سراج منیر

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران سال 1400

رویکردی انتقادی به دیدگاه رشیدرضا دربارۀ زیارت قبور در مقارنه با دیدگاه علامه طباطبائی

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمیدانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 مسئول دانشکده علوم قران ملایر

3 هیئت علمی و تعاون دانشکده علوم قرآنی ملایر

چکیده

زیارت قبور صالحان و اولیای الهی همواره مورد توجه بوده، تا جایی که بسیاری از علما زیارت قبور را سنت شمرده‌اند و بر جواز آن ادعای اجماع کرده‌اند. از سوی دیگر، ابن‌تیمیه و برخی دانشمندان اسلام، با پیروی از آیات قرآن و روایات، زیارت قبور را تجویز کرده‌اند و سیرة مسلمانان در طول تاریخ اسلام همواره بر مشروعیت، بلکه استحباب سفر برای زیارت مشروعیت سفرهای زیارتی را زیر سؤال برد و به حرمت آن فتوا داد و به تبع او، وهابیان و برخی از سلفیان به ترویج افکار و آرای وی پرداختند؛ از جمله، محمد رشیدرضا است که در موارد متعددی از تفسیر المنار، به دفاع از دیدگاه‌های وی پرداخته‌است. این پژوهش با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با رویکرد انتقادی به دیدگاه‌های صاحب تفسیر المنار و نیز تأکید بر مبانی و اندیشه‌های علامه طباطبائی به این نتیجه رسیده‌ که مشروعیت زیارت قبور، مبتنی بر شواهد قرآنی، روایی و عقلی بوده‌است و اتهامات صاحب المنار مبنی بر تکفیر و مشرک خواندن شیعیان و بدعت شمردن زیارت اهل قبور، با ظواهر و محتوای آیات قرآنی و روایی همخوانی ندارد و چنین نسبت‌ها و تشکیک‌های مذهبی، ناشی از عدم درک صحیح نسبت به مبانی اعتقادی توحیدی شیعه و خلط اوصاف اولوهیت حق تعالی با واسطه‌ها و جلوه‌های الهی در عرصة تکوین و تشریع نظام هستی و پیروی متعصبانه از مبانی ابن‌تیمیه و مکتب سلفیه می‌باشد و زیارت اهل قبور از مصادیق یادکرد و بزرگداشت بزرگان دین و اهتمام به شعائر دینی و تجلی عبودیت پروردگار می‌باشد و مستندات قرآنی، روایی و شواهد تاریخی فراوانی، مؤید آن وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Approach to Rashidreza's View on Ziyarat of Graves in Comparison with Allameh Tabatabai's View

نویسندگان [English]

  • Ali Asghar Shoaei 1
  • hasanali noroozi 2
  • Hosein Moghadas 3

1 Member of the faculty of the University of Holy Quran Sciences and Education

2 Head of Malayer School of Quranic Sciences

3 Faculty and Cooperation of Malayer Faculty of Quranic Sciences

چکیده [English]

