نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فتحیه فتاحی زاده ¹
• فاطمه آبادی ²

¹ هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س)

² پژوهشگر پسادکتری، گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س) و عضو گروه پژوهشی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و حدیث

چکیده

حوزه معنایی «هدایت-اضلال» از حوزه‌های معنایی مهم در نظام معنایی قرآن و شیطان از مفاهیم کلیدی در این حوزه معنایی به شمار می‌آید. پژوهش حاضر سعی دارد با بهره‌گیری از روش معناشناسی ساختگرا، مبتنی بر بافت زبانی، برمبنای روابط هم‌نشینی وجانشینی ، تبیینی جامع از مفهوم «اضلال شیاطین» ارائه دهد. بررسی 30 آیه که در آن این مفهوم به کار رفته‌است، نشان داد که حوزه معنایی «مُضِلّ» شامل مفاهیمی هم‌چون فرعون، سامری، گروهی از اهل کتاب و مجرمان با مرکزیت شیطان است. با توجه به هم‌نشینی اضلال شیاطین و «سبیل» با بالاترین بسامد تکرار مشخص می‌شود که این مفهوم وابسته به راه و به معنای منحرف کردن از مسیری آسان و طبیعی با مقصد معنوی و به سوی حق می‌باشد. مفهوم «صد» جانشین «اضلال شیاطین» در قرآن است با این تفاوت که بر خلاف «صد» در اضلال مؤلفه ایجاد مانع وجود ندارد و «صد» هرگز به خدا اسناد داده نشده است؛ از این رو مفهوم اضلال نسبت صد عمومیت بیشتری دارد. حوزه معنایی اضلال شیاطین شامل مفاهیمی هم‌چون تزیین، وعده، تنمیه، نزغ، ازلال، دعوت، وسوسه و امر می‌باشد که نسبت به مفهوم اضلال شیاطین، واژگانی زیرشمول و به عبارت دیگر نوعی ازآن به شمار می‌آیند.

کلیدواژه‌ها

• قرآن
• معناشناسی ساختگرا
• اضلال شیاطین
• سبیل
• صدّ

موضوعات

• قرآن پژوهی

عنوان مقاله [English]

The concept of "satan's astray" in the semantic system of the Holy Qur'an with an emphasis on coexistence and substitution relationships: a constructivist semantics approach

نویسندگان [English]

• Fathiyeh Fattahizadeh ¹
• Fatemeh Abadi ²

¹ Al-Zahra University, Tehran, Iran

² Postdoctoral Researcher, Department of Quran Science and Hadith, Al-Zahra University, Tehran, Iran & member of the Quranic and hadith interdisciplinary studies research group

چکیده [English]

The semantic field of "guidance-misguidance" is one of the important semantic fields in the semantic system of the Qur'an and Satan is one of the key concepts in this semantic field. The present study tries to provide a comprehensive explanation of the concept of " satan's astray" by using the method of constructionist semantics, based on linguistic context, based on coexistence and substitution relations. The analysis of 30 verses in which this concept is used, showed that the semantic field of "Muzell" includes concepts such as "Pharaoh", "Samaritan", a group of "people of the book" and "criminals" centered on Satan. Considering the coexistence of satan's astray and "Sabil" with the highest frequency of repetition, it is clear that this concept is related to the path and means deviating from an easy and natural path with a spiritual destination and towards the truth. The concept of "Sadd" is a substitute for "Ezlal of Satans" in the Qur'an, with the difference that, unlike "Sadd", there is no element of creating obstacles in the errors of the component, and "Sadd" has never been attributed to God; Therefore, the concept of "Ezlal" is more general. The semantic field of "satan's astray" includes concepts such as adornment, promise, reprimand, reprimand, invitation, temptation, and order, which are sub-words to the concept of "Ezlal of Satans", and in other words, it is a type of it.

کلیدواژه‌ها [English]

• Qur'an
• constructivist semantics
• satan's astray
• Sabil
• Sadd