نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

قرآن چشمه‌ای همیشه جاری در بستر زمان است که تشنگان حقیقت و هدایت از زلال آن سیراب گشته و هم چنان در گذر زمان، جاری و جاودانه است. یکی از مهم‌ترین رموز جاودانگی قرآن، تطبیق و سرایت‌دادن مفاد آیات بر مصادیق جدید در گذر زمان است. از این عمل، تحت عنوان «قاعده جری» یا «قاعده جری و تطبیق» یاد می‌شود. آیت‌الله معرفت بر این باور است که قاعده جری، غیر از تأویل آیه می‌باشد؛ بنابراین بررسی و نقد این دیدگاه بر اساس روایات، اهمیت و ضرورت می‌یابد. ازاین‌رو، در این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی درصدد یافتن پاسخ این سؤال هستیم که آیا نظریه آیت‌الله معرفت مبنی بر نفی تأویلی بودن قاعده جری منطبق با روایات است؟ در این راستا ابتدا دیدگاه ایشان مطرح و سپس با استفاده از روایاتی که در آن‌ها تأویل قرآن به مصادیقی توصیف‌شده که فراتر از سبب و مورد نزول آیات می‌باشند و نیز روایاتی که در آن‌ها قاعده جری به‌کاربرده شده و تصریح‌شده که این عمل، تأویل قرآن است، ادعای ایشان، نقد و اثبات شد که جری و تطبیق، یکی از انواع تأویل قرآن است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Reviewing and Criticizing Ayatollah Marafet's Opinion about the Rule of Jari Based on Hadiths

نویسنده [English]

  • Mohammad hadi Ghahari kermani

Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Law and Theology, Shahid Bahonar University, Kerman, Kerman, Iran

چکیده [English]

The Quran is an ever-flowing spring in the bed of time, whose thirst for truth and guidance has been quenched by its clarity, and it is still flowing and eternal in the passage of time. One of the most important secrets of the Qur'an's immortality is the adaptation and spreading of the contents of the verses to new examples in the passage of time. This action is referred to as "Jerry's rule" or "Jerry's and matching rule". Ayatollah Marafet believes that the current rule is different from the interpretation of the verse; therefore, it is important and necessary to review and criticize this view based on traditions. Therefore, in this research, with a descriptive-analytical method, we are trying to find the answer to this question, is the theory of Ayatollah Marafet based on the negation of the interpretation of Jari's rule consistent with the hadiths? In this regard, first, his point of view is presented and then using the traditions in which the interpretation of the Qur'an is described in examples that are beyond the reason and subject of the revelation of the verses, as well as the traditions in which the rule of Jari is used and it is specified that this act is the interpretation of the Qur'an, their claim was criticized and proved that implementation is one of the types of interpretation of the Qur'an.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jari Rule and Implementation
  • Jari Traditions
  • Qur'anic Interpretation
  • Ayatollah Marafet
قرآن کریم
ابن منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۰۸ ق). لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث.
ابوحمزه‌ثمالى، ثابت‌بن‌دینار. (۱۴۲۰ ق). تفسیر القرآن‌الکریم، بیروت، دارالمفید.
الهی‌کیا، علی‌محمد. (۱۳۹۴). پایان‌نامه «جری و تطبیق و تأویل از منظر اهل‌بیت (علیهم‌السلام) با تکیه بر دیدگاه‌های علامه طباطبایی و آیت‌الله معرفت»، قم، دانشکده اصول الدین.
پهلوان، منصور؛ فائز، قاسم و خبیری، عباس. (۱۳۹۲). «مفهوم‌شناسی جری و انطباق و باطن قرآن بر اساس روایات»، سراج منیر، شماره ۱۳، زمستان.
ترمذی، محمد بن‌ عیسی. (۱۴۳۰ ق). سنن‌ الترمذی، بیروت، دار الفکر.
جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۷۸). تفسیر تسنیم، قم، نشر اسراء،.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (۱۴۰۷ ق). الصحاح، بیروت، دار العلم.
راد، علی و مؤمن نژاد ابوالحسن. (۱۳۹۶). «مبانی ادبی و زبان شناختی جری و تطبیق در تفسیر قرآن»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره ۳۳، بهار.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ ق). المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دار العلم.
رضایی اصفهانی، محمد علی. (۱۳۸۶). «تجلی جاودانگی قرآن در قاعده جری و تطبیق»، اندیشه دینی، شماره ۲۵، زمستان.
رضایی کرمانی، محمد علی. (۱۳۹۵). «روش‌های به کارگیری قاعده جری و تطبیق در حوزه فهم قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، شماره ۸۰، پاییز.
سلیمی زارع، مصطفی. (۱۳۹۲). «جایگاه روایات جری و تطبیق در فرایند تفسیر قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، شماره ۷۳، بهار.
شاکر، محمد کاظم. (۱۳۷۶). روش‌های تأویل قرآن، قم، بوستان کتاب.
صدوق، محمد بن‌ على. (۱۳۹۵ ق). کمال ‌الدین و تمام‌ النعمة، تهران، اسلامیه.
صفار، محمد بن ‌حسن‏. (۱۴۰۴ ق). بصائر الدرجات، ‏قم، مکتبة آیة‌الله المرعشی ‌النجفی‏.
طباطبایی، محمد حسین. (۱۳۹۰). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
ــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۵۳). قرآن در اسلام، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
طریحی، فخرالدین. (۱۳۷۵). مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی.
عیاشى، محمد بن ‌مسعود. (۱۳۸۰ ق). تفسیر العیّاشی‏، تهران‏، مکتبة العلمیة ‌الاسلامیة.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (۱۴۱۰ ق). العین، قم، انتشارات هجرت، .
فیض‌کاشانى، محمدمحسن ‌بن ‌شاه‌مرتضى‏. (۱۴۱۵ ق). تفسیر الصافی، تهران‏، مکتبه الصدر.
قمى، على‌ بن ‌ابراهیم‏. (۱۳۶۳). تفسیر القمی‏، قم، دار الکتاب.
کشّى، محمد بن ‌عمر. (۱۴۰۹ ق). رجال الکشی [إختیار معرفة الرجال]، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
کلینى، محمد بن‌ یعقوب‏. (۱۴۲۹ ق). الکافی، قم، دار الحدیث.
لک زایی، صغری و قاسم نژاد، زهرا. (۱۳۹۴). «جری و تطبیق در احادیث امام رضا (ع)»، بینات، شماره ۸۶ و ۸۷، تابستان و پاییز.
مجلسى، محمدباقر بن‌ محمدتقى‏. (۱۴۰۳ ق). بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء ‌التراث ‌العربی.
مسعودی صدر، هدیه. (۱۳۹۷). «کاربرد جری و تطبیق در تفسیر قرآن»، مطالعات قرآنی، شماره ۳۴، تابستان.
مصطفوی، حسن. (۱۳۶۰). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
معرفت، محمدهادى‏. (۱۳۸۷). التفسیر الأثری الجامع‏، قم، موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهید.
ـــــــــــــــــ. (۱۳۸۶). التمهید فی علوم القرآن، قم: مطبعة ستاره، الطبعة الاُولى من مؤسسة التمهید، مزیدة و منقّحة.
مفید، محمد بن محمد. (۱۴۱۳ ق). الإرشاد فی‌معرفة حجج ‌الله على‌العباد، قم، کنگره شیخ مفید.
نصیری، علی. (۱۳۷۵). «جری و تطبیق در المیزان»، علوم و معارف قرآنی، شماره ۲، تابستان.
ـــــــــــــــــ. (۱۳۸۵). رابطه متقابل کتاب و سنت، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه دینی.
نفیسی، شادی. (۱۳۸۴). علامه طباطبایی و حدیث، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
ـــــــــــــــــ. (۱۳۹۲). «مبانی جری و تطبیق از دیدگاه علامه طباطبایی»، قرآن‌شناخت، شماره ۱۲، پاییز و زمستان.
نورایی، محسن. (۱۳۹۰). «بررسی قاعده تفسیری جری و تطبیق با تأکید بر به کارگیری آن در سیره معصومان (ع)»، آموزه‌های قرآنی، شماره ۱۴، پاییز و زمستان.
هاشمی نشلجی، علی. (۱۳۹۸). معیارهای جری و تطبیق از نگاه علامه طباطبایی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
یزدان پناه، یدالله. (۱۳۹۱). «جری و تطبیق، روش‌ها و مبانی آن»، حکمت عرفانی، شماره ۴، پاییز و زمستان.
References
Al-Qur'ān al-Karīm.
Abouhamzeh Samali, Thābit ibn Dīnār. (1999). Tafsīr al-Qur'ān al-Karīm. Beirut: Dār al-Mufīd. [In Arabic]
Al-Johari, Isma'il ibn Hammad. (1986). Al-Sahāh. Beirut: Dār al-Ilm. [In Arabic]
Ayyashi, Muhammad ibn Mas'ud. (1960). Tafsir al-'Ayyashi. Tehran: Maktabat al-'Ilmiyyah al-Islamiyyah. [In Persian]
Al-Tirmidhī, Muhammad ibn 'Īsā. (2009). Sunan al-Tirmidhī. Beirut: Dār al-Fikr. [In Arabic]
Farahidi, Khalil ibn Ahmad. (1989). Al-'Ain. Qom: Hejrat Publishing. [In Arabic]
Fayz Kashani, Muhammad Mahdi ibn Shah Murtaza. (1994). Tafsir al-Safi. Tehran: Maktabah al-Sadr. [In Persian]
Hashemi Neshlaji, Ali. (2019). Standards of Jery and Adaptation from the Perspective of Allamah Tabatabai. Qom: Pazhuheshgah 'Ilmi va Farhangi Islami. [In Persian]
Ilahi-Kia, Ali Muhammad. (2015). Thesis on "Jery and Its Application and Interpretation from the Perspective of Ahl al-Bayt (AS) Based on the Views of Allameh Tabatabai and Ayatollah Moez." Qom: School of Islamic Studies. [In Persian]
Javadi Amoli, Abdullah. (1999). Tafsīr Tasnīm. Qom: Nashr-e Isra. [In Persian]
Ibn Manzur, Muhammad ibn Mukarram. (1987). Lisān al-'Arab. Beirut: Dār Iḥyā' al-Turāth. [In Arabic]
Kashi, Muhammad ibn 'Umar. (1989). Rijal al-Kashi [Ikhtiyar Ma'rifat al-Rijal]*. Mashhad: Mashhad University Press. [In Persian]
Kulayni, Muhammad ibn Ya'qub. (2008). Al-Kafi. Qom: Dar al-Hadith. [In Persian]
Lakzaei, Soghra and Qasem Nezhad, Zahra. (2015). Jery and Adaptation in the Narratives of Imam Reza (AS), Bayanat, No. 86 and 87, Summer and Autumn. [In Persian]
Majlisi, Muhammad Baqir ibn Muhammad Taqi. (1982). Bihar al-Anwar. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]
Masoudi Sadr, Hediyeh. (2018). Application of Jery and Adaptation in Quranic Interpretation, Motale'at Qurani, No. 34, Summer. [In Persian]
Mustafavi, Hasan. (1941). Al-Tahqiq fi Kalimat al-Quran al-Karim. Tehran: Bungah Tarjomeh va Nashr-e Kitab. [In Persian]
Ma'rifat, Muhammad Hadi. (2008). Al-Tafsir al-Athari al-Jami'. Qom: Cultural and Publishing Institution of al-Tamhid. [In Persian]
Ma'rifat, Muhammad Hadi. (2007). Al-Tamhid fi 'Ulum al-Qur'an. Qom: Matba'at Sitara, First Edition by al-Tamhid Institution, Revised and Expanded. [In Persian]