Visiting the graves of righteous people and saints has always been of great interest, to the extent that many scholars have considered visiting the graves as Sunnah and have claimed consensus on its permissibility. on the other hand, Ibn Taymiyyah and some Islamic scholars, by following the Qur'anic verses and hadiths, have prescribed pilgrimage to graves, and the history of Muslims throughout the history of Islam has always questioned the legitimacy, but also the goodness of traveling for pilgrimage, the legitimacy of pilgrimages, and fatwas against it and following him, the Wahhabis and some Salafists promoted his thoughts and opinions; Among them is Mohammad Rashidreza who has defended his views in many cases of Tafsir al-Menar. This research with a descriptive-analytical method and with a critical approach to the views of the author of Tafsir Al-Menar and also emphasizing the foundations and thoughts of Allameh Tabatabai has come to the conclusion that the legitimacy of visiting graves is based on Qur'anic, narrative and rational evidence and the accusations of the author of Al-Menar based on takfir and Calling the Shias polytheists and considering the visitation of the people of the graves as heresy is not consistent with the appearances and content of the Qur'anic verses and narrations, and such religious attitudes and suspicions are caused by a lack of correct understanding of the fundamentals of Shia monotheism and the confusion of the attributes of the Supreme Being with divine mediators and manifestations in the arena of creation and legalization of the system of existence, and fanatical adherence to the principles of Ibn Taymiyyah and the Salafi school, and visiting the graves. It is one of the examples of remembering and honoring religious elders and paying attention to religious rites and the manifestation of God's worship, and there are many Qur'anic documents, narrations and historical evidences to support it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tafsir-e al-Menar
  • Tafsir-e al-Mizan
  • Rashidreza
  • Allameh Tabataba’i
  • Ziyarat of Graves
مراجع
قرآن کریم.
آلوسی بغدادی، شهاب‌الدّین محمود. (1405 ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی. ط 4. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی. (1408 ق.). فتح الباری بشرح صحیح البخاری. چ 4. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن‌فارس، احمد. (1414 ق.). مجمل اللغه. تصحیح ابوعمر. بیروت: دار الفکر.
ــــــــــــــــــ . (1404 ق.). معجم مقاییس اللغه. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. قم: مکتب الأعلام الإسلامی.
ابن‌قولویه، جعفربن محمد. (1378). کامل الزیارات. قم: نشر الفقاهة.
ابوحیان اندلسی، محمدبن یوسف. (1412 ق.). البحر المحیط. بیروت: دار الفکر.
امینی، عبدالحسین. (بی‌تا). الغدیر فی الکتاب والسنة والأدب. ط 1. قم: تحقیق مرکز الغدیر لدّراسات الإسلامیة.
بخاری، محمدبن اسماعیل. (1410 ق.). الصحیح. ط 2. قاهره: وزارت اوقاف مصر.
بغوی، حسین‌بن مسعود. (1420 ق.). معالم التنزیل (تفسیر البغوی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
بوطی، محمدسعید رمضان. (1441 ق.). فقه السیرة النبویة. دمشق: دار الفکر.
بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1433ـ1432 ق.). تفسیر بیضاوی. بیروت: دار الفکر.
جوادی آملی، عبدالله. (1372). ادب فنای مقربان. چ 1. قم: چاپ مرکز نشر اسراء.
ــــــــــــــــــــــــــ . (1393). توحید در قرآن. چ 7. قم: چاپ مرکز نشر اسراء.
جوهری، اسماعیل‌بن حمّاد. (1368). الصحاح اللغه. تحقیق احمد عبدالغفور عطار. تهران: امیری.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله. (بی‌تا). المستدرک عَلَی الصحیحین. تحقیق یوسف عبدالرّحمن المرعشلی. بیروت: دار المعرفة.
حر عاملی، محمدبن حسن. (1416 ق.). وسائل الشیعه. تحقیق مؤسسة آل البیت. چ 3. قم: چاپخانۀ ستاره.
حقی بروسوی، اسماعیل. (1405 ق.). روح البیان. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ذهبی، شمس‌الدّین محمد. (1417 ق.). سیر أعلام النبلاء. چ 1. بیروت: دار الفکر.
رازی، فخرالدّین محمد. (1376). شرح و تحقیق زیارت القبور فخر رازی (فلسفۀ زیارت). ترجمة احمد عابدی. چ 1. قم: انتشارات زائر.
ربانی گلپایگانی، علی. (1420 ق.). الإلهیات فی مدرسة أهل بیت. چ 1. تهران: بی‌نا.
رشیدرضا، محمد. (1414 ق.). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار المعرفة.
ــــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). السنة والشیعه. بی‌جا: بی‌نا.
زبیدی، محمد مرتضی. (بی‌تا). تاج العروس مِن جواهر القاموس. بی‌جا: بی‌نا.
سبحانی، جعفر. (1376). آیین وهابیت. چ 8. قم: چاپخانۀ دفتر انتشارات اسلامی.
سبکی، علی‌بن عبدالکافی. (1419 ق.). شفاء السقام فی زیارة خیر الأنام. چ 4. تهران: نشر مشعر.
سمهودی، نورالدّین علی‌بن احمد. (1404 ق.). وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی. تحقیق محمد محی‌الدّین عبدالحمید. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
سیوطی، جلال‌الدّین. (1414 ق.). الدرّ المنثور. بیروت: دار الفکر.
شرتونی، سعید الخوری. (1403 ق.). أقرب الموارد. قم: مکتبة المرعشی.
صدوق، ابوجعفر محمد. (1398). التوحید. تحقیق سید هاشم حسینی تهرانی. چ 6. قم: مؤسسة نشر اسلامی.
طباطبائی، محمدحسین. (1412 ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 5. قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1416 ق.). نهایة الحکمة. چ 10. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1406 ق.). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار التراث العربی.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1406 ق.). مجمع البیان لعلوم القرآن. تحقیق محلاتی و طباطبائی. بیروت: دار المعرفة.
طبری، محمدبن جریر. (1412 ق.). جامع البیان عن تأویل آیّ القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیة.
طریحی، فخرالدّین. (1415 ق.). مجمع البحرین. چ 1. تهران: نشر مؤسسۀ بعثت.
غزالی، ابوحامد. (بی‌تا). احیاء العلوم. دمشق: عالم الکتب.
فیومی، احمدبن محمد. (1414 ق.). مصباح المنیر. چ 3. قم: مؤسسة دار الهجرة.
کاظمی، سید محمدمهدی. (1376). تحفة الساجد فی أحکام المساجد. بغداد: بی‌تا.
مجلسی، محمدباقر. (بی‌تا). بحارالأنوار. تهران: بی‌نا.
نیشابوری، مسلم‌بن حجاج. (1407 ق.). صحیح. بشرح النووی. بیروت: دار الکتاب العربی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1416 ق.). صحیح مسلم. بیروت: دار ابن‌حزم و مؤسسة الریان.
واعظ جوادی، مرتضی. (1396). فلسفة زیارت و آیین آن. چ 8. قم: مرکز نشر اسراء.
The Holy Qur'an.
Abu Hayyan Andolosi, Mohammad ibn Yousuf. (1991). Al-Bahr al-Mohit. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Alousi Baghdadi, Shahab al-din Mahmoud. (1984). Rouh al-Ma'ani fi Tafsir al-Qur'an al-Azim va Sab'a al-Masani. 4th. Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Amini, Abdol Hossein. (ND). Al-Ghadir fi al-Ketab, Sunnah and al-Adab. 1th. Qom: Al-Ghadir Research Center for Islamic Studies. [In Persian].
Baghvi, Hossein ibn Masoud. (1999). Ma'alem al-Tanzil (Tafsir al-Baghwi). Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Beizawi, Abdullah ibn Omar. (2010-2011). Tafsir-e Beizawi. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Bukhari, Mohammad ibn Isma'il. (1989). Al-Sahih. 2th. Cairo: Ministry of Endowments of Egypt. [In Arabic].
Bouti, Mohammad Saeed Ramazan. (2019). Fegh al-Sirat al-Nabawiyah. Damascus: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Fayyoumi, Ahmad ibn Mohammad. (1993). Mesbah al-Monir. 3th. Qom: Dar al-Hejrah Institute. [In Persian].
Ghazzali, Abu Hamid. (ND). Ehya al-Oloum. Damascus: Alam al-Kotob. [In Arabic].
Haghi Brosavi, Isma'il. (1984). Rouh al-Bayan. Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Hakem Neyshabouri, Abo Abdullah. (ND). Al-Mostadrak a'la al-Sahiheyen. Yousof Abdulrahman al-Marashli's Research. Beirut: Dar al-Marefah. [In Arabic].
Horr-e Ameli, Mohammad ibn Hasan. (1995). Wasa'el al-Shi'a. Research by 'Al al-Bayt Institute. 3th. Qom: Setareh Publication. [In Persian].
