سراج منیر

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران سال 1400

رهیافتی بر آسیب‌های فهم حدیث؛ مطالعة موردی زمینه‌ها و پیامدهای بی‌توجهی به مَصبِّ حدیث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار الهیات، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

«فهم روشمند حدیث» در گرو کاربستِ «قواعد فهم» است. از سوی دیگر، صرف کاربستِ قواعد فهم، سبب تحقق فهم روشمند نمی‌گردد، بلکه توجه به آسیب‌های فهم نیز ضروری است. بی‌توجهی به آسیب‌های فهم، فهم روشمند حدیث را دچار اختلال، و پژوهشگر را از مقصود اصلی گوینده دور می‌کند. یکی از آسیب‌های فهم حدیث، بی‌توجهی به «مَصبِّ حدیث» است. نوشتار پیش رو به دنبال احصای پیامدهای بی‌توجهی به مصب حدیث است. با کوششی که صورت گرفت، روشن شد که تاکنون نوشتاری دربارۀ زمینه‌ها و پیامدهای بی‌توجهی به مصب حدیث منتشر نشده‌است. این تحقیق که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی انجام شده، به این نتیجه رسیده‌است که بر اساس روش مذکور، زمینه‌های بی‌توجهی به مصب حدیث عبارتند از: تصحیف، تحریف، تقطیع، توهّم راوی، تبادر و ترادف‌پنداری. همچنین، پیامدهای بی‌توجهی به مصب حدیث عبارتند از: تلقی تعارض میان حدیث، فهم ناصحیح از حدیث، زمینه‌سازی اشکال در حدیث، تلقی بی‌معنایی حدیث و تعمیم‌گرایی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Approach to The Harms of Hadith Understanding; Case Study of the Grounds and Consequences of Neglecting the Source of Hadith

نویسنده [English]

  • Ali Hasanbeigi

Associate Professor of Theology, Arak University, Arak, Iran

چکیده [English]

