حدیث پژوهی
رهیافتی بر آسیب‌های فهم حدیث؛ مطالعة موردی زمینه‌ها و پیامدهای بی‌توجهی به مَصبِّ حدیث

علی حسن بگی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 1-28

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.68799.1854

چکیده
  «فهم روشمند حدیث» در گرو کاربستِ «قواعد فهم» است. از سوی دیگر، صرف کاربستِ قواعد فهم، سبب تحقق فهم روشمند نمی‌گردد، بلکه توجه به آسیب‌های فهم نیز ضروری است. بی‌توجهی به آسیب‌های فهم، فهم روشمند حدیث را دچار اختلال، و پژوهشگر را از مقصود اصلی گوینده دور می‌کند. یکی از آسیب‌های فهم حدیث، بی‌توجهی به «مَصبِّ حدیث» ...  بیشتر

قرآن پژوهی
تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در ترجمه‌های قرآن کریم با رویکرد معناشناسی

محمدعلی کاظمی تبار؛ حسین بازودار قوی سفلایی؛ حجّت احمد زاده عطائی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 29-55

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.59713.1689

چکیده
  بر اساس نظریات معناشناختی، یکی از بهترین روش‌های فهم معنای واژگان، در کنار استفاده از منابع لغت و... ، بهره بردن از ویژگی تقابل است. پژوهش حاضر به بررسی معناشناختی تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در قرآن کریم می‌پردازد، ضمن اینکه در این تقابل، تقدیم یمین بر شمال نیز مورد توجه قرار دارد و علاوه بر تقابل، استفاده از سیاق آیات ...  بیشتر

قرآن پژوهی
رویکردی انتقادی به دیدگاه رشیدرضا دربارۀ زیارت قبور در مقارنه با دیدگاه علامه طباطبائی

علی اصغر شعاعی؛ حسنعلی نوروزی؛ حسین مقدس

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 57-86

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.65461.1792

چکیده
  زیارت قبور صالحان و اولیای الهی همواره مورد توجه بوده، تا جایی که بسیاری از علما زیارت قبور را سنت شمرده‌اند و بر جواز آن ادعای اجماع کرده‌اند. از سوی دیگر، ابن‌تیمیه و برخی دانشمندان اسلام، با پیروی از آیات قرآن و روایات، زیارت قبور را تجویز کرده‌اند و سیرة مسلمانان در طول تاریخ اسلام همواره بر مشروعیت، بلکه استحباب سفر برای زیارت ...  بیشتر

قرآن پژوهی
سیر تطور تاریخی «فاصلة» قرآنی

علی اصغر آخوندی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 87-113

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.66875.1815

چکیده
  از آنجا که قرآن کلام خداوند است و شرافت و عظمت بسیار بالایی دارد، عالمان دین اعتقاد داشتند که استعمال اصطلاحاتی مانند «نسخ» و «قافیه» که میان مردم رایج بود، برای قرآن جایز نیست. ازاین‌رو، اصطلاح «فاصله» با اقتباس از خودِ قرآن مورد استفاده واقع شد. رواج این اصطلاح در ابتدا با فراز و فرودهایی همراه بود، اما به‌تدریج ...  بیشتر

قرآن پژوهی
خاستگاه تفسیرپذیری قرآن کریم و لوازم معرفتی آن

محمد علی رستمیان

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 115-137

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.66631.1812

چکیده
  این مقاله به بررسی تأثیر تفسیرپذیری قرآن کریم بر فهم معرفت دینی و منشاء آن پرداخته‌است. در این رابطه، با روش تحلیلی و مراجعه به آیات و روایات، ویژگی‌های قرآن کریم از نظر تفسیرپذیری را بررسی کرده‌است. نتایج این تحقیق از دو خاستگاه اصلی برای تفسیرپذیری قرآن کریم، یعنی ابهام روشمند و داشتن ابعاد مختلف معنایی پرده برمی‌دارد. خاستگاه ...  بیشتر

