قرآن کریم
نهج‌البلاغه، شریف الرضی، محمد بن حسین (1414 ق)، مترجم: محمد دشتی، قم، الهادی.
صحیفه‌ی سجادیه (علیه‌السلام)، مترجم: محمدتقی خلجی (1386 ش)، قم، صحیفه خرد، چاپ اول.
ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد (1367 ق)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، محقق: محمود محمد طناحی، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏(1404 ق)، تحف العقول‏، محقق: على اکبر غفارى، قم، جامعه مدرسین‏.
 ابن عاشور محمد بن طاهر (بی‌تا)، التحریر و التنویر، بیروت، موسسه التاریخ‏.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414‎ق)، لسان العرب، تهران، انتشارات دارالفکر.
امام صادق (علیه‌السلام) (1400 ق)، مصباح الشریعة، بیروت، اعلمی.
بیضاوى، عبدالله بن عمر (1418 ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل‏، تحقیق: محمد عبد الرحمن المرعشلى‏، بیروت، داراحیاء التراث العربى‏.
 تمیمی‎آمدی، عبدالواحد بن محمد (1393 ش)، غررالحکم و دررالکلم، مترجم: محمدرحمتی شهرضا، قم، صبح پیروزی.
 ثعلبى نیشابورى ابواسحاق احمد بن ابراهیم‏(1422 ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، تحقیق: ابو محمد بن عاشور، بیروت، داراحیاء التراث العربی‏.
دستغیب، سیدعبدالحسین (1386 ش)، قلب سلیم، قم، مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب جزائری.
 دهخدا، علی‌اکبر (1377 ش)، لغت‌نامه، زیر نظر: محمد معین، سید جعفر شهیدی، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
راغب‌ اصفهانی، حسین‌ بن ‌محمد (1383‎ش)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، مترجم: غلامرضا خسروی‌ حسینی، تهران، نشر مرتضوی.
 رحمتی شهرضا، محمد (1386 ش)، گنجینهی معارف، قم، صبح پیروزی.
 رسول مکرم اسلام (1386‎ش)، نهج‌الفصاحه، مترجم: علی‌اکبر میرزایی، بی‎جا، نشر چاف.
 ری‌شهری، محمد (1383‎ش)، منتخب میزان الحکمه، مترجم: حمیدرضا شیخی، قم، انتشارات مؤسسه فرهنگی دارالحدیث.
شولتز، دوان (1384 ش)، نظریه‌های شخصیت، مترجم: کریمی و همکاران، تهران، ارسباران.
 شهید ثانى، زین‌الدین بن على‏(1409 ق)، منیة المرید، محقق: رضا مختاری، قم، مکتب الإعلام الإسلامی‏.
 شهید ثانى، زین الدین بن على‏(بی‌تا)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، بیروت، دارالعالم الاسلامی.
 شیروانی، علی (1379 ش)، چکیدهی اخلاق در قرآن، قم، دارالفکر.
 صدوق، محمد بن على‏(1362 ش)، الخصال، محقق: علی‌اکبر غفارى، قم، جامعه مدرسین‏.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1407 ه‎ق)، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة محقق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت، نشر دارالعلم للملایین.
جوزف شوارتز، دیوید (1394 ش)، جادوی فکر بزرگ، مترجم: ژنا بخت آور، بی‌جا، مروارید.
 طالقانی، سید محمود (1362 ش)، پرتوی از قرآن، تهران، نشر شرکت سهامی انتشار.
 طاهری، حبیب‌الله (1388 ش)، نقش باورهای دینی در رفع نگرانیها، قم، انتشارات زائر.
 طباطبائی، سید محمدحسین (1374‎ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین.
 طبرسى، فضل بن حسن (1360 ش)، ترجمه مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن‏، مترجمان‏، تحقیق: رضا ستوده‏، تهران، انتشارات فراهانى‏.
 طبرى ابوجعفر محمد بن جریر (1412 ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن‏، بیروت، دارالمعرفه.
 فخر رازى، محمد بن عمر (1420 ق)، مفاتیح الغیب‏، بیروت، داراحیاء التراث العربی‏.
