روح الله محمدعلی نژاد عمران؛ حمید نصرتی؛ فرزاد دهقانی
چکیده
کلیدهای فهم قرآن کریم، بسیار هستند و هر شخص با توجه به درک خود و سطح دانشی که دارد، به نحوی می‌تواند از این دریای بیکران استفاده کند. این کتاب الهی از عموم مردم خواسته به هر شکلی که می‌توانند، قرآن را فهمیده و در زندگی خود پیاده کنند. تفکّر، تعقّل، تفقّه و... . یکی از راههای فهم قرآن کریم، تدبّر در آن است که در عصر حاضر با استقبال چشمگیر ...
بیشتر
کلیدهای فهم قرآن کریم، بسیار هستند و هر شخص با توجه به درک خود و سطح دانشی که دارد، به نحوی می‌تواند از این دریای بیکران استفاده کند. این کتاب الهی از عموم مردم خواسته به هر شکلی که می‌توانند، قرآن را فهمیده و در زندگی خود پیاده کنند. تفکّر، تعقّل، تفقّه و... . یکی از راههای فهم قرآن کریم، تدبّر در آن است که در عصر حاضر با استقبال چشمگیر اندیشمندان قرآنی همراه بوده و همواره مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. تدبّر در قرآن با روش‌های مختلفی آموزش داده میشود که در این پژوهش یکی از آن‌ها مورد بررسی، تحلیل و نقد قرار میگیرد. پژوهش حاضر سعی کردهاست تا با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی و نقد شیوة «تدبّر سوره‌محور در قرآن» در ایران بپردازد و کارکردهای آن را در ایران و دیگر جوامع اسلامی بررسی نماید. نتایج حاصل در خلال این پژوهش این بود، پیروان این شیوه برآنند تا با آموزش ساده و سلیس تدبّر، شیوهای نو ابداع کنند، ولی به نظر می‌رسد روش تدبّری ایشان بسیار نزدیک به روش‌های تفسیری است و شاید بتوان گفت تدبّری که در این شیوه آموزش داده میشود، همان تفسیر است. تنها تفاوتی که با تفسیر مشاهده میشود، قرائت کامل سوره پس از گذشت هر یک از مراحل تدبّر در طول سور، رسم نمودارها و دعا است که پایان سوره انجام میشود.
صالح حسن زاده
چکیده
تفکرات فمینیستی، تمام حقیقت انسان را منحصر در جسم او می‌داند. بنابراین با مشاهده تفاوت‌های جسمانی دو جنس، انسان‌ها را به دو گروه متفاوت و حتی مقابل هم تقسیم میکند: مرد دارای قوای جسمانی برتر، اصل انسانیت، و زن با ضعف جسمانی، انسان تابع و پیرو مرد. در این نوع انسان‌شناسی، مطالبه حقوق برابر، تنها در صورتی موجه به نظر می‌رسد که هرگونه ...
بیشتر
تفکرات فمینیستی، تمام حقیقت انسان را منحصر در جسم او می‌داند. بنابراین با مشاهده تفاوت‌های جسمانی دو جنس، انسان‌ها را به دو گروه متفاوت و حتی مقابل هم تقسیم میکند: مرد دارای قوای جسمانی برتر، اصل انسانیت، و زن با ضعف جسمانی، انسان تابع و پیرو مرد. در این نوع انسان‌شناسی، مطالبه حقوق برابر، تنها در صورتی موجه به نظر می‌رسد که هرگونه تفاوتی میان دو جنس نفی شود. در حالی که جهان‌بینی اسلامی به طور مبنایی، حقیقت وجود انسان را روح او می‌داند، نه جسم او و نه مجموع جسم و جان و از آنجا که روح از هرگونه شائبه تذکیر و تانیث فارغ است، هیچ تفاوتی در انسانیت بین افراد انسان وجود ندارد. بزرگنمایی جنسیت در فرهنگ فیمینیستی و محرومیت‌هایی که زنان از این جهت متحمل شدند، آنان را به سوی انکار جنسیت سوق دادهاست. هدف این پژوهش، این است که نشان دهد آموزههای فمینیستی در حوزه زن و خانواده با تعالیم دین اسلام سازگار نیست؛ ولی این ناسازگاری مانع از آن نمی‌شود که بدونِ داوری ارزش‌مدارانه به مطالعه تطبیقی و عینی بین دو نگاه پرداخته شود. همچنین، این تحقیق، به روش مطالعه کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا، بررسی تحلیلی برخی از مسائلِ نهاد خانواده با محوریت زن از نگاه اسلام و فمینیسم را بر عهده دارد و نوآوری آن هم علاوه بر مقایسه دو دیدگاه، این است که از خانواده رو به زوال در فرهنگ غرب عبرت گرفته، و از اقتباس عناصر فرهنگی مخرب غربی و فمینیسم افراطی اجتناب شود.
مائده جعفری؛ سیدمجید نبوی
چکیده
سورۀ شوری، چهل و دومین سوره و یکی از هفت سورۀ «حوامیم» در قرآن است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که این سوره دارای چه محورهای موضوعی است؟ و درباره چه مسائلی بحث میکند؟ در این نوع پژوهش‌ها، هر سوره به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار میگیرد و در موارد ارتباط یک سوره با دیگر سورهها تبیین میشود و در نهایت جایگاه ...
بیشتر
سورۀ شوری، چهل و دومین سوره و یکی از هفت سورۀ «حوامیم» در قرآن است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که این سوره دارای چه محورهای موضوعی است؟ و درباره چه مسائلی بحث میکند؟ در این نوع پژوهش‌ها، هر سوره به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار میگیرد و در موارد ارتباط یک سوره با دیگر سورهها تبیین میشود و در نهایت جایگاه و اهداف و مقاصد هر یک از سورههای قرآنکریم بازشناخته میشود.لازم به ذکر است که تحقیقات سورهشناختی بسیار کم است و ضرورت دارد که این نوع تحقیقات در تمامی سورههای قرآن انجام گیرد. روش جمعآوری مطالب در این پژوهش کتابخانه‌ای بوده و روش پردازش مطالب، توصیفی تحلیلی میباشد. در این پژوهش پس از بررسی جایگاه و ویژگیها و فضائل و خواص و اسباب نزول سورۀ شوری مشخص شد که این سوره دارای محورهایی چون: استمرار وحی،آمرزش خواهی فرشتگان، فلسفۀ گوناگونی امتها، دوست داشتن اهل بیت(ع) منشا معصیتها و برتری دنیا بر آخرت و غیره میباشد.
سیدمحمدرضا میرسید
چکیده
قرآن کریم در آیات 83 تا 98 سوره کهف به شخصیت ذوالقرنین اشاره کردهاست. یافتن مصداق واقعی ذوالقرنین همواره دغدغه مفسرین و قرآن پژوهان بودهاست. ابوالکلام آزاد با تتبع در تورات و بررسی تاریخ ایران باستان به این نتیجه رسیده که کورش کبیر پادشاه ایران همان ذوالقرنین قرآن است. فرازهایی از کتاب مقدس، دیهیم شاخ گونه تندیس دشت مرغاب، جنگهای ...
بیشتر
قرآن کریم در آیات 83 تا 98 سوره کهف به شخصیت ذوالقرنین اشاره کردهاست. یافتن مصداق واقعی ذوالقرنین همواره دغدغه مفسرین و قرآن پژوهان بودهاست. ابوالکلام آزاد با تتبع در تورات و بررسی تاریخ ایران باستان به این نتیجه رسیده که کورش کبیر پادشاه ایران همان ذوالقرنین قرآن است. فرازهایی از کتاب مقدس، دیهیم شاخ گونه تندیس دشت مرغاب، جنگهای کورش کبیر در ناحیه شمال، جنوب و شرق ایران به همراه رفتارهای بعضاً ملایمتآمیز او با دشمنان مغلوب به ویژه خدماتش به یهودیان بابل را از جمله شواهد همسانانگاری کورش با ذوالقرنین می‌داند. وی با اشاره به عبارتهایی از تورات و زرتشتی بودن هخامنشیان بر موحد بودن کورش صحه میگزارد. هرچند برخی شواهد ارائه گردیده علیالظاهر بر ویژگیهای ذوالقرنین در قرآن قابل تطبیق است ولی مواردی همچون مسأله موحد بودن کورش به خدای یکتا و ایمان وی به معاد، عدم رفتار عدالتآمیز با مجرمان و ثبت نشدن بنای سد آهنی به نام کورش در منابع تاریخی از مهمترین مسائلی است که آشکارا بر نظریۀ همسانانگاری کورش کبیر با ذوالقرنین قرآن خدشه وارد میکند. این مقاله ضمن بررسی دیدگاه ابوالکلام و نقد آن بر نارسایی شواهد ارائه شده و وجود تفاوت آشکار بین ذوالقرنین و کورش تأکید میکند.
نسرین انصاریان؛ محمد فلاحی قمی؛ حسین شیر افکن
چکیده
بسیاری از معارف دینی و دستورات زندگی در دین اسلام، از قرآن کریم به عنوان ثقل اکبر به دست میآید از این رو شناخت آموزههای قرآن از صدر اسلام تاکنون با عنوان «تفسیر قرآن» کانون توجه مسلمانان بهویژه اندیشمندان علوم قرآنی بوده و هست؛ اولین گام برای رسیدن به این هدف شناخت موضوعله و معانی حقیقی الفاظ ...