Methodical understanding of hadith" depends on the application of "rules of understanding". On the other hand, simply applying the rules of understanding does not lead to the realization of methodical understanding, but it is also necessary to pay attention to the disadvantages of understanding. Ignoring the harms of understanding disrupts the methodical understanding of the hadith, and it takes the researcher away from the speaker's main intention. One of the disadvantages of understanding hadith is neglecting the source of hadith. The following article seeks to calculate the consequences of neglecting the source of hadith. With the effort that was made, it became clear that so far no writing has been published about the contexts and consequences of neglecting the source of hadith. This research, which was carried out with a descriptive-analytical method, has come to the conclusion that according to the mentioned method, The grounds of neglecting the source of Hadith are: miswriting, distortion, fragmentation, illusion of the narrator, substitution and synonymy. Also, the consequences of not paying attention to the sources of hadith include: perception of conflict between hadith, incorrect understanding of hadith, creation of problems in hadith, perception of meaninglessness of hadith and generalization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hadith Understanding
  • Damages
  • Hadith Source
  • Contexts
  • Consequences
مراجع
ابن أبی‌الحدید، عبدالحمید. (بی‌تا). شرح نهج‌البلاغه. تهران: جهان.
ابن‌جوزی، علی. (بی‌تا). الموضوعات. المدینة المنورة: المکتبة السلفیة.
ابن‌سعد، محمد‌. (1414 ق.). الطبقات الکبری. بیروت: دار الفکر.
ابن‌عساکر، علی‌بن الحسن. (1358 ق.). تاریخ مدینه. دمشق‌ـ بیروت: دار الأندلس.
ابن‌عقده، احمد‌بن محمد. (1424 ق.). فضائل امیرالمؤمنین(ع). قم: دلیل ما.
ابن‌کثیر، اسماعیل. (1408 ق.). البدایة والنهایة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن‌میثم بحرانی، میثم‌بن علی. (1428 ق.). شرح نهج‌البلاغه. قم: دار الحبیب.
ابن‌حنبل، احمد. (1416 ق.). مسند. بیروت: مؤسسة الرسالة.
انصاری، حسن؛ سایت کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی: 06/09/1391.
بخاری، محمد‌بن اسماعیل. (1410 ق.). صحیح بخاری. بیروت: دار الفکر.
بیهقی، احمد‌بن الحسین. (بی‌تا). السنن الکبری. بیروت: دار الفکر.
تستری، محمدتقی. (1425ق.). قاموس الرجال. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد‌بن محمد. (1410 ق.). غرر الحکم و درر الکلم. قم: دار الکتاب الإسلامی.
جُرّ، خلیل. (1363). فرهنگ لاروس. ترجمة حمید طبیبیان. تهران: انتشارات امیرکبیر.
مرتضی عاملی، جعفر. (1361). تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن(ع). ترجمة محمد سپهری. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
جهانبخش، جویا. (1390). سه گفتار در غلوپژوهی. تهران: انتشارات اساطیر.
حائری، مرتضی. (1418 ق.). کتاب الخمس. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
حائری، کاظم. (1373). «اقتراح درباره مبانی اجتهاد». نقد و نظر. ش 1. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم.
حسن بگی، علی. (1395). «رهیافتی بر تأثیر باورهای کلامی بر ارزیابی سند و متن حدیث». پژوهش‌های قرآن و حدیث. ش 2. تهران: دانشگاه تهران.
ـــــــــــــــــــــ . (1396). آسیب‌شناسی نقد و تحلیل تاریخ. اراک: انتشارات دانشگاه اراک.
ـــــــــــــــــــــ . (1397). درآمدی بر فرایند فهم حدیث. اراک: دانشگاه اراک.
حسن بگی، علی و امیرعباس مهدوی‌فرد. (1397). «واکاوی دیدگاه اهل بیت(ع) به فتوحات صدر اسلام با رویکرد تاریخی‌ـ حدیثی». مطالعات تاریخی جنگ. اراک: دانشگاه اراک.
خمینی، روح‌الله. (بی‌تا). الخلل فی الصلاة. قم: بی‌نا.
ــــــــــــــــــ . (1417 ق.). کتاب البیع. قم: اسماعیلیان.
خویی، ابوالقاسم. (بی‌تا). الرأی السدید فی الاجتهاد والتقلید. قم: بی‌نا.
ـــــــــــــــــــ . (بی‌تا). مبانی تکملة المنهاج. بیروت: دار الزهراء.
ــــــــــــــــــ . (1371). مصباح الفقاهه. قم: وجدانی.
دارمی، عبدالله‌بن بهرام. (بی‌تا). السنن. دمشق: مطبعة الإعتدال.
دلبری، علی. (1390). مبانی رفع تعارض اخبار. مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
ـــــــــــــ . (1391). آسیب‌شناسی فهم حدیث. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
دیاری بیدگلی، محمدتقی. (1391). آسیب‌شناسی روایات تفسیری. تهران: سمت.
رضی، محمدبن الحسین. (بی‌تا). نهج‌البلاغه. قم: مؤسسة دار الهجرة.
سبحانی، جعفر. (بی‌تا). ارشاد العقول إلی مباحث الأصول. قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع).
سیستانی، علی. (1414 ق.). قاعدة لا ضرر و لا ضرار. قم: مکتبة آیت‌الله العظمی السید السیستانی.
صدر، حسن. (بی‌تا). نهایة الدرایة. بی‌جا: مشعر.
صدر، محمدباقر. (بی‌تا). بحوث فی علم الأصول. بیروت: الدار الإسلامیة.
صدوق، محمد‌بن علی. (1398 ق.). التوحید. طهران: مکتبة الصدوق.
ــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). الخصال. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1385). من لایحضره الفقیه. ترجمة محمدجواد غفاری. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1404 ق.). من لایحضره الفقیه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1404 ق.). عیون أخبار الرضا(ع). بیروت: مؤسسة الأعلمی.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1431 ق.). معانی الأخبار. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
مجاهد طباطبایی، سید محمد. (بی‌تا). مفاتیح الأصول. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
طبرانی، سلیمان‌بن احمد. (بی‌تا). المعجم الکبیر. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طبری، محمدبن جریر. (1415 ق.). جامع البیان عن تأویل آیّ القرآن. بیروت: دار الفکر.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). تاریخ الطبری. بیروت: دار التراث.
طوسی، محمدبن حسن. (بی‌تا). الإستبصار. بی‌جا: دار الکتب الإسلامیة.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1365). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
عبده، محمد. (بی‌تا). شرح نهج‌البلاغه. بیروت: دارالمعرفة.
عمید، حسن. (1379). فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیرکبیر.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1365). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
محمدی، ابوالحسن. (1374). قواعد فقه. تهران: مؤسسة نشر یلدا.
مدیر شانه‌چی، کاظم. (1363). درایة الحدیث. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
نیشابوری، مسلم‌بن حجاج. (1420 ق.). صحیح مسلم، بشرح الإمام النووی. بیروت: دار احیاء التراث ‌العربی.
مطهری، مرتضی. (1377). یادداشت‌های استاد مطهری. تهران: انتشارات صدرا.
مظفر، محمدرضا. (1405ق.). اصول ‌الفقه. بی‌جا: نشر دانش اسلامی.
معلوف، لویس. (1362). المنجد فی اللغه. تهران: اسماعیلیان.
منقری، نصر‌بن مزاحم. (1404ق.). وقعة صفین. قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی.
هیثمی، نورالدّین. مجمع الزوائد. بیروت: دار الکتب العلمیة.
 
