سراج منیر

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران سال 1400

بررسی دلالت گزارش‌های ابلاغ آیات آغازین سوره برائت بر افضلیت علی(ع) به منظور جانشینی پیامبر(ص)

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ولی عصر رفسنجان، رفسنجان، ایران.

2 دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

با نزول آیات آغازین سوره توبه، پیامبر (ص) آیات را به ابوبکر دادند تا در موسم حج به مشرکین ابلاغ نماید، اما پس از آنکه ابوبکر به راه افتاد، جبرئیل نازل شد و عرض کرد خداوند می‌فرماید: ﴿لا یؤَدّی عَنْکَ اِلّا اَنْتَ اَوْ رَجُلٌ مِنْکَ﴾ و لذا رسول خدا (ص) این ماموریت را به علی (ع) واگذار کردند. این واقعه از آنجا که در آن شواهدی دالّ بر فضیلت علی (ع) برای جانشینی پیامبر (ص) بر دیگران است، گاه تخطئه و انکار شده و یا محتوای آن به گونه‌ای تفسیر شده که فضیلتی بر فضائل علی (ع) نیفزاید و یا دالّ بر فضیلتی برای خلیفه اول باشد! بنابراین نویسندگان در این پژوهش به تجزیه و تحلیل گزارش‌های در این زمینه پرداخته و نشان داده‌اند که گزارش‌های درباره این رویداد در منابع اهل سنت از شهرت و صحت برخوردارند و بر اساس آنها، علی (ع) شایسته‌ترین فرد بعد از رسول خدا(ص) برای جانشینی ایشان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Meaning of the Reports of the First Verses of Surah Bara'at on Virtuous of Ali (AS) in Order to Succeed the Prophet (PBUH)

نویسندگان [English]

  • Hamed Mostafavifard 1
  • Javad Shakor 2

1 Assistant Professor of Qur’an and Hadith Sciences, Vali-e-Asr (a.j) University of Rafsanjan, Rafsanjan, Iran;

2 PhD Student of Qur’an and Hadith Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran;

چکیده [English]