 فراهیدى، خلیل بن أحمد (1409 ق)، کتاب العین‏، تحقیق: مهدى المخزومی و ابراهیم السّامرائی‏، قم، نشر هجرت‏.
 فیض کاشانى محسن (1415 ق)، تفسیر الصافى‏، تحقیق: حسین اعلمى‏، تهران، انتشارات الصدر.
 قمی، شیخ عباس (1383 ش)، مفاتیح‌الجنان، مترجم: مهدی الهی قمشه‌ای، قم، افق فردا.
کراجکى، محمد بن على (1410 ق)‏، کنز الفوائد، محقق: عبدالله‏ نعمه، قم، دارالذخائر.
 کلینى، محمد بن یعقوب (1407 ق)‏، الکافی، محقق: علی‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، قم، دارالکتب الإسلامیة.
گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (علیه‌السلام) (1373 ش)، فرهنگ جامع سخنان امام حسین (علیه‌السلام)، ترجمه کتاب موسوعه کلمات الامام الحسین (علیه‌السلام) ، قم، دارالمعروف.
 لیثى واسطى، على بن محمد (1376 ش)، عیون الحکم و المواعظ، محقق: حسین حسنى بیرجندى، قم، دارالحدیث.
 مجلسى، محمدباقر‏(1403 ه‌ق)، بحار الأنوار، محقق: جمعى از محققان، ‏بیروت، داراحیاء التراث العربی‏.
 مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى (1406 ق)، ‏روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق: موسوى کرمانى، حسین و اشتهاردى على پناه، قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
 محمدی اشتهاردی، محمد (1373 ش)، داستانهای شنیدنی از چهارده معصوم (علیهم‌السلام)، قم، نشر نبوی.
 مراغى احمد بن مصطفى (بی‌تا)، تفسیر المراغى‏، بیروت، داراحیاء التراث العربى‏.
 مسعودى، على بن حسین‏(1426 ق)، اثبات الوصیة، قم، انصاریان.
 مصطفوى، حسن‌(1368‎ش)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌.
 مطهری، مرتضی (1379 ش)، مجموعه آثار، قم، انتشارات صدرا.
 مکارم شیرازی، ناصر (1374 ش)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
 موسی، حسین یوسف، عبدالفتاح صعیدی (بی‌تا)، الإفصاح فی فقه اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
 معین، محمد (1381 ش)، فرهنگ فارسی معین، تهران، کتاب راه نو.
 نراقی، احمد (1381 ش)، معراج السعادة، قم، مؤسسه انتشارات هجرت.
 نورى، حسین بن محمد تقى‏ (1408 ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، محقق: مؤسسه آل‌البیت (علیهم‌السلام)‏، قم، مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام)‏.
 محیطی، فرشته (31/1/1391)، چشم‌وهم‌چشمی خوب و بد از نگاه قرآن؛ روزنامه کیهان، کد مقاله: 20188.
طالب پور، سعید (17/02/1387)، چشم‌وهم‌چشمی از نگاه قرآن، روزنامه کیهان، کد مقاله:87111.
