نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکدۀ مطالعات قرآنی، تهران، ایران

2 دانشگاه قرآن و حدیث

3 دانشگاه تهران، پردیس فارابی

چکیده

در میان آیاتی که معمولاً برای اثبات تحریف تورات بدان‌ها استناد می‌‌شود، دو دسته آیات خاص وجود دارند که بسیاری از محققان مسلمان و قرآن‌پژوهان غربی آن‌ها را حاکی از وقوع «تحریف لفظی» در تورات (و یا انجیل) قلمداد کرده‌اند. یکی آیاتی که در آن‌ها از «تبدیل» سخن به میان آمده و دیگری آیۀ 79 بقره که از «نوشتن کتاب با دستان» توسط یهودیان سخن می‌راند. پژوهش حاضر با تکیه بر دانش‌های معناشناسی و کاربردشناسی و با استناد به روابط بینامتنی تلاش می‌کند به بررسی این آیات بپردازد. این بررسی نشان می‌دهد که بر اساس کاربردهای قرآنی، «تبدیل» صرفاً موضوعی مربوط به فضای شفاهی است و هیچ ارتباطی با تورات یا سایر کتاب‌های مقدس ندارد؛ بلکه تنها ناظر به تبدیل سخن خاصی است که در قرآن صراحتاً به آن اشاره شده است. «نوشتن کتاب با دستان» نیز، برخلاف دیدگاه رایج نزد مفسران که آن را دال بر تحریف تورات یا جعل کتابی در کنار تورات می‌دانند، تنها اشاره به یک دیدگاه غلوآمیز یهودیان دربارۀ چگونگی کتابت متن تورات دارد و بنابراین کاملاً بی‌ارتباط با موضوع تحریف است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Substitution and Inscription; Analyzing Two Quranic Expressions Understood as the Biblical Falsification

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Tabataba’i 1
  • Abdolhadi Masoudi 2
  • Mohammad Ali Mahdavi-Rad 3

1 Assistant Professor of Quranic Studies, Institute for Humanities and Cultural Studies, Research Institute of Quranic Studies Tehran, Iran

2 University of the Quran and Haidth

3 University of Tehran, Farabi College

چکیده [English]

Among the Quranic verses which are cited to demonstrate the falsification (taḥrīf) of the Bible according to the Quran, there are two types of expressions; first, the verses speaking of “substitution” (tabdīl), plus the verse referring to “inscription of the Book” by Jews. Using the methods of Semantics and Pragmatics on the ground of intertextuality, this paper aims to analyze these verses. This survey shows that there is no meaningful relationship between “substitution” verses and Biblical falsification, because the former is solely related to an oral subject, and hence irrelevant to the written scriptures, such as the Bible. Nor “inscription” could be considered as referring to taḥrīf, because of grammatical obstacles. A close analysis shows that the “Book” mentioned in this verse is the Torah, rather than a spurious book forged by Jews, and the verse speaks of a Jewish belief regarding the inscription of Moses’ Tablets by the finger of God. Hence, it can be concluded that neither verse admits the idea of Biblical falsification.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Falsification
  • Substitution
  • Inscription
  • The Bible
  • The Quran
آلن، گراهام (1389). بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، چاپ سوم، ویراست دوم، تهران: نشر مرکز.
آلوسى، محمود بن عبدالله (1415 ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون: بیروت.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على (1408 ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى: مشهد.
احمدی، محمدحسن (1393). مسأله‌شناسی تحریف با نگاهی به قرآن کریم و کتاب مقدس، قم: انتشارات دانشکدۀ اصول‌الدین.
بلاغی، عبدالحجت (1386). حجت التفاسیر و بلاغ الاکسیر. قم: حکمت.
بلاغى، محمدجواد (بی‌تا). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، وجدانى: قم.
توفیقی، حسین (1395 ش)، تفسیر پنج موضوع قرآنی، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب: قم.
رضا، محمد رشید (1414 ق)، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، دار المعرفة: بیروت.
سلامی، احمد؛ ایازی، سید محمدعلی (1397 ش)، «مقصود از تورات و انجیل در قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، ش 86، صص 76-101.
الطباطبائى، محمدحسین (1390 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات: بیروت.
طباطبایی، محمدعلی (1397 ش)، «سیر تاریخی پژوهش‌های غربی درباره انگاره اسلامی تحریف بایبل»، مطالعات تطبیقی قرآن کریم و متون مقدس، ش 1، صص 49-82.
طباطبایی، محمدعلی؛ مسعودی، عبدالهادی؛ مهدوی‌راد، محمدعلی (1398 ش)، «تحلیل کاربردشناختی آیات تصدیق برای پاسخ به مسأله تحریف تورات و انجیل»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، ش 14، صص 117-134.
طباطبایی، محمدعلی (1400 ش)، «تحلیلی زبان‌شناختی-تاریخی از معنای تحریف در قرآن و روند تحول معنایی آن پس از قرآن»، دین و دنیای معاصر، ش14، صص 141-162.
طباطبایی، محمدعلی (1401 ش). تاریخ تحریف‌باوری در اسلام. تهران: نی.
الطبرسی، فضل بن حسن (1372 ش). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تص. فضل‌الله یزدی طباطبائی و هاشم رسولی، تهران: ناصرخسرو.
الطبری، محمد بن جریر بن یزید (1420). جامع البیان فی تأویل القرآن. تص. احمد محمد شاکر، مؤسسة الرسالة.
الطوسى، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، دار إحیاء التراث العربی: بیروت.
العسکری، حسن بن على (1409 ق)، التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن بن علی العسکری علیهم‌السلام، مدرسة الإمام المهدی (علیه السلام): قم.
فاریاب، محمدحسین (1388 ش)، «تحریف تورات و انجیل از دیدگاه قرآن»، معرفت، ش 143، صص 137-153.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1415 ق)، تفسیر الصافی، چ 2، مکتبة الصدر: تهران.
القمی، علی بن ابراهیم (1363 ش). تفسیر القمی. تص. طیب موسوی جزایری، قم: دار الکتاب.
مسعودی، فروغ؛ صادق‌نیا، مهراب (1396 ش)، «الهامی بودن تورات به روایت قرآن کریم و سنت دینی یهود»، پژوهش‌های ادیانی، ش 10، صص 25-40.
مقاتل بن سلیمان (1423). تفسیر مقاتل بن سلیمان. تص. عبدالله محمود شحاته، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
موسی بن میمون، دلالة الحائرین (1972 م)، تحقیق حسین اتای، مکتبة الثقافة الدینیة: القاهرة.
النجاد، ابوبکر احمد بن سلمان (1400). الرد علی من یقول القرآن مخلوق، تص. رضا الله محمد ادریس، الکویت: مکتبة الصحابة الاسلامیة.
یول، جورج (1385). کاربردشناسی زبان، ترجمۀ محمد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر، چاپ دوم، تهران: سمت.