Abdo, Mohammad. (Nd). Sharh-e Nahj al-Balaghah. Beirut: Dar al-Marefah. [In Arabic].
'Amid, Hassan. (2000). Farhang-e 'Amid. Tehran: Amir Kabir. [In Persian].
Ansari, Hassan. The Site of the Library, Museum and Document Center of the Islamic Council: 06/09/2013. [In Persian].
Bahrani, Maisam ibn Ali. (2007). Sharh-e Nahj al-Balaghah. Qom: Dar Al-Habib. [In Persian].
Beyhaghi, Ahmad ibn al-Hossein. (ND). Al-Sonan al-Kobra. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Bukhari, Mohammad ibn Isma'il. (1989). Sahih Bukhari. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Darami, Abdullah ibn Bahram. (ND). Al-Sonan. Damascus: Al-Etdal Press. [In Arabic].
Delbari, Ali. (2011). Basics of News Conflict Resolution. Mashhad: Razavi University of Islamic Sciences Publications. [In Persian].
---------------. (2011). Pathology of Hadith Comprehension. Mashhad: Razavi University of Islamic Sciences. [In Persian].
Diyari Bidgoli, Mohammad Taghi. (2011). Pathology of Interpretative Narratives. Tehran: SAMT. [In Persian].
Hasan Bagi, Ali. (2015). "An Approach to the Influence of Theological Beliefs on the Evaluation of the Document and Text of Hadith". Qur'an and Hadith Researches. No. 2. Tehran: University of Tehran. [In Persian].
-----------------------. (2016). Pathology of the Criticism and Analysis of History. Arak: Arak University Press. [In Persian].
-----------------------. (2017). An Introduction to the Process of Understanding Hadith. Arak: Arak University. [In Persian].
Hassan Bagi, Ali and Mahdavifard, Amir Abbas. (2017). "Analysis of Ahl al-Bayt's (pbuh) View on the Early Conquests of Islam with a Historical-Hadith Approach". Historical Studies of War. Arak: Arak University. [In Persian].
Hayeri, Morteza. (1997). Ketab al-Khoms. Qom: Al-Nashr al-Islami Publications. [In Persian].
Hayeri, Kazem. (1994). "Suggestions about the Basics of Ijtehad". Criticism and Opinion. No. 1. Qom: Office of Islamic Propaganda of Qom Seminary. [In Persian].
Haysami, Nouruddin. Majm'a al-Zawaèd. Beirut: Dar al-Kotob al-Elmiyah. [In Arabic].
Ibn Abi al-Hadid, Abd al-Hamid. (ND). Sharh-e Nahj al-Balagha. Tehran: Jahan. [In Persian].
Ibn Jawzi, Ali. (ND). Al-Mawzou'at. Al-Madinat ul-Monawarah: Al-Maktab al-Salafiyyah. [In Arabic].
Ibn Sàd, Mohammad. (1994). Tabaghat al-Kobra. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Ibn Asaker, Ali ibn al-Hasan. (1939). Tarikh-e Madina. Damascus- Beirut: Dar al-Andalus. [In Arabic].
Ibn Oghdah, Ahmad ibn Mohammad. (2003). Fazayel-e Amir al-M'omenein (AS). Qom: Dalil-e Ma. [In Persian].
Ibn Kasir, Isma'il. (1987). Al-Bedayat va al-Nahayat. Beirut: Dar Ehiya al-Toras al-Arabi. [In Arabic].
Ibn Hanbal, Ahmad. (1995). Mosnad. Beirut: Risala Institute. [In Arabic].
Jor, Khalil. (1984). Farhang-e Laros. Translated by Hamid Tabibian. Tehran: Amir Kabir Publications. [In Persian].
Jahanbakhsh, Joya. (2011). Three Speeches in Philosophy. Tehran: Asatir Institute. [In Persian].
Khomeini, Rouhollah. (ND). Al-Khelal fi al-Salat. Qom: Np. [In Persian].
---------------------------. (1996). Ketab al-Bai'e. Qom: Isma'ilian. [In Persian].
Khoei, Abulghasem. (ND). Al-Ra'i al-Sadid fi Ijtihad va Taghlid. Qom: Np. [In Persian].
-------------------------. (ND). Mabani Takmalat al-Menhaj. Beirut: Dar al-Zahra. [In Arabic].
