نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دکتری فلسفه تطبیقی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد مطالعات شیعه( کلام)، دانشگاه ادبیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

در حال حاضر چیستی و چگونگی به کاربندی «روش تحلیلی» به عنوان یکی از روش‌های تحقیق، برای فراگیران و نوپژوهان رشته‌های الهیات و معارف قرآن و حدیث دغدغه‌ای جدی است؛ حال آن که این روش از دیرباز در متون و دانش‌های کلام، فلسفه و فقه مورد استفاده بوده‌است. در مقالۀ پیش‌رو برای توضیح و شناساندن این مفهوم (تحلیل) از دو شیوۀ تعریف مفهومی (بحث نظری در باب چیستی روش تحلیلی) و تعریف بالاشاره (ارجاع مستقیم یا نشان دادن نمونه‌های عینی از تحلیل در متون حدیثی) بهره بُرده شده‌است. در «روش تحلیلی» که متکی بر فعالیت و خلاقیت ذهنی پژوهشگر است، تلاش می‌شود تا مدعایِ کلی یک گزاره تجزیه شده و احتمالات مختلف درباره معنای دقیق هر جُزء و به تَبَع آن معنای کلی و راستین مدعای کلی گزاره تعیین شود. برای نمونه و رعایت حال مخاطبان [دانش‌پژوهان معارف دینی]، متنی از شیخ صدوق انتخاب شده است. صدوق که بیشتر به عنوان یک مُحدِّث شناسانده می‌شود، در دفاع از آموزه‌ امامت و ولایت علی (علیه‌السلام) به عنوان یک اندیشه-ورز و متکلِّم امامی حضور یافته و با استفاده از روش تحلیلی در تفسیر دو حدیث «ولایت و منزلت» در کتاب معانی الاخبار می‌کوشد تا مضمون اصلی این دو حدیث را که همان ولایت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام است، اثبات نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Applying "Analysis Method" to Sheikh Saduq's Defense of "Hadith of al-Wilaya and al-Manzila"

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Jandaqian 1
  • Asieh Ostadi 2

1 Phd of Comprative Philosophy, Shahid Motahari University, Tehran, Iran;

2 MA of Shiite Studies (Kalam), University of Religions and Denominations, Qom, Iran

چکیده [English]

At the present, what and how to use the "Analytical Method" as one of the research methods is a serious concern for learners and novices in the fields of theology and the teachings of the Qur'an and Hadith; However, this method has long been used in texts and knowledge of Kalam, Philosophy and Jurisprudence. In this article, to explain and introduce this concept (Analysis), two methods of conceptual definition (theoretical discussion on what is the analytical method?) and high definition (direct reference or showing objective examples of analysis in hadith texts) have been used. In the "Analytical Method", which relies on the researcher's mental activity and creativity, it attempts to determine the general claim of a degenerate proposition and different probabilities for the exact meaning of each component, and consequently the general meaning of the general statement of the proposition. As an example, a text has been selected from Sheikh Saduq. Saduq, who is most often identified as an adventurer, has defended the teachings of Imamate and Ali (AS) as a thinker and theologian of Imami, using an analytical method in the interpretation of two hadiths, "al-Wilaya and al-Manzila" In the Book of Meanings, Al-Akhbar begins to prove the main theme of these two hadiths, which is the same authority as Imam Ali (AS).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Analytical Method
  • Sheikh Saduq
  • Hadith al-Manzila
  • Hadith al-Wilaya
  • Imamate
  • Wilaya
استرول، اورام. (1383). فلسفه تحلیلی در قرن بیستم. ترجمۀ فریدون فاطمی. تهران: نشر مرکز.
افلاطون. (1380). دورۀ آثار افلاطون. ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: انتشارات خوارزمی.
امینی، عبدالحسین(علّامه). (1416). الغــدیر. قم: نشر مرکز الغدیر.
پایا، علی. (1377). «فلسفۀ تحلیلی چیست؟»، فصلنامۀ نامه مفید. شماره 15. صص 21-54.
خاتمی، محمود. (1391). مدخل فلسفه غرب معاصر. تهران: نشــر علم.
حلی، جمال‌الدین حسن‌بن یوسف (علامه). (1379). منهاج الکرامة فی معرفة الامامة. مشهد: نشر عاشورا.
دهخدا، علی اکبر. (1373). لغتنامه دهخدا. زیرنظر جعفر شهیدی و محمد معین. تهران: نشر روزنه.
راسل، برتراند. (1388). اتمیسم منطقی. ترجمه جلال پی‌کانی. تهران: انتشارات علم.
________. (۱۳۷۳). تاریخ فلسفه غرب. ترجمه نجف دریابندری. تهران: نشر کتاب پرواز.
زیات، احمدحسن و همکاران. (1386). المعجم الوسیط. تهران: نشر مؤسسه الصادق.
صدوق، محمدبن‌علی‌بن‌بابویه. (1395). کمال الدین و تمام النعمه. تصحیح علی اکبر غفاری. قم: نشر اسلامیه.
________________. (۱۳۸۵). معانی الاخبار. ترجمه عبدالعلی محمدی شاهرودی. قم: نشر دارالکتب الاسلامیه.
_______________. (۱۴۰۳). معانی الاخبار. تصحیح علی اکبر غفاری. قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
_______________. (۱۹۹۶). علل الشرایع. قم: کتابفروشی داوری.
_______________. (۱۳۶۲). خصال. تصحیح علی اکبر غفاری. قم: نشر جامعه مدرسین.
طالقانی، سیدحسن. (1395). شیخ صدوق. ویراسته محمدباقر انصاری. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
طبرسی، احمدبن‌علی. (1403). الاحتجــاج علی اهل اللجاج. تحقیق محمدباقر خرسان. مشهد: نشر مرتضی.
فرامرز قراملکی، احد. (1387). روششناسی مطالعات دینی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
فیروزآبادی، محمدبن‌یعقوب. (1424). القاموس المحیط. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
کاپلستون، فردریک چارلز. (1388). تاریخ فلسفه. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کنتوری، میرحامدحسین. (1366). عبقات الانوار فی امامه الائمه اطهار. تحقیق غلامرضا مولانا بروجردی. اصفهان: نشر کتابخانه امیرالمؤمنین.
______________. (۱۳۸۸). خلاصه عبقات الانوار حدیث منزلت. تصحیح سیدعلی حسینی میلانی. ترجمه محمدباقر محبوب‌القلوب. تهران: نشر نباء.
نجاشی، احمدبن‌علی‌بن‌عباس. (1365). رجــال نجاشی. قم: نشر جامعه مدرسین.
میلانی، علی. (1387). نگاهی به حدیث منزلت. قم: نشر الحقایق.