نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

زبان بدن از جمله مهم‌ترین ابزارهای ارتباطی جامعة بشری است که انسان‌ها از آن برای بیان احساسات و دلالت‌های مختلف بهره می‌گیرند. نقش زبان بدن در بستر متون ادبی برای کشف مقاصد و داده‌های مفهومی و آرایه‌های ادبی که به صورت زبان بدن مجسم شده‌است، درخور توجه می‌باشد. کتاب نهج‌البلاغه مملوّ از صنایع ادبی و لطافت‌های کلامی است. در این مقاله، موضوع زبان بدن (دست) در نهج‌البلاغه از نظر دلالت‌های مفهومی‌ـ بلاغی به روش توصیفی‌ـ تحلیلی بررسی می‌شود. از دلالت‌های مفهومی و بلاغی دست در کلام امام علی(ع) می‌توان به گزاره‌های بی‌یاور بودن، پافشاری بر عدم اطاعت، اعلام بیعت، بخل‌ورزی، نفرین، میزان نعمت و بخشش، آمادة حمله کردن، قبول بیعت، ندامت و حسرت، مساعدت و هماهنگی، اندوه فراق، بی‌تابی تأسف‌بار، حالات اظهار پشیمانی، جدّیت و خستگی‌ناپذیری در طلب امر، فاصلة بین حق و باطل، مغلوب شدن و خطاکار بودن، استعاره، تشبیه، تمثیل، کنایه و اقتباس اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining the Conceptual-Rhetorical Implications of Hand Language in Nahj ul-Balaghah

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Ebrahimi 1
  • Naval Hazbavi 2

1 Professor of Qur'an and Hadith Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

2 PhD Student of Qur'an and Hadith Sciences, Arak University, Arak, Iran

چکیده [English]