 
References
The Holy Quran
Baidawi, Abdullah bin Umar (1997), Anwar al-Tanziz and the secrets of interpretation, research: Muhammad Abd al-Rahman al-Marashli, Beirut, Darahiya al-Tarath al-Arabi. [in Arabic]
Department of Hadith of Baqirul Uloom (peace be upon him) research institute (1994), comprehensive dictionary of the sayings of Imam Hussein (peace be upon him), translation of the book Encyclopaedia of the Words of Imam Hussein (peace be upon him), Qom, Dar al-Maruf. [in Persian]
Dastgheib, Seyyed Abdul Hossein (2007), Qom Salim, Dar Al-Katab Al-Jazeari Press Institute. [in Arabic]
Dehkhoda, Ali Akbar (1998), Dictionary, under the supervision of: Mohammad Moin, Seyyed Jafar Shahidi, Tehran, University of Tehran Publishing and Printing Institute. [in Persian]
Fakhr Razi, Muhammad bin Omar (1999), Al-Mafiyat al-Gheeb, Beirut, Darahiya al-Tarath al-Arabi. [in Arabic]
Farahidi, Khalil bin Ahmed (1988), Kitab al-Ain, research: Mehdi Al-Makhzoumi and Ibrahim Al-Samrai, Qom, Hijrat Publishing. [in Persian]
Feiz Kashani Mohsen (1994), Tafsir al-Safi, Research: Hossein Alami, Tehran, Sadr Publishing House. [in Persian]
Ibn Athir al-Jazri, Mubarak bin Muhammad (1988), The End of Gharib al-Hadith and Athar, researcher: Mahmoud Muhammad Tanahi, Qom, Ismailian Press Institute. [in Persian]
Ibn Shuba Harani, Hasan bin Ali (1983), Tohf al-Aqool, researcher: Ali Akbar Ghafari, Qom, Jamia Madrasin. [in Persian]
Ibn Ashour Muhammad Bin Tahir (n.d.), Al-Tahrir wa Al-Tanweer, Beirut, Institute of History. [in Arabic]
Ibn Manzoor, Muhammad Ibn Makram (1993), The Language of the Arabs, Tehran, Dar al-Fikr Publications.
Imam Sadiq (peace be upon him) (1979), Misbah al-Sharia, Beirut, Alami. [in Arabic]
Johari, Ismail bin Hammad (1986), Al-Sahah (Taj al-Lagha and Sahah al-Arabiya), scholar: Ahmad Abdul Ghafoor Attar, Beirut, Dar al-Alam Publishing House. [in Arabic]
Joseph Schwartz, David (2014), The Magic of Big Thought, translator: Gena Bakhtavaar, n.p., Morvarid. [in Persian]
Karajki, Muhammad bin Ali (1989), Kanz al-Fawadee, researcher: Abdallah Nameh, Qom, Dar al-Zhaer. [in Persian]
Kalini, Muhammad bin Yaqoob (1986), Al-Kafi, researcher: Ali Akbar Ghafari and Muhammad Akhundi, Qom, Dar al-Kitab al-Islami. [in Persian]
Laithi Wasti, Ali bin Muhammad (1997), Iyun al-Hakam wa al-Mo'az, researcher: Hossein Hasani Birjandi, Qom, Dar al-Hadith.
Majlesi, Mohammad Baqir (1982), Bihar al-Anwar, researcher: a group of researchers, Beirut, Darahiya al-Tarath al-Arabi. [in Arabic]
Majlesi, Mohammad Taqi bin Maqsood Ali (1985), Rawda al-Muttaqeen fi Sharh Man la Yahdrah al-Faqih, researcher: Mousavi Kermani, Hussain and Eshtehardi Ali Panah, Qom, Kushanbur Islamic Cultural Institute. [in Persian]
Mohammadi Eshtherdi, Muhammad (1994), Audible stories from Fourteen Masum (peace be upon him), Qom, Nabavi Publishing.
Maraghi Ahmed bin Mustafa (n.d.), Tafsir al-Maraghi, Beirut, Darahiya al-Tarath al-Arabi. [in Arabic]
Masoudi, Ali bin Hossein (2005), proof of the will, Qom, Ansarian.
