نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران

2 دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

سبک‌شناسی گفتمانی متون ادبی را از منظر گفتمانی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد و با قدم نهادن در عرصه‌های فراتر از جمله و ورود به عرصه تحلیل گفتمان، موضوعی جدید در مطالعات سبک شناختی، فراهم آورده‌است. مهم‌ترین مؤلفه‌ها در سبک‌شناسی گفتمانی عبارتند از: تحلیل گفتمان بر اساس بافت موقعیتی جمله-ها، کنش‌های گفتاری و سبک‌های نحوی. از سویی ساختارهای مجهول غالباً با حذف عامل یا کنشگر، تلاش می‌کنند مفهومی فراتر از مفهوم ظاهری جمله نشان دهند و واکاوی اینگونه ساختارها با روش‌های تحلیل گفتمانی، اهمیت فراوانی در زبان دارد. این مقاله در پی آن است با کمک روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر نظریه تحلیل گفتمان، ساختارهای مجهول جزء سی‌ام را از طریق نظریه سبک‌شناسی گفتمانی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد، نتایج حاصل از تحقیق نشان داده‌است که کنش گفتاری در ساختارهای مجهول جزء سی‌ام قرآن بیشتر، از نوع ترغیبی و سبک نحوی جملات همپایه است و قرآن کریم به هنگام سخن گفتن درباره رخدادهایی که وحشت‌آور است از جملات مجهول بیشتر استفاده می‌کند. در بسیاری از موارد، هدف تأکید بر رویدادها در جملات مجهول و واداشتن انسان‌ها به تفکر و تأمل در رویداد و گاهی نیز هوشیار ساختن افراد غافل است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Discursive Stylistics of Unknown Structures (A case study of the Qur'an)

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Fallah 1
  • Azam Dehghani Neysiani 2

1 Assistant Professor of Arabic language and literature, Islamic Azad University of Sari, Sari, iran;

2 Ph.D of Arabic language and literature, Al-Zahra University, Tehran, Iran;

چکیده [English]

Discursive stylistics analyzes literary texts from a discursive point of view and provides a new subject in cognitive studies by stepping in beyond the scope and entering into the field of discourse analysis. The most important components of discursive stylistics are discourse analysis based on the positional context of sentences, speech actions, and syntactic styles. On the other hand, irrelevant structures, often by elimination of an agent or actor, attempt to conceive of a concept beyond the apparent meaning of the sentence, and analysis of such structures by discourse analysis methods are of great importance in language. This paper attempts to do so, by using the descriptive-analytical method and relying on Michel Foucault's view Analyzes the non-realized structures of the thirteenth part through the discursive stylistics’ theory and, finally, shows that spoken action in the unknown structures of the juz thirty of Qur'an is more in line with the type of syntax and syntactic style of the sentences. And the Holy Qur'an, when speaking about horrific events, uses irrelevant sentences, falsifies sentences in irrelevant sentences, and emphasizes the event itself. In many cases, the purpose of emphasizing events in falsified sentences is to make people think and reflect on the event, and sometimes to awareness of the unaware people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Qur'an
  • Unknown Structures
  • Discourse Stylistics
ابن­عاشور، محمد الطاهر. (1984). تفسیر التحریر والتنویر. الدار التونسیة: تونس.
ابن­هشام، جمال­الدین عبدالله بن یوسف بن أحمد. (2009). مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب. چاپ دوم. قاهره: دار السلام.
متولی، احمد مصطفی. (2005). الموسوعة الذهبیة فی إعجاز القرآن الکریم والسنة النبویه. قاهره: دار ابن الجوزی.
باغینی­پور، مجید. (1380). «نگاهی گذرا به جنبه­هایی از سخن کاوی». مجله زبانشناسی. شماره دوم. سال شانزدهم. 15 – 28.
پهلوان­نژاد، محمدرضا و لیلا اصطهباناتی. (۱۳۸7). «بررسی کنش­های گفتار در سخنرانی رؤسای جمهور ایران و امریکا شهریور 1385». سازمان ملل. پژوهش­های زبان خارجی. نشریه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. سال 51. پاییز و زمستان. شماره 208. 1-24
تاجیک، محمدرضا (1379). گفتمان و تحلیل گفتمانی. تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
سید قطب، ابراهیم ابن شاذلی. (1387). فی ظلال القرآن. مترجم مصطفی خرمدل. چاپ دوم. تهران: نشر احسان.
شعبانی، منصور. (1389). «ساخت همپایگی: با نگاهی به زبان فارسی». مجله ادب پژوهی. پاییز 89 .شماره13
شمیسا، سیروس. (۱۳۷۲). کلیات سبک‌شناسی. تهران: فردوس.
ـــــــــــــــــــ . ( 1374 ). سبک­شناسی شعر. تهران: فردوس.
 صفوی، کوروش (1333). آشنایی با زبان­شناسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: سخن.
عضدانلو، حمید. (1380). گفتمان و جامعه. تهران: سمت.
عون، علی أبو القاسم. (2006). بلاغة التقدیم والتأخیر فی القرآن الکریم. بیروت: دار المدار الإسلامی.
 فتوحی، محمود. (1391). سبک‌شناسی: نظریه­ها، روش­ها و رویکردها. تهران: سخن.
فتوحی، محمود. (۱۳۹۱). سبک‌شناسی. تهران: سخن.
فضائلی، مریم. نگارش، محمد. (1390). «تحلیل خطبه پنجاه و یکم نهج البلاغه بر اساس طبقه بندی سرل از کنش­های  گفتاری». مطالعات اسلامی. علوم قرآن و حدیث. سال چهل و سوم. شماره پیاپی 3/ 86. بهار و تابستان. 81-118.
متولی، احمد مصطفی. (2005). الموسوعة الذهبیة فی إعجاز القرآن الکریم والسنة النبویه. قاهره: دار ابن الجوزی.
محمدی، حمید. (1387). زبان قرآن دورة متوسطه. چاپ شصت و ششم. قم: مؤسسه فرهنگی دارالذکر.
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از همکاران. (1387). تفسیر نمونه. چاپ چهاردهم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مکاریک، ایرنا ریما. (1390). دانشنامه نظریه ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه.
میرصادقی، جمال. میرصادقی. میمنت. (1371). واژنامة هنر داستان­نویسی. تهران: کتاب مهناز.
میلز، سارا. (1382). گفتمان. ترجمة فتاح محمدی. زنجان: نشرهزارةسوم.
نجفی، سیدرضا. (1381). «سرّ بلاغی حذف فاعل». مجله بیّنات. شماره 33. ص87 تا 93.
یارمحمدی، لطف‌الله. (1383). گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی. تهران: هرمس.
یقطین. سعید. (1989). انفتاح النص الروائی. بیروت: الدارالبیضاء.
Johnstone, Barbara. (2008). Discourse Analysis. Blackwell Publishing.
Richardson, John E. (2007). Analyzing Newspapers: An Approach from Critical Discourse Analysis. New York: Palgrave Publishing.