Mufid, Muhammad ibn Muhammad. (1992). Al-Irsyad fi Ma'rifat Hujaj Allah 'ala al-'Ibad. Qom: Kongre Shi'ikh Mufid. [In Persian]
Nasiri, Ali. (1996). Jery and Adaptation in al-Mizan, Ulum va Ma'arif Qurani, No. 2, Summer. [In Persian]
Nasiri, Ali. (2006). The Mutual Relationship of Quran and Sunnah. Tehran: Entesharat Pazhuheshgah Farhang va Andisheh Dini. [In Persian]
Nafisi, Shadi. (2005). Allamah Tabatabai and Hadith. Tehran: Entesharat Ilmi va Farhangi. [In Persian]
Nafisi, Shadi. (2013). Foundations of Jery and Adaptation from the Perspective of Allamah Tabatabai, Quran Shinakht, No. 12, Autumn and Winter. [In Persian]
Nurayi, Mohsen. (2011). Investigating the Interpretive Rule of Jery and Adaptation with Emphasis on its Application in the Life of the Imams (AS), Amuzehaye Quran, No. 14, Autumn and Winter. [In Persian]
Pahlavan, Mansour; Fa'iz, Qasem and Khabiri, Abbas. (2013). Conceptualization of Jery and Adaptation and the Inner Quran Based on Narratives. Saraj Monir, No. 13, Winter. [In Persian]
Qummi, Ali ibn Ibrahim. (1944). Tafsir al-Qummi. Qom: Dar al-Kitab. [In Persian]
Rad, Ali and Mo'men Nezhad, Abolhasan. (2017). Literary Foundations and Linguistic Understanding of Jery and Adaptation in Quranic Exegesis. Research in Quranic Sciences and Hadith, No. 33, Spring. [In Persian]
Raghib Isfahani, Husayn ibn Muhammad. (1991). Al-Mufradat fi Gharib al-Qur'ān. Beirut: Dār al-Ilm. [In Arabic]
Rezaei Isfahani, Muhammad Ali. (2007). Manifestation of Perpetuity in the Rule of Jery and Adaptation, Andisheh Dini, No. 25, Winter. [In Persian]
Rezaei Kermani, Muhammad Ali. (2016). Methods of Applying the Rule of Jery and Adaptation in the Field of Quran Understanding, Pazhuhesh-haye Qurani, No. 80, Autumn. [In Persian]
Salimi Zare, Mostafa. (2013). The Role of Narratives of Jery and Adaptation in the Process of Quranic Interpretation, Pazhuhesh-haye Quran, No. 73, Spring. [In Persian]
Shāker, Muhammad Kazim. (1997). Methods of Interpretation of the Quran. Qom: Bostan Ketab. [In Persian]
Saduq, Muhammad ibn Ali. (1975). Kamāl al-Dīn wa Tamām al-Ni'mah. Tehran: Islamiyya. [In Persian]
Saffar, Muhammad ibn Hassan. (1983). Baṣā'ir al-Darajāt. Qom: Maktabat Āyat Allāh al-Mar'ashi al-Najafī. [In Persian]
Tabatabai, Muhammad Husayn. (2011). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: Mu'assasat al-A'lami li al-Matbu'at. [In Arabic]
Tabatabai, Muhammad Husayn. (1974). Qur'an in Islam. Tehran: Dār al-Kutub al-Islamiyyah. [In Persian]
Tarihi, Fakhr al-Din. (1996). Majma' al-Bahrain. Tehran: Mortazavi Bookstore. [In Persian]
Yazdanpanah, Yadollah. (2012). Jery and Adaptation: Its Methods and Foundations, Hikmat Erfani, No. 4, Autumn and Winter. [In Persian]