بیشتر
بسیاری از معارف دینی و دستورات زندگی در دین اسلام، از قرآن کریم به عنوان ثقل اکبر به دست میآید از این رو شناخت آموزههای قرآن از صدر اسلام تاکنون با عنوان «تفسیر قرآن» کانون توجه مسلمانان بهویژه اندیشمندان علوم قرآنی بوده و هست؛ اولین گام برای رسیدن به این هدف شناخت موضوعله و معانی حقیقی الفاظ و عبارات قرآنی است، با توجه به جایگاه علمی علّامه طباطبائی در جامعه تفسیری پی بردن به دیدگاههای ایشان در این رابطه اهمیت دارد از این رو این مقاله به دنبال دیدگاههای ایشان پیرامون «موضوعله حقیقی الفاظ قرآن» بود؛ روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و دادههای پژوهش علاوه بر کتاب «المیزان فی تفسیر القرآن» در اکثر مواقع کتب تفسیری، لغوی، اصولی و بلاغی بود؛ یافتههای پژوهش این شد که علّامه طباطبائی قائل به دیدگاه «روح معنا» با تقریر «حقیقی بودن معقول و محسوس» هستند و مؤیدات دیدگاه ایشان تغییر و تحول مصادیق در طول زمان، تشکیک در مصادیق و مصادیق ظاهری و باطنی است.
زهرا صدیقین؛ محسن صمدانیان؛ محمدرضا حاجی اسماعیلی
چکیده
تأمل در منابع روایی شیعه، حاکی از آن است که روایات منقول از امام صادق(ع) از دیگر امامان به مراتب بیشتر است. بررسی دلائل کثرت این روایات و گونهشناسی آن، بنمایۀ این پژوهش است. بر این اساس ابتدا مقتضیات زمان امام و خط مشی ایشان در موقعیتهای مختلف بررسی شده و سپس احادیث وارده از امام و آمار و نمودار آن با تکیه بر کتاب «مسند امام ...
بیشتر
تأمل در منابع روایی شیعه، حاکی از آن است که روایات منقول از امام صادق(ع) از دیگر امامان به مراتب بیشتر است. بررسی دلائل کثرت این روایات و گونهشناسی آن، بنمایۀ این پژوهش است. بر این اساس ابتدا مقتضیات زمان امام و خط مشی ایشان در موقعیتهای مختلف بررسی شده و سپس احادیث وارده از امام و آمار و نمودار آن با تکیه بر کتاب «مسند امام صادق» از عزیزالله عطاردی، ارائه شدهاست؛ تا رابطۀ میان شمار احادیث امام در هر زمینه و مقتضیات زمان ایشان، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. پژوهشگران با توجه به مجموع روایات این امام که در «مسند امام صادق(ع)» جمعآوری شده؛ باورمند گردیدهاند که بیشترین بسامد روایات این امام به ترتیب در سه حوزۀ «فقه»، «اعتقادات» و «اخلاق» نمایانگر است و میان فراوانی روایات امام در هر زمینه و مقتضیات زمان ایشان رابطهای دوسویه برقرار است؛ که با تأمل در موضوعات و فحوای روایات میتوان از مقتضیات حاکم بر فرهنگ زمان این امام آگاه گردید.
علی رضا لک زایی؛ ابوالقاسم عاصی مذنب؛ محمدرضا شایق
چکیده
ساختار ویژۀ قرآن اقتضا مینماید که به منظور دسترسی به نظر قرآن پیرامون موضوعات مختلف، باید نگرشی هماهنگ و جامع به آیات آن داشت. معارف قرآن کریم دارای مراتب و درجات مختلف است؛ تدبّر، تفسیر و تأویل از مهمترین راههای فهم قرآن میباشد. بین این سه واژه، رابطۀ عموم و خصوص و اخص برقرار است؛ عموم مردم از طریق تدبّر، به گوهرهای موجود ...
بیشتر
ساختار ویژۀ قرآن اقتضا مینماید که به منظور دسترسی به نظر قرآن پیرامون موضوعات مختلف، باید نگرشی هماهنگ و جامع به آیات آن داشت. معارف قرآن کریم دارای مراتب و درجات مختلف است؛ تدبّر، تفسیر و تأویل از مهمترین راههای فهم قرآن میباشد. بین این سه واژه، رابطۀ عموم و خصوص و اخص برقرار است؛ عموم مردم از طریق تدبّر، به گوهرهای موجود در قرآن دسترسی پیدا میکنند، مفسّران با بهرهگرفتن از ابزارهای تخصصی در سطحی بالاتر تدبّر مینمایند. تدبّر در عرصۀ تأویل بخشی از قرآن کریم - حقیقت و باطن کلام الهی- در انحصار معصومان(ع) است. تدبّر موضوعی شیوهای نوین در روش‌های فهم قرآن محسوب میشود؛ فرآیندی است که با بهرهگیری از آن میتوان با مراجعهی مستقیم به کتاب الهی، دیدگاه قرآن را دربارۀ مسائل و موضوعات مختلف زندگی و معارف وحیانی استخراج نمود. در تحقیقات پژوهشگران و مفسّران، این مهارت توأم با تفسیر موضوعی - بدون ذکر عنوان تدبّر موضوعی - و در خلال آن کاربرد داشتهاست. این تحقیق به شیوۀ تطبیقی – تحلیلی با بررسی ارتباط و تفاوت تدبّر با واژگان قریبالمعنی به تبیین ماهیت تدبّر موضوعی پرداختهاست.