Body language is one of the most important communication tools of human society, which people use to express different emotions and meanings. The role of body language in the context of literary texts to discover purposes and conceptual data and literary arrays embodied in body language; It is remarkable. The book of Nahj al-Balagheh is full of literary arts and verbal subtleties. In this article, the topic of body language (hand) in Nahj al-Balagheh is investigated in terms of conceptual-rhetorical implications in a descriptive-analytical way. Among the conceptual and rhetorical meanings used in the words of Imam Ali (a.s.), we can include expressions of helplessness, insisting on disobedience, declaration of allegiance, avarice, cursing, the amount of blessings and forgiveness, preparation for Attacking, acceptance of allegiance, regret and regret, assistance and harmony, sadness of separation, regretful impatience, expressions of regret, seriousness and tirelessness in demanding, distance between right and wrong, being defeated and being wrong, metaphor., simile, allegory, irony and adaptation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahj ul-Balagha
  • Body Language
  • Hand
  • Conceptual Signification
  • Rhetorical Signification
قرآن کریم. (1374). ترجمة ناصر مکارم شیرازی. چ 3. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
آذرنوش، آذرتاش. (1394). تاریخ زبان و فرهنگ عربی. تهران: سمت.
ابن أبی‌الحدید، فخرالدّین ابوحامد. (1385). شرح نهج البلاغه. بیروت: دار الإحیاء الکتب العربیة.
ابن‌منظور، محمد. (1414 ق.). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
احمد، محمد امین. (2003 م.). الإتصال غیر اللفظی فی القرآن الکریم. الشارقة: دائرة الثقافة و الأعلام: حکومة الشارقة.
بحرانی، کمال. (1375). شرح نهج‌البلاغه. چ 2. مشهد: آستان قدس رضوی.
بستانی، فؤاد. (1394). منجد الطلاب. تهران: نشر اسلامی.
بنی یونس، محمد محمود. (2007 م.). سیکولوجیا الواقعیة والإنفعالات. عمان: دار السیرة.
جاحظ، أبی‌عثمان. (بی‌تا). البیان والتبیین. چ 2. بیروت: دار صعب.
جعفری، محمدتقی. (1398). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه. چ 3. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
خویی، حبیب‌الله. (1400 ق.). منهاج‌البراعة فی شرح نهج‌البلاغة. تهران: مکتبة الإسلامیة.
دشتی، محمد. (1395). ترجمة نهج‌البلاغه. چ 3. قم: مشهور.
شوشتری، محمدتقی. (1376). بهج‌الصباغة فی شرح نهج‌البلاغة. بیروت: دار امیرکبیر.
عبدالله، عوده. (2004 م.). الإتصال الصامت. القاهره: مجلة المسلم المعاصر. ع 112. صص 1ـ15.
فیروزآبادی، محمدبن یعقوب. (1983 م.). قاموس المحیط. چ 3. بیروت: دار الفکر.
قمی، عباس. (1384). شرح حکم نهج‌البلاغه. تهران: دار الأنصار.
کریم زکی، حسام‌الدّین. (2001 م.). الإشارات الجسمیة (دراسة لغویة الظاهرة استعمال الأعضاء الجسم فی التواصل). بیروت: دار غریب.
کلینتون، بیتر. (2005 م.). لغة الجسد. مصر: دار الفاروق.
مدرس وحید، احمد. (1358). شرح مدرس وحید. بی‌جا: بی‌نا.
مروتی، سهراب و دیگران. (1392). «نوع‌شناسی مؤلفه‌های ارتباط غیرکلامی در قرآن کریم». دین و ارتباطات. د 20. ش 1. صص 167ـ193.
مسعود، جبران. (1336). رائد الطلاب. تهران: نشر دانش‌پژوه.
مغنیه، محمدجواد. (1397). فی ظلال نهج‌البلاغه. چ 5. بیروت: دار العلم للملایین.
مکارم شیرازی، ناصر. (1398). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. چ 7. قم: مدرسة امیرالمؤمنین(ع).
منتظری، حسینعلی. (1397). درس‌هایی از نهج‌البلاغه. تهران: سرایی.
The Holy Quran. (1995). Translated by Naser Makarem Shirazi. 3th. Tehran: Dar al-Ketab al-Islamiyah. [In Persian].
Abdallah, Owdah. (2004). Al-Ettesal al-Samet. Cairo: Al-Moslem Magazine. No. 112. Pp. 1-15. [In Arabic].
Ahmad, Mohammad Amin. (2003). Al-Ettesal Gheyr al-Lafzi fi al-Qur'an al-Karim. Shareghah: Department of Culture and Information: Government of Shareghah. [In Arabic].
Azarnoosh, Azartash. (2014). History of Arabic Language and Culture. Tehran: Side. [In Persian].
Bahrani, Kamel. (1996). Sharh-e Nahj ul-Balaghah. 2th. Mashhad: Astan Ghods Razavi. [In Persian].
Bani Younos, Mohammad Mahmoud. (2007). Phsycolojia al-Vagheiyat va al-Enfe'alat. Oman: Dar al-Sierah. [In Arabic].
Bostani, Fo'ad. (2014). Monjed al-Tollab. Tehran: Islamic Publishing. [In Persian].
Clinton, Beater. (2005). Body Language. Egypt: Dar al-Farouq. [In Arabic].
Dashti, Mohammad. (2015). Translation of Nahj ul-Balaghah. 3th. Qom: Mashhour. [In Persian].
Firozabadi, Mohammad ibn Yaghoub. (1983). Qamous al-Moheit. 3th. Beirut: Dar al-Fekr. [In Arabic].
Ibn Abi al-Hadid, Fakhr al-Din Abu Hamed. (2006). Sharh-e Nahj ul-Balaghah. Beirut: Dar al-Ehya al-Kotob al-Arabiyah. [In Arabic].
Ibn Manzour, Mohammad. ibn Mokarram. (1994). Lesan ul-Arab. Beirut: Dar Sader. [In Arabic].
Jahez, Abi Othman. (ND). Al-Bayan va al-Tabien. 2th. Beirut: Dar Sa'ab. [In Arabic].
Jafari, Mohammad Taghi. (2018). Translation and Interpretation of Nahj ul-Balaghah. 3th. Tehran: Farhang Islamic Publishing Office. [In Persian].
Karim Zaki, Hossamuddin. (2001). Esharat ul-Jesmaniyat (Derasat ul-Loghaviyat al-Zaherat Estemal al-Al'aza al-Jesm fi al-Tavasol). Beirut: Dar Gharib. [In Arabic].
Khoei, Habibullah. (1980). Menhaj al-Bara'at fi Sharh-e Nahj ul-Balaghah. Tehran: Maktabat ul-Islamiyah. [In Persian].
Makarem Shirazi, Naser. (2018). Translation and Description of Nahj ul-Balaghah. 7th. Qom: Amir al-Momenin (AS) School. [In Persian].
Masoud, Jobran. (1957). Rae'd al-Tollab. Tehran: Danesh Pajoh Publishing. [In Persian].
Modarres Vahid, Ahmad. (1979). Sharh-e Modarres Vahid. Op: Np. [In Persian].
Moghniyeh, Mohammad Javad. (2017). Fi Zelal Nahj ul-Balaghah. 5th. Beirut: Dar al-'Alam Lel-Malayin. [In Arabic].
Montazeri, Hossein Ali. (2017). Lessons from Nahj ul-Balagha. Tehran: Saraei. [In Persian].
Morovvati, Sohrab & etc. (2012). "Typology of non-Verbal Communication Components in the Holy Quran". Religion and Communication. Vol. 20. No 1. Pp. 167-193. [In Persian].
Qomi, Abbas. (2005). Sharh-e Hekam-e Nahj ul-Balaghah. Tehran: Dar ul-Ansar. [In Arabic].
Shushtari, Mohammad Taghi. (1997). Bahj ul-Sabbagha fi Sharh-e Nahj ul-Balaghah. Beirut: Dar Amir kabir. [In Arabic].