-------------------------. (1992). Mesbah al-Feghaha. Qom: Vodjani. [In Persian].
Kolaini, Mohammad ibn Yaghoub. (1986). Al-Kafi. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyah. [In Persian].
M'alouf, Louis. (1984). Al-Monjed fi al-Loghat. Tehran: Isma'ilian. [In Persian].
Manghari, Nasr ibn Mazahem. (1983). Vagh'at al-Seffain. Qom: School of Ayatollah al-Mar'ashi al-Najafi.
Modir Shanehchi, Kazem. (1984). Derayat al-Hadith. Qom: Islamic Publications Office. [In Persian].
Mohammadi, Abolhasan. (1995). Ghava'ed Fighe. Tehran: Yalda Publishing Institute. [In Persian].
Mojahed Tabataba'i, Seyyed Mohammad. (ND). Mafatih al-Osoul. Qom: 'Al al-Bayt Institute. [In Persian].
Morteza Ameli, Jafar. (1982). An Analysis of the Political Life of Imam Hassan (AS). Translated by Mohammad Sepehri. Tehran: Islamic Propaganda Organization. [In Persian].
Motahhari, Morteza. (1988). Yaddashtha-ye Ostad Motahhari. Tehran: Sadra Publications. [In Persian].
Mozaffar, Mohammadreza. (1985). Osoul al-Figh. Op: Publication of Islamic Knowledge. [In Persian].
Neyshabouri, Moslem ibn Hajjaj. (1990). Sahih-e Moslem, be-Sharh-e Imam al-Nouwi. Beirut: Dar Ehya Toras al-Arabi. [In Arabic].
Razi, Mohammad ibn al-Hossein. (ND). Nahj al-Balagha. Qom: Dar al-Hijrah Institute. [In Persian].
Sadough, Mohammad ibn Ali. (1997). Al-Tawheed. Tehran: Al-Sadough School. [In Arabic].
-------------------------------------. (ND). Khesal. Qom: Al-Nashr al-Islami Institute. [In Persian].
-------------------------------------. (2006). Man la Yahzaroho al-Faghih. Translated by Mohammad Javad Ghaffari. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyah. [In Persian].
-------------------------------------. (1993). Man la Yahzaroho al-Faghih. Qom: Al-Nashr ul-Islami Institute. [In Persian].
-------------------------------------.(1993). Oyoun-e Akhbar al-Reza (a.s.). Beirut: Al-Àlami Institute. [In Arabic].
-------------------------------------.(2010). Ma'ani al-Akhbar. Qom: Al-Nashr ul-Islami Institute. [In Persian].
Sadr, Hasan. (ND). Nehayat al-Derayah. Op: Mash'ar. [In Persian].
Sadr, Mohammad Bagher. (ND). Bohous fi Elm al-Osoul. Beirut: al-Dar al-Shamiyah. [In Arabic].
Sistani, Ali. (1993). Gha'ed-e La Zarar va La Zerar. Qom: School of Grand Ayatollah al-Seyyed al-Sistani. [In Persian].
Sobhani, Jafar. (ND). Ershad al-Oghool 'ela Mabahes al-Osoul. Qom: Imam al-Sadegh (a.s.) Institute. [In Persian].
Tostari, Mohammad Taghi. (2004). Qamous al-Rejal. Qom: Al-Nashr al-Islami Publishing Institute. [In Persian].
Tamimi Amedi, Abd al-Wahed ibn Mohammad. (1989). Ghorar al-Hekam va Dorar al-Kalem. Qom: Dar al-Ketab al-Islami. [In Persian].
Tabarani, Soleiman ibn Ahmad. (Nd). Al-Mu'jam Al-Kabir. Beirut: Dar Ehya al-Toras al-Arabi. [In Arabic].
Tabari, Mohammad ibn Jarir. (1994). Jam'e al-Bayan fi Tafsir al-'Ayya al-Qur'an. Beirut: Dar al-Fakr. [In Arabic].
------------------------------------ . (ND). Tarikh al-Tabari. Beirut: Dar al-Toras. [In Arabic].
Tusi, Mohammad ibn Hasan. (ND). Al-Estebsar. Op: Dar al-Kotob al-Islamiyah. [In Persian].
------------------------------------- .(1997). Tahzib al-Ahkam. Tehran: Dar al-Kotob al-Islamiyah. [In Persian]. ‌
‌‌.
سراج منیر
دوره 13، شماره 44
فروردین 1401
صفحه 1-27
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار