نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

استادیار، گروه علوم سیاسی، پژوهشکده علوم اجتماعی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

مفهوم بیعت یکی از واژگان قرآنی پر‌اهمیت است که رابطه تنگاتنگی با مشارکت‌سیاسی دارد اگرچه بدیهی است که نمی‌توان مشارکت‌سیاسی را بدان یا به مفاهیم هم‌عرض آن فروکاست اما بر پایه نگرش قرآنی می‌توان ظرفیت‌سنجی نمود. بر این پایه سوال اصلی تحقیق آن است که ماهیت بیعت در قرآن چیست و چه رهیافتی بدان، رهیافت مطلوب قرآن است؟ پژوهش بر پایه روش تفسیر موضوعی بر آن است که بیعت از مفاهیمی است که مشارکت سیاسی از آن قابل استخراج و استنطاق بوده و قابلیت ظرفیت سنجی در قرآن را دارد که بر اساس این ظرفیت‌سنجی می‌توان گفت از منظر قرآن، بیعت، به‌مثابه مفهومی امضایی-نیمه تأسیسی است و شرطیت در شرعی بودن دولت‌دینی و حداکثر‌سازی و اصالت‌بخشی به مشارکت‌سیاسی فعال را دارد. بر این پایه در عصر غیبت نص و حقانیت رهبری فقیه، بالقوه است که برای فعلیت یافتن، بیعت(پذیرش و رضایت) را که امروزه می توان از آن به انتخابات، همه‌پرسی و...تعبیر کرد می طلبد. تلقی مشروعیت سازانه و موثر از بیعت در کنار نص؛ خروج نصوص روایی-قرآنی از مقوله اسکات خصم و پرهیز از جدلی انگاشتن روایات بیعت، و تحلیل موسع مفهوم بیعت، از یافته‌های پژوهش است. بنابر‌این بیعت در زمان غیبت که می‌تواند به انتخابات و مانند آن ترجمه شود امری نیمه تأسیسی است که در کنار شرط نصب عام به نحو تشکیکی و در واقع شروط مربوط به شخص رهبر، پایه دوم شرعیت نظام دینی است. بدین‌ترتیب بیعت ناظر بر رضایت شرطیت در شرعی بودن دولت‌دینی و حداکثر‌سازی و اصالت‌بخشی به مشارکت‌سیاسی فعال دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Allegiance and Maximum Conditional Political Participation in the Qur'an

نویسنده [English]

  • Ali Aghajani

Assistant Professor, Department of Political Sciences, Research Institute of Social Sciences, " Hawza" and "University" Research Institute, Qom, Iran

چکیده [English]

