حدیث پژوهی
اعتبارسنجی سندی و تحلیل محتوایی احادیث «عالم ذر» در منابع شیعه

محمد ابراهیمی راد

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 1-30

https://doi.org/10.22054/ajsm.2024.77746.2001

چکیده
  یکی از مسائل مهمی که همواره موردگفتگو و اختلاف دیدگاه بین اندیشمندان اسلامی بوده، وجود عالمی به نام «عالم ذر» است. مهم‌ترین دلایلی که برای اثبات «عالم ذر» مطرح‌شده، آیات 172-173 سوره اعراف و احادیث متعددی است که در کتاب‌های حدیثی شیعه نقل شده است. بر اساس ظاهر این آیه و احادیث وارده، خداوند انسان‌ها را در عالم مادی قبل از ...  بیشتر

قرآن پژوهی
مؤلفه های فقر معنوی و عوامل آن با تکیه بر آیه 19 سوره مبارکه حشر

زینب آزادبختی؛ خلیل پروینی

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 31-69

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.65088.1783

چکیده
  در طول تاریخ مخصوصاً در عصرکنونی نیازهای مادی و جسمانی انسان بیش‌تر مورد حمایت واقع شده و برعکس نیازهای معنوی او که جنبه مهم‌تر آن است مورد بی‌توجهی قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده است. اگر آدمی از بُعد معنوی و روحانی وجود خویش غفلت نماید و حقیقت وجودی و اصالت خود را از یاد ببرد، دچار فقر ‌‌معنوی شده است. شناخت مسئله‌ی فقر معنوی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بیعت و مشارکت سیاسی حداکثری مشروط در قرآن

علی آقاجانی

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 71-102

https://doi.org/10.22054/ajsm.2024.75721.1962

چکیده
  مفهوم بیعت یکی از واژگان قرآنی پر‌اهمیت است که رابطه تنگاتنگی با مشارکت‌سیاسی دارد اگرچه بدیهی است که نمی‌توان مشارکت‌سیاسی را بدان یا به مفاهیم هم‌عرض آن فروکاست اما بر پایه نگرش قرآنی می‌توان ظرفیت‌سنجی نمود. بر این پایه سوال اصلی تحقیق آن است که ماهیت بیعت در قرآن چیست و چه رهیافتی بدان، رهیافت مطلوب قرآن است؟ پژوهش بر پایه ...  بیشتر

قرآن پژوهی
مقایسه وجوه تمایز و اشتراک نظریه های هرمنوتیکی نوین با دیدگاه مهم ترین مفسران شیعی معاصر قرآن

فروغ پارسا

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 103-130

https://doi.org/10.22054/ajsm.2024.77799.2003

چکیده
  مفسران قرآن کریم همواره دردر صدد کشف و آشکار نمودن مقصود خداوند در تفسیر آیات الهی بوده اند. این درحالی است که در نظریات هرمنوتیکی ( تفسیری) نوین ، خواننده و مفسّر متن بیش از مؤلف اهمیت دارد. در واقع هرمنوتیک فلسفی و نیز نظریه تفسیری ساختار گرایان و نیز ساختار شکنان تقریباً برای مؤلف متن ارزشی قایل نبوده، شرایط ذهنی و تاریخی مؤلف و نیز ...  بیشتر

قرآن پژوهی
مفهوم شناسی سوره عنکبوت با تکیه بر سیر نزول

علی سعیدی

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 131-158

https://doi.org/10.22054/ajsm.2024.76854.1983

چکیده
  اهمیت ترتیب نزول و مطالعه قرآن در این فضا، فهم بهتر و دقیق‌تری از آیات و ترکیب معنایی سوره‌ها در پی دارد. کاربست سوره عنکبوت متأثر از این موضوع و در هنگام مهاجرت مسلمانان از مکه به مدینه، ذیل مفهوم هجرت مورد بازخوانی قرار می‌گیرد. این تحقیق باهدف بررسی سوره عنکبوت با تکیه بر ترتیب نزول انجام پذیرفته است. در این نوشتار از روش تحلیل ...  بیشتر

قرآن پژوهی
جایگاه رأفت در فرهنگ اسلامی و آثار آن در زندگی فردی و اجتماعی

عبدالمطلب عبداله

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 159-184

https://doi.org/10.22054/ajsm.2024.75852.1966

چکیده
  پژوهش حاضر به بررسی جایگاه رأفت در آیات و روایات و آثار آن در زندگی فردی و اجتماعی پرداخته است. در فرهنگ دینی و معارف اسلامی و آنچه از سیره رسول اکرم (ص)، ائمه و بزرگان دینی و مفسران دینی استنباط می­شود، رأفت جایگاهی خاص و دارای ابعاد گوناگون است که شامل دستگیری از مؤمنان، گذشت و احسان نسبت به بندگان مؤمن و تلاش برای تحقق سعادت جمعی ...  بیشتر

حدیث پژوهی
بررسی و نقد دیدگاه آیت‌الله معرفت درباره قاعده جری بر اساس روایات

محمدهادی قهاری کرمانی

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 185-208

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.72340.1904

چکیده
  قرآن چشمه‌ای همیشه جاری در بستر زمان است که تشنگان حقیقت و هدایت از زلال آن سیراب گشته و هم چنان در گذر زمان، جاری و جاودانه است. یکی از مهم‌ترین رموز جاودانگی قرآن، تطبیق و سرایت‌دادن مفاد آیات بر مصادیق جدید در گذر زمان است. از این عمل، تحت عنوان «قاعده جری» یا «قاعده جری و تطبیق» یاد می‌شود. آیت‌الله معرفت بر این باور ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی بداء انگاری آیات ذبح فرزند

ابراهیم نوئی؛ رضا علی شیرخدا

دوره 15، شماره 48 ، فروردین 1403، صفحه 209-234

https://doi.org/10.22054/ajsm.2024.75143.1950

چکیده
  آموزه بداء از اختصاصات اعتقادی شیعه است. قرآن کریم حاوی آیاتی در اثبات این آموزه و یا رویارویی با مخالفان با این آموزه است. شماری از متفکران امامیه معتقدند علاوه بر این، قرآن حاوی مصادیقی از این آموزه در زندگی انبیای الهی است. یکی از ماجراهایی که گفته شده مصداق این آموزه است، آیات ناظر به ذبح فرزندتوسط حضرت ابراهیم (ع) است. نوشتار حاضر ...  بیشتر