قرآن پژوهی
عدالت اجتماعی از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی و علامه طباطبائی

مجید صادقی مزیدی؛ ثریا قاسمی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 139-164

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.50531.1773

چکیده
  یکی از برجسته‌ترین نیازهای انسان در زندگی اجتماعی، زندگی کردن در محیطی است که همواره از قسط و عدل در جامعه برخوردار باشد. عدالت اجتماعی باعث می‌شود تا افراد جامعه در پرتو تعالیم و قوانین ارزشمند رشد کنند. از سویی، عدالت اجتماعی، از جمله اهداف مهم اسلام و اهمیت آن تا به آنجاست که یکی از بنیادهای مذهب شیعه به شمار می‌آید. در این جستار، ...  بیشتر

حدیث پژوهی
بررسی دلالت‌های مفهومی‌ـ بلاغی زبان دست در نهج‌‌البلاغه

ابراهیم ابراهیمی؛ نوال حزباوی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 165-190

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.71025.1879

چکیده
  زبان بدن از جمله مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی جامعة بشری است که انسان‌ها از آن برای بیان احساسات و دلالت‌های مختلف بهره می‌گیرند. نقش زبان بدن در بستر متون ادبی برای کشف مقاصد و داده‌های مفهومی و آرایه‌های ادبی که به صورت زبان بدن مجسم شده‌است، درخور توجه می‌باشد. کتاب نهج‌البلاغه مملوّ از صنایع ادبی و لطافت‌های کلامی است. در این ...  بیشتر

قرآن پژوهی
تحلیل و نقد انگارة شرک‌ورزی پیامبر اکرم(ص) در قرآن؛ مطالعة موردی سه شبهة شاخص

کاوس روحی برندق

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 191-219

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.67653.1833

چکیده
  تمام فرقه‌های اسلامی، به‌جز ازارقه و حشویه، به‌اتفاق معتقدند که پیامبران الهی دچار شرک نشده‌اند و عمل شرک‌آلود انجام نداده‌اند. با این حال، از ظاهر برخی متون دینی (قرآن و احادیث) برمی‌آید که از برخی از پیامبران خدا عمل مشرکانه سر زده‌است. این متن‌ها در تضاد آشکار با دلایل دال بر عصمت پیامبران خداست؛ لذا در این پژوهش که از نظر روش ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی مؤلفه‌های بهداشت و سلامت جسمانی از منظر قرآن و روایات

عزیزعلی دهقانی؛ محمدحسین صائینی؛ حسین مرادی زنجانی؛ فرهاد ادریسی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 221-248

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.62263.1723

چکیده
  مسلمانان، قرن‌ها با تأسّی از قرآن و روایات و عمل به مضامین بهداشتی اسلام، سلامت جسمانی خود را تضمین کرده‌اند. در این پژوهش، به روش توصیفی ‌ـ تحلیلی برآنیم تا به این سؤال بنیادی پاسخ دهیم که توصیه‌های قرآنی و روایات در بهداشت و سلامت جسمانی شامل چه مؤلّفه‌هایی هستند؟ همچنین، این شاخص‌ها تا چه حد با یافته‌های علم پزشکی مدرن همسویی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی تطبیقی دلالت‌های مفهومی آیة اسراء در تفاسیر فریقین (با محوریت تفسیر مجمع‌البیان و مخطوطة شیخ یونینی)

فاطمه دسترنج

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، صفحه 249-276

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.68809.1855

چکیده
  با توجه به جایگاه و اهمیت معراج در کانون اندیشة اسلامی، خوانش‌های گوناگونی از آیات مرتبط با این موضوع صورت پذیرفته‌است. تشکیک در وقوع معراج از سوی مستشرقان و نیز رؤیاانگاری آن از سوی برخی عالمان مسلمان، ضرورت واکاوی آرای تفسیری عالمان فریقین پیرامون این موضوع را دوچندان می‌کند. در این پژوهش، با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، آرای تفسیری ...  بیشتر