Ibn Fares, Ahmad. (1993). Mojmal al-Loghat. Corrected by Abu Omar. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
------------------------. (1983). Mo'jam-e Magha'is-e Loghat. By Abdulsalam Mohammad Haroun. Qom: School of Islamic Sciences. [In Persian].
Ibn Hojr Asqhlani, Ahmad ibn Ali. (1987). Fath al-Bari be Sharh-e Sahih al-Bukhari. 4th. Beirut: Dar Ehya Toras Arabi. [In Arabic].
Ibn Qolowayh, Jafar ibn Mohammad. (1967). Kamel al-Ziyarat. Qom: Al-Fiqahah Publishing Institute. [In Persian].
Javadi Amoli, Abdullah. (1952). Adab-e Fanay-e Mogharraban. 1th. Qom: Esra Publishing Center. [In Persian].
----------------------------- . (2013). Towhid Dar Qur'an. 7th. Qom: Esra Publishing Center. [In Persian].
Johari, Isma'il ibn Hammad. (1948). Al-Sehah al-Loghat. Ahmad Abdul Ghafour Attar's Research. Tehran: Amiri. [In Persian].
Kazemi, Seyyed Mohammad Mehdi. (1956). Tohfat al-Sajed fi Ahkam al-Masajed. Baghdad: NP. [In Arabic].
Majlesi, Mohammad Bagher. (ND). Behar al-Anwar. Tehran: NP. [In Persian].
Neyshabouri, Moslem ibn Hajjaj. (1986). Sahih be Sharh-e Nouwi. Beirut: Dar al-Ketab al-Arabi. [In Persian].
-------------------------------------------. (1995). Sahih-e Moslem. Beirut: Dar ibn Hazm and al-Rayyan Institute. [In Persian].
Razi, Fakhr al-din Mohammad. (1956). Sharh va Tahghigh-e Ziyarat al-Ghobour Fakhr-e Razi (Falsafeh-e Ziyarat). Translated by Ahmad Abedi. 1th. Qom: Za'er Publications. [In Persian].
Rabbani Golpayegani, Ali. (1999). Elahiyat fi Madresat-e Ahl-e Beyt. 1th. Tehran: NP. [In Persian].
Rashidreza, Mohammad. (1993). Tafsir al-Qur'an al-Azeim. Beirut: Dar al-Marefah. [In Arabic].
------------------------------- . (Nd). Sunnah and Shi'a. Op: Np. [In Arabic].
Sadough, Abu J'afar Mohammad. (2018). Al-Tawheed. By Seyyed Hashem Hosseini Tehrani. 6th. Qom: Islamic Publishing Institute. [In Persian].
Sajestani, Soleiman ibn Ash'ath. (1953). Al-Sonan. Edited by Mohammad Mohyeddin Abdulhamid. Cairo: ND. [In Arabic].
Samhoudi, Nooruddin Ali ibn Ahmad. (1983). Wafa al-Wafa be Akhbar al-Mostafa. The Research of Mohammad Mohyeddin Abdulhamid. Beirut: Dar Ehiya al-Toras al-Arabi. [In Arabic].
Shartouni, Saeed al-Khoury. (1982). Aghrab al-Mawared. Qom: Al-Mar'ashi School. [In Persian].
Seyouti, Jalaluddin. (1993). Al-Dorr al-Mansour. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Sobhani, Jafar. (1997). Aein-e Wahabism. Qom: Printing House of Islamic Publications Office. [In Persian].
Sobki, Ali ibn Abd al-Kafi. (1998). Shafa al-Seqham fi Zeyarat-e Khair al-Anam. 4th. Tehran: M'ashar Publishing. [In Persian].
Tabataba’i, Mohammad Hossein. (1991). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. 5th. Qom: Isma'ilian Institute. [In Persian].
------------------------------------------- . (1995). Nahayat al-Hekmat. 10th. Qom: Al-Nashr al-Islami Publishing Institute. [In Persian].
Tabari, Mohammad ibn Jarir. (1991). Jame al-Bayan fi Tafsir-e Ayyah al-Qur'an. Beirut: Dar al-Kotob al-Elmiyah. [In Arabic].
Tabresi, Fazl ibn Hasan. (1985). Majma al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar al-Toras al-Arabi. [In Arabic].
------------------------------. (1995). Majma al-Bayan le Oloum al-Qur'an. Research of Mahallati and Tabataba'i. Beirut: Dar al-Marafah. [In Arabic].
Tarihi, Fakhruddin. (1995). Majma al-Bahrain. 1th. Tehran: B'esat Institute Publishing. [In Persian].
Zahabi, Shamsuddin Mohammad. (1997). Seir-e 'Aalam al-Nobala. 1th. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Zobeidi, Mohammad Morteza. (ND). Taj al-Arous men Jawaher al-Qamous. OP: Np. [In Arabic].
Va'ez Javadi, Morteza. (2016). Falsafeh-e Ziyarat va Aein-e 'An. 8th. Qom: Esra Publishing Center. [In Persian].
سراج منیر
دوره 13، شماره 44
فروردین 1401
صفحه 57-86
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار