نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

• محمد سلطانی رنانی ¹
• محمود حاجی احمدی ²

¹ استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

² استادیار معارف اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

آیه 37 سوره بقره از جامع‌‌ترین تعبیرات قرآنی درباره پذیرش توبه انسان گنه‌کار از سوی پروردگار است. پرسش اصلی در این آیه آن است که «تَلَقی کلمات» به چه معناست و چه جایگاهی در فرایند توبه آدمی و خداوند دارد؟ تحقیق در این مسأله، معنا و مراحل «توبه» را در جایگاه آموزه‌ای دینی با جنبه‌های اخلاقی، کلامی و عرفانی، تبیین می‌کند. بر پایه تفحص وتحقیق در لغت وبلاغت عربی، دیگر آیات قرآن و سخن مفسران و متکلّمان، چنین دریافت می‌شود که «کلمات» در بافت این آیه حقایقی است که در قالب واژه‌‌ها پدیدار می‌شود، این حقایق ریشه در ربوبیت الهی دارد. آدمی این حقایق را «تلقی» می‌‌کند، تلقی گونه‌ای دیدار وپذیرش دوسویه است و اختلاف قرائت موجود در آیه نیز این دوسویه بودن را تقویت می‌کند. پیش وپس از توبه آدمی، توبه خداوند بر آدمی است؛ توبه پیشین، توبه اِذن است؛ قرار دادن «کلمات» در صحنه اختیار انسان گنه‌کار. وتوبه پسین، پذیرش توبه بنده و به معنای اثر قرار دادن در توبه وی است. از این روی خداوند «توّاب» است، هر توبه آدمی با دو توبه خداوند همراه است. اختتام آیه، دو صفت خداوند را دربردارد: تواب و رحیم. تواب بودن خداوند بشارت به همه بندگان است و رحیم بودن خداوند هم بشارت است و هم‌انذار؛ بشارت به توبه‌کنندگان که مهربانی خداوند را پذیرفته‌اند، و انذار گنه‌کاران توبه‌ناکرده که از سایه رحمت همیشگی خداوند برون رفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• آیۀ سی‌ و هفت سورۀ بقره
• تلقی کلمات
• توبه آدم
• کلمات الله
• توّاب

عنوان مقاله [English]

Analysis and Review of the "Word Acceptance" Process and the Meaning of God's Repentance Based on Verse 37 of Surah Al-Baqarah

نویسندگان [English]

• Mohammad Soltani Renani ¹
• Mahmoud Hajiahmadi ²

¹ Assistant Professor of Qur'an and Hadith, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Assistant Professor of Islamic Knowledge, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Verse 37 in Baqare Sura is the most comprehensive and most beautiful section of the Qur'an about human repentance. Exegetes and theologians investigated this verse from different directions. The main question in this verse is what "acceptance of words" means? And what place does this acceptance have in the process of repentance of humans and God? Research on this issue explains the meaning and stages of "repentance" in the position of religious teaching with moral, theological, and mystical aspects. Based on research in Arabic vocabulary, other verses of the Qur'an, and the words of commentators and theologians, it is found that "The Words" in the context of this verse are truths that appear in the form of saying. These truths are rooted in the divine Lordship, human accepts these facts. This acceptance is a kind of mutual visit and assent. Before and after human's repentance, God's repentance is on humans. Previous repentance is allowing repentance: Putting "words" at the disposal of sinful man. And the latter repentance means accepting the servant's repentance and means influencing his repentance. Therefore, God is always repentant and returns to man after man's repentance. The final sentence of the verse contains two names of God: Repentance and Mercy. God's repentance is the good news to all human beings that if they forsake sin, God will accept their repentance. God's mercy is both good news and warning; Gospel to the repentant who have accepted God's mercy and warn the sinners have not repented who have departed from the scope of God's eternal mercy.

کلیدواژه‌ها [English]

• Verse 37 of Surah Al-Baqarah
• Accepting the Words
• Human Repentance
• Words of God
• The Acceptor of Repentance