With the revelation of the first verses of Surah At-Tawbah, the Prophet (PBUH) gave the verses to Abu Bakr to convey them to the polytheists during the Hajj season, but after Abu Bakr set out, Gabriel descended and said: God says: “اَنْتَ َوْ رَجُلٌ مِنْکَ” and therefore the Prophet (PBUH) entrusted this mission to Ali (AS). This incident, because there is evidence of the virtue of Ali (AS) to replace the Prophet (PBUH) over others, is sometimes misunderstood and denied or its content is interpreted in a way that does not add virtue to the virtues of Ali (AS) and or indicates a virtue for the first Caliph! Therefore, the authors of this study have analyzed the reports in this field and have shown that the reports about this event are well-known and accurate in Sunni sources, and according to them, Ali (AS) is the worthiest person after The Prophet (PBUH) to replace him.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communication of the First Verses of Surah Bara'at
  • The Superiority of Ali (AS) Over the Succession of the Prophet (PBUH)
  • لا یؤدیها عنک الا انت او رجل منک
مراجع
قرآن کریم.
آلوسی، محمود بن عبدالله. (1415ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن الأعرابی، أبو سعید أحمد بن محمد بن زیاد بن بشر. (بی‌تا). معجم ابن الأعرابی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن تیمیة حرانی، عبدالسلام بن عبدالله. (بی‌تا). الجواب الصحیح لمن بدل دین المسیح. مصر: مطبعة المدنی.
ابن تیمیه حرانی، ابوالعباس أحمد عبد الحلیم. ( 1406ق.). منهاج السنة النبویة. مصر: مؤسسة قرطبه.
________________________. (1413ق.). شرح العمدة فی الفقه. ریاض: مکتب العبیکان.
_________________________. (بی‌تا). کتب و رسائل و فتاوی شیخ الإسلام ابن تیمیه. ریاض: مکتبة ابن تیمیه.
ابن جوزی حنبلی، جمال‌الدین ابوالفرج عبدالرحمن بن علی. (1404ق.). زاد المسیر فی علم التفسیر. بیروت: المکتب الإسلامی.
____________________________________. ( 1418ق.). کشف المشکل من حدیث الصحیحین. ریاض: دار الوطن.
ابن خزیمه، ابوبکر محمد بن إسحاق بن خزیمه. (1390). صحیح ابن خزیمه. بیروت: المکتب الإسلامی.
ابن صباغ، علی بن محمد. (1422ق.).  فصول المهمه فی معرفه ائمه. قم: دار الحدیث.
ابن عربی، محمد بن عبدالله. (1331).  احکام القرآن. القاهره: مطبعه السعاده.
ابن عساکر دمشقی، أبی‌القاسم علی بن الحسن. (1415ق.). تاریخ مدینة دمشق و ذکر فضلها و تسمیة من حلها من الأماثل. بیروت: دار الفکر.
ابن اثیر، مبارک بن محمد. (1417). جامع الاصول لاحادیث الرسول. بیروت: دار الفکر.
ابن کثیر دمشقی، ابوالفداء إسماعیل بن عمر القرشی. (1401ق.). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الفکر.
_____________________________. (1404ق.). البدایة و النهایه. بیروت: مکتبه المعارف.
ابن مردویه، احمد بن موسی. (1422ق.). مناقب علی بن أبی طالب(ع) و ما نزل من القرآن فی علی(ع). قم: دارالحدیث.
ابن هشام، عبدالملک بن هشام. (بی‌تا).  السیره النبویه. بیروت: دارالمعرفه.
ابو حیان اندلُسی، محمد. (1413ق).  بحر المحیط. بیروت: دارالکتب العلمیه.
أبویعلی موصلی تمیمی، أحمد بن علی بن المثنی. (1404ق.). مسند أبی یعلی. دمشق: دار المأمون للتراث.
إصبهانی، ابوبکر أحمد بن علی.(1407ق.). رجال صحیح مسلم. بیروت: دارالمعرفه.
ألبانی، محمد ناصرالدین. (1405ق.).  إرواء الغلیل فی تخریج أحادیث منار السبیل. بیروت: المکتب الإسلامی.
______________. (1413ق.). ظلال الجنه. بیروت: المکتب الإسلامی.
______________. (۱۴۲۳ق.). صحیح أبی داود. کویت: مؤسسة غراس.
______________. (بی‌تا). سلسلة الاحادیث الصحیحه. ریاض: مکتبه المعارف.
امینی، عبدالحسین. (بی‌تا).  الغدیر فی الکتاب و السنّته و الأدب. تهران: الغدیر.
أنصاری قرطبی، ابوعبد الله محمد بن أحمد. (بی‌تا).  الجامع لأحکام القرآن. قاهره: دارالشعب.
بخاری جعفی، ابوعبدالله محمد بن إسماعیل. (147ق.). صحیح البخاری. بیروت: دار ابن کثیر.
بیهقی، أحمد بن حسین بن علی. (1414ق.).  سنن البیهقی الکبر. مکه: مکتبة دار الباز.
ترمذی، ابوعیسی محمد بن عیسی. (1406ق.).  سنن الترمذی. تحقیق: أحمد محمد شاکر و آخرون. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
تمیمی، محمد بن حبان. (1414ق.). صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان. بیروت: مؤسسة الرساله.
جصاص رازی، ابوبکر أحمد بن علی. (1405ق. ).  أحکام القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
جکنی شنقیطی، محمد أمین بن محمد. (1415ق.). أضواء البیان فی إیضاح القرآن بالقرآن. بیروت: دار الفکر.
حاکم بن نیشابوری، محمد بن عبدالله. (1420ق.). المستدرک علی الصحیحین. بیروت: المکتبه العصریه.
حسکانی، عبیدالله بن عبدالله. (1411ق.). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل فی الایات النازله فی اهل البیت. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
حنبلی، شمس‌الدین محمد بن أحمد. (1998ق.). تنقیح تحقیق أحادیث التعلیق. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ذهبی شافعی، شمس‌الدین ابوعبد الله محمد بن أحمد. (1413ق.). الکاشف فی معرفة من له روایة فی الکتب السته. جده: دار القبله.
_____________________________. (1413ق.). سیر أعلام النبلاء. بیروت: مؤسسه الرساله.
_______‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌_______________________. (بی‌تا). ذکر اسماء من تکلم فیه و هو موثق. بی‌جا: بی‌نا.
رازی شافعی، فخرالدین محمد بن عمر التمیمی. (1421ق.). التفسیر الکبیر أو مفاتیح الغیب. بیروت: دار الکتب العلمیه.
رازی، ابن ابی حاتم. (1408ق. ). تفسیر ابن أبی حاتم. صیدا: المکتبه العصریه.
رشید رضا، محمد. (1407ق.). المنار. بیروت: دار الفکر.
زمخشری، جارالله. (1966ق.). کشاف عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل. مصر: مکتبه البابی حلبی.
زیلعی، عبدالله بن یوسف. (1357). نصب الرایة لأحادیث الهدایه. مصر: دار الحدیث.
سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن أبی‌بکر. (1414ق.). جامع الاحادیث (الجامع الصغیر و زوائده و الجامع الکبیر). بیروت: دارالفکر.
________________________. (۱۴۲۱ق.). الحاوی للفتاوی فی الفقه و علوم التفسیر و الحدیث و الاصول و النحو و الاعراب و سائر الفنون. بیروت: دار الکتب العلمیه.
________________________. (بی‌تا).  الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور. بیروت: دار المعرفه.
شوکانی، محمد بن علی. (1414ق.). فتح القدیر الجامع بین فنی الروایة و الدرایة من علم التفسیر. دمشق: دار ابن‌کثیر.
شیبانی، ابوعبد الله أحمد بن حنبل. (1416ق.). مسند أحمد بن حنبل. بیروت: مؤسسة الرسالة.
__________________. (1403ق.). فضائل الصحابه. بیروت: مؤسسة الرساله.
شیبانی، عمرو بن أبی عاصم ضحاک. (1400ق.). السنه. بیروت: المکتب الإسلامی.
صنعانی، ابوبکر عبدالرزاق بن همام. (1410ق.). تفسیر القرآن. ریاض: مکتبة الرشد.
طباطبایى، سیدمحمد حسین. (1417ق.). المیزان فى تفسیر القرآن.‏ قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین.
طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن أحمد. (1404ق.). المعجم الکبیر. موصل: مکتبة الزهراء.
طبری، احمد بن ‌عبدالله. (1386ش.). ذخائر العقبی فی مناقب ذوی‌القربی من مصادر کتب اهل السنه. قم: موسسه دار الکتاب الاسلامی.
طبری، محمدبن جریر. (1408ق.). جامع البیان فی تاویل آی القرآن. بیروت: دار الفکر.
طحاوی حنفی، ابوجعفر أحمد بن محمد. (1408ق.). شرح مشکل الآثار. بیروت: مؤسسة الرساله.
عسقلانی شافعی، أحمد بن علی بن حجر. (1390ش.).  لسان المیزان. بیروت: موسسة الاعمی.
______________________. (1406ق.). تقریب التهذیب. دمشق: دار الرشید.
______________________. (1406ق.). فتح الباری شرح صحیح البخاری. بیروت: دار المعرفه.
______________________. (14۱۲ق.). الإصابة فی تمییز الصحابة. بیروت: دار الجیل.
عظیم آبادی، محمد شمس الحق. (1995م.). عون المعبود شرح سنن أبی داوود. بیروت: دارالکتب العلمیة.
عینی، بدرالدین محمود بن أحمد. (بی‌تا). عمده القاری شرح صحیح البخاری. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
قندوزى‏، سلیمان بن ابراهیم. (1422ق.). ینابیع المودة لذوی القربى‏. قم: اسوه‏.
مبارکفوری، أبوالعلا محمد عبدالرحمن. (1407ق.). تحفة الأحوذی بشرح جامع الترمذی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
مروزی، ابوبکر أحمد بن علی. (1404ق.). مسند أبی بکر الصدیق. بیروت: المکتب الإسلامی.
مزی، ابوالحجاج یوسف بن زکی. (1400ق.) تهذیب الکمال. بیروت: مؤسسة الرساله.
مقدسی حنبلی، ابوعبدالله محمدبن عبدالواحد. (1410ق.). الأحادیث المختاره. مکه: مکتبة النهضه الحدیثه.
نسائی، ابوعبدالرحمن أحمد بن شعیب. (1406ق.). خصائص امیرمؤمنان علی بن أبی طالب.کویت: مکتبة المعلا.
______________________. (1411ق.).  السنن الکبرى. بیروت: دار الکتب العلمیه.
نسفی، عبدالله بن احمد. (1330ق.). تفسیر النسفی. قاهره: دار الاحیاء الکتب العربیه.
نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد. (بی‌تا). غرائب القرآن و رغائب الفرقان. بیروت: دار الکتب العلمیه.
واحدى، على بن احمد. (1361ق.).  اسباب النزول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
هیثمی، ابوالحسن علی بن أبی بکر. (1407ق.). مجمع الزوائد و منبع الفوائد. بیروت: دار الریان.
سراج منیر
دوره 10، شماره 34
فروردین 1398
صفحه 37-65
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار