نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

دعا یکی از اسباب معنوی در عالم است، اما گاهی در اجابت آن موانعی ایجاد می‌شود و عده‌ای از اجابت دعایشان محروم می‌گردند. مقاله حاضر با روشی توصیفی-تطبیقی روایات مربوط به عدم اجابت دعا را بررسی کرده‌‌است. این روایات گروهی از افراد را نام می‌برد که دعایشان مورد اجابت قرار نمی‌گیرد؛ که عبارتند از: عریف (والی حکومت)، عشار(گیرنده مالیات)، داروغه، صاحب طبل و طنبور، شاعر، کسی که زنش را نفرین می‌کند در حالی که می‌تواند او را طلاق دهد، فردی که همسایه‌اش را نفرین می‌کند در حالی که می‌تواند خانه‌اش را تغییر دهد، فردی که پولش را بدون گرفتن شاهد قرض داده و پولش را خورده‌اند، کسی که بدون تلاش از خدا روزی می‌خواهد، کسی که در قطع رحم و علیه والدینش دعا کند. علت‌های عدم اجابت دعا نیز در روایات دیگری آمده‌است، که با انطباق آن علت‌ها با روایات مورد بحث، علت استثناء شدن این افراد مشخص می‌گردد؛ که شامل ظلم، تنبلی و تخلف این افراد از عوامل الهی است. این‌ها تنها نمونه‌ای از مصادیق فراوانی هستند که دعایشان مستجاب نمی‌شود و علاوه بر این‌ها می‌توان مصادیق دیگری نیز برای این گروه ذکر کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Deprived of Answering Prayers According to Narrations

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hasan Rostami 1
  • Masumeh Taherian Ghadi 2

1 Associate Professor of Qur’an and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran;

2 PhD of Qur’an and Haidth Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran;

چکیده [English]

Prayer is one of the spiritual causes in the world. But sometimes in answering it, obstacles are created and some are deprived of answering their prayer. The present article has examined the narrations related to non-answering prayers with a descriptive-comparative method. These narrations name a group of people whose prayers are not answered which are: Arif (governor), Ashar (tax collector), Darogheh owner of drums and tambourine, poet, one who curses his wife while he can divorce her, a person who curses his neighbor while he can change his house, a person who Loaned his money without taking a witness and his money was not returned, one who seeks sustenance from God without effort, one who prays in the severance of kinship and against his parents.
The reasons for not answering Prayer are also mentioned in other narrations, which by matching those reasons with the narrations in question, the reason for the exclusion of these people is determined: Which includes the cruelty, laziness, and transgression of these people from the divine factors. And these are just a few examples of prayers that are not answered, and besides, other examples can be mentioned for this group.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prayer
  • Answer
  • Narrations
  • Qur’an
  • Deprivation of Prayer
قرآن کریم.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی. (1376ش). امالی. ترجمه محمد باقر کمره‏اى. چاپ ششم. تهران: کتابچی.
____________________. (1380ش).  علل الشرائع. ترجمه محمد جواد ذهنى تهرانى. چاپ اول. قم: مؤمنین.
____________________. (1404ق).  من لا یحضره الفقیه. چاپ دوم. قم: جماعه المدرسین فی حوزه العلمیه فی قم.
ابن داود حلی، حسن بن علی. (1383ق). رجال ابن داود. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن شعبه، حسن بن علی. (1376ش). تحف العقول. ترجمه محمد باقر کمره‏اى. چاپ ششم. تهران:کتابچی.
ابن غضائری، احمد بن حسین. (1364ق). رجال ابن الغضائری. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
ابن مطهر حلی، حسن بن یوسف بن علی. (1411ق). رجال العلامه الحلی. قم: دارالذخائر.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. چاپ سوم. بیروت: دار صادر.
اصبهانی، ابی نعیم احمد بن عبدالله. (1351ق). حلیه الاولیاء و طبقات الاصفیاء. مصر: مکتبه الخانجی و مطبعه السعاده.
بازافکن، کاظم. (1382ش). «دعا، قضا و قدر». مجله کیهان فرهنگی. شماره 203.
برازش، علیرضا. (1368ش). قرآن صاعد. چاپ اول. تهران: امیر کبیر.
بغدادی، خطیب. (1417ق). تاریخ بغداد. تحقیق مصطفی عبدالقادر عطاء. چاپ اول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
تستری، محمد تقی. (1419ق).  قاموس الرجال. چاپ اول. قم: جامعه مدرسین.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1104ق). وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه. تصحیح عبدالرحیم ربانی شیرازی. چاپ چهارم. بیروت: احیاء التراث العربی.
خویی، ابوالقاسم. (1410ق). معجم رجال الحدیث. قم: مرکز نشر آثار شیعه.
داور پناه، ابوالفضل. (1375ش).  انوار العرفان فی تفسیر القرآن. تهران: صدر.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. چاپ اول. بیروت: دار العلم الدار الشامیه.
شریعتی، علی. (بی‌تا).  فلسفه نیایش. بی جا.
شریف الرضی، محمد بن حسین. (1385ش). نهج البلاغه. ترجمه علی جعفری. چاپ چهارم. هران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
طبرسی، حسن بن فضل. (بی‌تا). مکارم الاخلاق. ترجمه ابراهیم میر باقری. تهران: انتشارات فرهادی.
طوسی، ابی جعفر محمد بن حسن. (1381ق). رجال الشیخ الطوسی. نجف: انتشارات حیدریه.
__________________. (بی‌تا).  الفهرست. نجف: المکتبه المرتضویه.
__________________. (1351ش).  المبسوط. تصحیح محمدباقر بهبودی. بی جا: مکتبه المرتضویه لاحیاء آثارالجعفریه.
عطایی، محمد رضا. (1375ش). «بحثی پیرامون دعا». مجله مشکو‌ه. شماره 50.
غفاری، ابراهیم. (1373ش).  آیین نیایش. چاپ اول. مشهد: آستان قدس.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین. چاپ دوم. قم: انتشارات هجرت.
قرشی، علی اکبر. (1371ش). قاموس قرآن. چاپ ششم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
کشی، محمد بن عمر. (1348ش). رجال الکشی. مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
کلینی رازی، محمد بن یعقوب. (1401ق).  الکافی. تصحیح علی اکبر غفاری. چاپ سوم. بیروت: دار صعب – دارالتعارف للمطبوعات.
گنابادی، سلطان محمد. (1372ش).  بیان السعادة فی مقامات العبادة. ترجمه حشمت‌الله ریاضی. تهران: دانشگاه پیام نور.
مجلسی، محمد باقر. (1403ق). بحارالانوار الجامعة الدرر اخبار الائمه الاطهار. بیروت: الوفاء.
مجلسی، محمد تقی. (1414ق).  لوامع صاحبقرانی. قم: اسماعیلیان.
مصطفوی کرمانی، محمد. (1351ش).  دعا عامل پیشرفت یا رکود. تهران: حقیقت.
مصطفوی، حسن. (1360ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مطهری، مرتضی. (1385ش). مجموعه آثارمطهری. سوم. تهران: صدرا.
نجاتی حسینی، محمود. (1392ش). «دعا: یک کنش اجتماعی-دینی موثر، مستمر، فراگیر (تحلیل ادبیات دعا پژوهی)». مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. ش 1.
نجاشی، احمد بن علی. (1407ق). رجال النجاشی. قم: انتشارات جامعه مدرسین.