Mostafavi, Hassan (1989), Research on the words of the Holy Qur'an, Tehran, Ministry of Culture and Islamic Guidance. [in Persian]
Motahari, Morteza (2000), Collection of works, Qom, Sadra Publishing House. [in Persian]
Makarem Shirazi, Nasser (1995), Tafsir al-Nashon, Tehran, Dar al-Ketub al-Islami. [in Persian]
Musa, Hossein Youssef, Abdul Fattah Saeidi (n.d.), Al-Ifsah fi Fiqh al-Lagha, Qom, School of Islamic Studies. [in Persian]
Moein, Mohammad (2002), Moein's Farsi Farhang, Tehran, Rah-e No Book. [in Persian]
Mohiti, Fereshteh (2013), Good and bad aspects of keeping up with the Joneses from the Qur'an's point of view; Keyhan newspaper, article code: 20188. [in Persian]
Nahj al-Balagheh, Sharif al-Razi, Muhammad bin Hossein (1993), translator: Muhammad Dashti, Qom, Al-Hadi. [in Persian]
Naraghi, Ahmad (2002), Meraj al-Saada, Qom, Hijrat Publications Institute. [in Persian]
Nouri, Hossein bin Muhammad Taqi (1987), Mustardak al-Wasail and Mustanbat al-Masal, researcher: Al-Al-Bayt Institute (peace be upon him), Qom, Al-Bayt Institute (peace be upon him). [in Persian]
Qomi, Sheikh Abbas (2004), Mufatih al-Janan, translator: Mehdi Elahi Qomshaei, Qom, Ofoq-e Farda. [in Persian]
Ragheb Esfahani, Hossein bin Mohammad (2004), translation and research of vocabulary of Quran, translator: Gholamreza Khosravi Hosseini, Tehran, Mortazavi Publishing. [in Persian]
Rahmati Shahreza, Mohammad (2007), Ganjineh Ma'arif, Qom, Sobh Pirouzi. [in Persian]
Rasoul Mokaram Islam (2007), Nahj al-Fasaha, translator: Ali Akbar Mirzaei, n.p., Chaf Publishing. [in Persian]
Rishahri, Mohammad (1383), Selected by Mizan al-Hikma, translator: Hamidreza Sheikhi, Qom, Dar al-Hadith Cultural Institute Publications. [in Persian]
Shultz, Doan (2004), Personality Theories, translator: Karimi and colleagues, Tehran, Arasbaran. [in Persian]
Shahid Sani, Zain al-Din bin Ali (1988), Muniya al-Murid, researcher: Reza Mokhtari, Qom, Islamic Information School. [in Persian]
Shahid Sani, Zain al-Din bin Ali (n.d.), Al-Ruda al-Bahiya fi Sharh al-Lama' al-Damashqiya, Beirut, Dar al-Alam al-Islami. [in Arabic]
Shirvani, Ali (2000), Abstract of Ethics in the Qur'an, Qom, Dar al-Fikr.
Sadouq, Muhammad bin Ali (1983), Al-Khasal, researcher: Ali Akbar Ghafari, Qom, Jamia Modaresin. [in Persian]
Sahifeh-ye Sajjadiyeh (peace be upon him), translator: Mohammad Taqi Khalaji (2007), Qom, Sahifeh Khord, first edition. [in Persian]
Tamimi Amadi, Abdul Wahid bin Muhammad (2014), Gharral al-Hakim and Darr al-Kalam, translator: Mohammad Rehmati Shahreza, Qom, Sobh Pirouzi. [in Persian]
Thaalabi Neyshaburi Abu Ishaq Ahmad bin Ibrahim (2001), the explanation and explanation of the interpretation of the Qur'an, research: Abu Muhammad bin Ashour, Beirut, Darahiya al-Tarath al-Arabi. [in Arabic]
Taleghani, Seyyed Mahmoud (1983), A Light from the Qur'an, Tehran, publishing company. [in Persian]
Taheri, Habibullah (2009), The Role of Religious Beliefs in Relieving Concerns, Qom, Zaer Publications. [in Persian]
Tabatabaei, Seyyed Mohammad Hossein (1995), Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, translated by Seyyed Mohammad Baqer Mousavi Hamdani, Qom, Islamic Publishing House of the Modaresin Society. [in Persian]
Tabarsi, Fazl bin Hassan (1981), Translation of Majmall Bayan in Tafsir al-Qur'an, translators, research: Reza Sotoudeh, Tehran, Farahani Publications. [in Persian]
Tabari Abu Ja'far Muhammad bin Jarir (1991), Jame al-Bayan in Tafsir al-Qur'an, Beirut, Dar al-Marafa. [in Arabic]
Talebpour, Saeed (2008), Keeping up with the Joneses from the perspective of the Qur'an, Keyhan newspaper, article code: 87111. [in Persian]