نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارعلوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

3 استادیار قرآن و حدیث دانشگاه حکیم سبزواریف سبزوار، ایران.

چکیده

کلیدهای فهم قرآن کریم، بسیار هستند و هر شخص با توجه به درک خود و سطح دانشی که دارد، به نحوی می‌تواند از این دریای بیکران استفاده کند. این کتاب الهی از عموم مردم خواسته به هر شکلی که می‌توانند، قرآن را فهمیده و در زندگی خود پیاده کنند. تفکّر، تعقّل، تفقّه و... . یکی از راه‌های فهم قرآن کریم، تدبّر در آن است که در عصر حاضر با استقبال چشمگیر اندیشمندان قرآنی همراه بوده و همواره مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. تدبّر در قرآن با روش‌های مختلفی آموزش داده می‌شود که در این پژوهش یکی از آن‌ها مورد بررسی، تحلیل و نقد قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر سعی کرده­است تا با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی و نقد شیوة «تدبّر سوره‎محور در قرآن» در ایران بپردازد و کارکردهای آن را در ایران و دیگر جوامع اسلامی بررسی نماید. نتایج حاصل در خلال این پژوهش این بود، پیروان این شیوه بر­آنند تا با آموزش ساده و سلیس تدبّر، شیوه‏ای نو ابداع کنند، ولی به نظر می‏رسد روش تدبّری ایشان بسیار نزدیک به روش‌های تفسیری است و شاید بتوان گفت تدبّری که در این شیوه آموزش داده می‌شود، همان تفسیر است. تنها تفاوتی که با تفسیر مشاهده می‌شود، قرائت کامل سوره پس از گذشت هر یک از مراحل تدبّر در طول سور، رسم نمودارها و دعا است که پایان سوره انجام می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Review and Critique of the Method of Contemplation of Surah-Centered

نویسندگان [English]

  • Rouhollah Mohammadalinejad Omran 1
  • Hamid Nosrati 2
  • Farzad Dehghani 3

1 Assistant Professor of Qur'an and Hadith Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.

2 M.A of Qur’an and Hadith Sciences, Allameh Tabataba’I University, Tehran, Iran.

3 Assistant Professor of Qur'an and Hadith Sciences, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.

چکیده [English]

The keys to understanding the Holy Qur'an are many, and each person, according to his understanding and level of knowledge, can somehow use this boundless sea. This divine book calls on the general public to understand the Qur'an and implement it in their lives in any way they can. Thinking, reasoning, jurisprudence, and ... . One of the ways to understand the Holy Qur'an is to ponder that in the present era it is associated with a great welcome of Qur'anic thinkers and is always discussed. Contemplation in the Qur'an is taught in different ways, one of which is studied, analyzed, and criticized in this research. The present study has tried to study and critique the method of "surah-based contemplation in the Qur'an" in Iran with a descriptive-analytical method and examine its functions in Iran and other Islamic societies. The results of this study were that the followers of this method intend to invent a new method with simple training and smooth contemplation, but it seems that their contemplation method is very close to interpretive methods and it can be said that the contemplation in This is the way it is taught, it is the interpretation. The only difference observed with the interpretation is the complete recitation of the surah after passing each of the stages of contemplation along the surah, drawing diagrams, and praying at the end of the surah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemplation
  • Methods of Contemplation
  • Chapter-Based
  • Understanding
  • Qur'an
آلوسی، محمودبن عبدالله. (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. تحقیق علی عبدالباری عطیه. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن عجیبه، احمد. (1419ق). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. تحقیق احمد عبدالله قرشی رسلان. قاهره: انتشارات حسن عباس زکی.
الهی زاده، محمد حسین. (1391). تدبر در قرآن جز 29، مشهد: انتشارات تدبر در قرآن و سیره
الهی‌زاده، محمدحسین، (1395). درسنامۀ تدبّر ترتیبی قرآن. چاپ دوم. مشهد: انتشارات تدبّر در قرآن و سیره.
جوادی آملی، عبدالله. (1393). تفسیر تسنیم. ج19. قم: مرکز نشر إسراء.
جوهرى، اسماعیل بن حماد. (1376 ه.ق.). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة. چ اول. 6جلد. بیروت: دار العلم للملایین.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (بی‎تا). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق محمدسید گیلانی. تهران: المکتبة المرتضویه.
زبیدی، محمدبن محمد. (بی‏تا). تاج العروس من جواهر القاموس. تحقیق مجموعه‏ای از محققین. ج11. بی‏جا: دار الهدایه.
زمخشری، محمودبن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل. چاپ سوم. تحقیق مصطفی حسین احمد. بیروت: دار الکتاب العربی.
صبوحی طسوجی، علی. (1395ش). روش تدبّر در سورههای قرآن کریم. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
صبوحی طسوجی، علی و دیگران. (1389ش). تدبّر در قرآن کریم. ج24. قم: انتشارات دار­العلم.
صبوحی طسوجی، علی. (1393ش). تدبّر در قرآن کریم. چاپ دوم. ج1. قم: انتشارات دارالعلم.
طباطبایی، محمدحسین. (1374ش). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ پنجم. ترجمه محمدباقر موسوی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم-دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبائی، محمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات. چاپ دوم و چاپ(1417ق). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1372ش). مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن. تصحیح فضل‌الله یزدی طباطبائی. چاپ سوم. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طریحی، فخرالدین‌بن محمد. (1375ش). مجمع البحرین. چاپ سوم. ج3. تحقیق احمد حسینی اشکوری. تهران: نشر مرتضوی.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. تصحیح احمدحبیب عاملی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
عسکرى، حسن بن عبدالله. (1400 ه.ق.). الفروق فى اللغه. 1جلد. چ اول. بیروت: دار الافاق الجدیده.
فخر رازی، محمدبن عمر. (1420ق). التفسیر الکبیر، مفاتیح الغیب. چ سوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فیروز آبادى، محمد بن یعقوب. (1415 ه.ق.). القاموس المحیط. 4جلد. چ اول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان. (1371ش). تفسیر نمونه. چاپ دهم. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
مکارم شیرازی، ناصر. (1421ق). الامثل فی تفسیر الکتاب الله المنزل. ترجمه و تلخیص محمدعلی آذرشب. قم: مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب.
نجیب محمد، سیدحسین. (1434). التدبّر فی القرآن الکریم من الشهود إلی المشاهده. قم: انتشارات دارالمحجة البیضاء.