نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 مدرس، جامعۀ المصطفی العالمیه، تبریز، ایران

چکیده

اهتمام به عبرت‌دهی، پرهیز از کلی‌گویی و ذکر مصادیق عینی برای تبیین حقایق الهی از شیوه­های رایج قرآن کریم است. قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت و رهانیدن بشر از انحطاط اخلاقی، تربیت دینی را عامل رهایی بشر از تاریکی­های جهل، معرفی می­کند و نه تنها سرگذشت پیشینیان، بلکه هر آنچه پیرامون انسان قرار دارد را مایه عبرت معرفی می­کند تا صاحبان بصیرت از این طریق، سعادت ابدی را از شقاوت ابدی، تمییز داده و راه حق و اولیاء‌الله را انتخاب کنند. نوشتار پیش‌رو، پژوهشی است که کارآمدی عبرت‌دهی و نقش اساسی آن را در رسیدن به تربیت اسلامی، اثبات کرده و این شیوه را از مرتبه نظری خارج دانسته و به عنوان راهکار عملیاتی معرفی می­کند. در این مقاله، آسیب‌های معرفی نمادهای منفی جهت عبرت و راهکارهای قرآن برای برون‌رفت از این آسیب­ها، مورد پژوهش قرار گرفته، سپس شیوه عبرت‌دهی قرآن کریم، تبیین می‌شود تا همواری این شیوه در نیل به تربیت اثر گذار، مورد کنکاش قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Explanation on the Methods and Effectiveness of Giving Moral Lessons in Line with Religious Training from the Viewpoint of the Quran and Hadiths

نویسندگان [English]

  • Karim Alimohammadi 1
  • Abdolmajid Alimohammadi 2

1 Assistant Professor of Quran and Hadith Sciences, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

2 Lecturer, Al-Mustafa International University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

The intention to give moral lessons and to avoid outlining, and mentioning actual instances instead, in order to explain the divine realities are among the current methods of the Quran. The Holy Quran, as the book of guidance for man and for delivering him from the moral decadence, introduces religious training, in line with religious insight, as the factor for delivering man from the darkness of ignorance. The Quran introduces not only the accounts of the former generations, but also all that happens around man as a means of taking moral lessons since the world is the manifestation of the magnificence of Allah. It serves to make those who own the inner sight distinguish between the eternal bliss and the everlasting woe and choose the path of truth and that of the devoted friends of Allah. The present article is a research which asserts the usefulness of giving moral lessons and its basic role in gaining religious insight and regarding it out the realm of theoretical level and introducing it as a practical method for the religious missionaries. The research, then, explains the Quran's method of giving moral lessons in order to assert the practicability of the method in attaining an effective propagation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • moral lessons
  • training
  • giving moral lessons
قرآن کریم
ابن سیده، علی بن اسماعیل. (1421 ق). المحکم و المحیط الاعظم. عبدالحمید هنداوی. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن فارس، احمد بن فارس. (1404 ق). معجم مقائیس اللغه. عبدالسلام محمد هارون. چ 1. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ق). لسان العرب‏. چ 3. بیروت: دار صادر.
تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد. (1410 ق). غرر الحکم و درر الکلم. سید مهدی رجائی. چ 2. قم: دارالکتب الاسلامیه.
جوادی آملی، عبدالله. (1383 ش). توحید در قرآن. چ 1. قم: اسراء.
________________. (1387). تسنیم. سعید بندعلی، چ 5. قم: اسراء.
________________. (1388). تسنیم. علی اسلامی، چ 1. قم: اسراء.
________________. (1389). تسنیم. عبدالکریم عابدینی. چ 2. قم: اسراء.
________________. (1389). جامعه در قرآن. مصطفی خلیلی. قم: اسراء.
خراسانی، محمد کاظم. (1409ق). کفایه الاصول. چ 4. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
دشتی، محمد. (1382 ش). ترجمه نهج البلاغه. چ 8. قم: موسسه فرهنگی و تحقیقاتی امیرالمومنین علیه السلام.
دهخدا، علی اکبر. (1360). لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق). مفردات ألفاظ القرآن. چ 1. بیروت: دارالقلم.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
فیروز آبادی، محمد بن یعقوب. (1415 ق). القاموس المحیط. چ 1. بیروت: دارالکتب العلمیه.
فیومی، احمد بن محمد. (1414 ق). المصباح المنیر فی شرح الکبیر الرافعی. چ 2. قم: مؤسسه دارالهجره.
قادری، امیر. (1383). استثناء و قاعده؛ نکاتی درباره خلق شخصیت، فیلم نگار، 27. 36-39.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407 ق). کافی. تحقیق از علی اکبر غفاری و محمد آخوندی. چ 4. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمد باقر. (1403 ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار( ع). جمعی از محققان. چ 2. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مطهری، مرتضی. (بی تا). مجموعه آثار شهید مطهری. ج 3. قم: دفتر انتشارات صدرا.
هاشمی خویی، حبیب الله. (1400 ق). منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه. ابرهیم میانجی. ج 25. چ 4. تهران: مکتبۀ الاسلامیه.