The concept of allegiance is one of the most important Quranic words that has a close relationship with political participation, although it is obvious that political participation cannot be known or reduced to its equivalent concepts, capacity can be measured based on the Quranic attitude. Based on this, the main research question is what is the nature of allegiance in the Qur'an and what approach to it is the desired approach of the Qur'an? The research is based on the topic interpretation method and it is based on the fact that allegiance is one of the concepts from which political participation can be extracted and deduced and has the ability to measure capacity in the Qur'an, based on this capacity measurement it can be said that from the perspective of the Qur'an, allegiance is a semi-signature concept. It is an establishment, and it has the condition of the legitimacy of the religious state and the maximization and originality of active political participation. Based on this, in the era of the absence of text and the legitimacy of the leadership of the jurist, it is possible that it requires allegiance (acceptance and consent) to be actualized, which today can be interpreted as elections, considering the constructive and effective legitimacy of allegiance in addition to the text; the departure of the narrative-Qur'anic texts from the category of Scott Khasf and avoiding the argumentativeness of the narrations of allegiance, and the extensive analysis of the concept of allegiance are among the findings of the research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allegiance
  • Political Participation
  • Political-Thematic Interpretation of the Qur'an
  • Political Speech
قرآن کریم
نهج‌البلاغه
ابن هشام، عبدالملک بن هشام. (‎۱۴۱۲ ق) السیره النبویه. محقق: زکار، سهیل. بیروت: دارالفکر.
ابن‏اثیر، عزالدین. (۱۴۰۷ ق) الکامل. بیروت: دار الکتب العلمیه.
نائینی، محمدحسین، (1376 ش)، فوائد الاصول، قم:‌ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1376 ش.
‌انصاری، مرتضی (۱۴۲8 ق)، فرائد الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی، چاپ نهم، ۱۴۲۸ ق.
فیرحی، داود. (1381). «شیعه و مسئله مشروعیت بین نظریه و نص». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 57(0).
اخوان کاظمی، مسعود؛ رستمی، سجاد. (1396، دی) «بیعت و اشکال آن در اندیشه سیاسی اسلام»، پژوهش ملل، دوره سوم، 25: 63 - 77. در https://ensani.ir/file/download/article‌/20180424165643-10056-182.pdf (20 فروردین 1402).
ارسطا، محمدجواد. (1379، پاییز) «اهتمام به آرای عمومی و دید مردم در نگاه علی (ع)»، فصلنامه حکومت اسلامی، 17:110 – 128. در: https://ensani.ir/fa/article/81828 (20 فروردین 1402)
اصفهانی، ابوالفرج. (1385 ق) مقاتل الطالبیین. نجف: المکتبة الحیدریة.
امام خمینی. (۱۳۷۸) صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ایزدهی، سیدسجاد. (1396) مشارکت سیاسی در فقه سیاسی شیعه. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
آب نیکی، حسن. (1390، پاییز و زمستان) جهانی شدن و چالش مشاکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، دو فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش سیاست نظری، دوره جدید، 10. در: ttps://ensani.ir/file/download/article/20150422141233-9460-26.pdf (20 فروردین 1402).
آصفی، محمدمهدی. (1369، بهمن و اسفند) تحلیلی فقهی از بیعت، کیهان اندیشه، 34: 59 - 72.
آقابخشى، على. (1375) فرهنگ علوم سیاسی. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
آقاجانی، علی. (1396) مشروعیت سیاسی در قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بازرگان، عبدالعلی. (1375) ش‍ورا و بی‍ع‍ت‌: ح‍اک‍می‍ت‌ خ‍دا در ح‍ک‍وم‍تم‍ردم‌. ت‍ه‍ران‌، ان‍ت‍ش‍آر.
بشیر، حسن. (1398، پاییز) «تحلیل گفتمانی بیعت در نامه‌های حضرت علی علیه السلام و معاویه بر پایه نظریه مدیریت هماهنگ معنا»، پژوهش‌های نهج البلاغه،62:131 - 166. در: https://www.nahjmagz.ir/article_118065.html (20 فروردین 1402).
پای، لوسین، (1370، پاییز و زمستان) «فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی»، ترجمه مجید محمدی، نامه فرهنگ، شماره 5 و 6، 2: 37 - 47. در: https://www.noormags.ir/‌view/fa/articlepage/550997 (20 فروردین 1402).
پسندیده، عباس. (1386، زمستان) «بیعت و قدرت: بررسی نقش بیعت در اندیشه سیاسی اسلام»، حکومت اسلامی، 46: 67 - 106. در: magiran.com/p659386 (20 فروردین 1402).
جلیلی، سید هدایت. (1372) روش‏شناسی تفاسیر موضوعی قرآن، تهران: انتشارات کویر.
جوادی آملی، عبدالله. (1388) تفسیر تسنیم. تحقیق عبدالکریم عابدینی، قم: اسراء.
حر عاملى، محمد بن حسن. (1409 ق) وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
خرمشاد محمدباقر؛ امینی، پرویز. (۱۳۹۷، پاییز) مسئله مشروعیت در نظریه مردم سالاری دینی آیت الله خامنه‌ای، دولت پژوهی، 4(15), 109-136. doi: 10.22054/tssq.2018.9345.
خضری، سید احمدرضا؛ رضوی، سید ابوالفضل؛ شریفی اسدی، زینب. (1399، تابستان) بررسی جایگاه بیعت در گفتمان امام علی (ع)، مطالعات تاریخ اسلام، 45: 93 - 114. https://journal.pte.ac.ir/article-1-593-fa.pdf (20 فروردین 1402).
خلوصی، محمدحسین. (1395) شاخص مشارکت سیاسی در الگوی پیشرفت اسلامی. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
دبیرنیا، علیرضا، محبی، داود، جلیلی، آیت اله. (1402). «حق بر مشارکت سیاسی و رأی اجباری، تضاد یا سازگاری؟». فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، 53(1), 97-119. doi: 10.22059/jplsq.2020.283126.2047.
راش، مایکل. (1383) جامعه و سیاست. ترجمه منوچهر صبوری، تهران: سمت.
 راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1404 ق) المفردات فی غریب القرآن. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
رحمانی، ناصرعلی. (1394) راهکارهای فقه سیاسی شیعه برای گسترش مشارکت سیاسی، قم: نشر المصطفی.
رستمی، علی اکبر. (1376، پاییز) «قلمرو شورا، بیعت و انتخابات در حکومت اسلامی» علوم و معارف قرآنی، 4: ‎152 – 178. در: https://ensani.ir/fa/article/65718 (20 فروردین 1402).
روسو، ژان ژاک. (۱۳۸۸) قرارداد اجتماعی (متن و زمینه). ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران: انتشارات آگاه.
سبحانی، جعفر. (1427 ق) مفاهیم القرآن. قم: مؤسسه امام صادق (ع).
سلیمیان، خدامراد. (1391، بهار و تابستان) » بیعت، سازوکار مشارکت سیاسی مردم در حکومت مهدوی» انتظار موعود، 37: 89 - 112. در:  https://www.entizar.ir/‌article_75108.html(20 فروردین 1402).
سیدباقری، سیدکاظم. (١٣٩٧) «حق مشارکت شهروندان و آزادی سیاسی با تأکید بر قرآن‌کریم». پژوهش‌های سیاست اسلامی، 6، 14: 41-65. dor 20.1001.1.23455705.1397‌.6.14.2.4
سید رضى، محمد. (1414 ق) نهج البلاغة، قم: مؤسسه نهج البلاغه.
الشاوی، توفیق محمد. (1414 ق) الشوری اعلی مراتب الدیمقراطیه، قاهره، الزهرا لاعلام العربی.
صالحی نجف آبادی. نعمت الله، (1380)، ولایت فقیه، حکومت صالحان.
صدر، سید محمدباقر. (1399) المدرسه القرآنیه، بی جا: بی تا.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1374) المیزان. ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسى، احمد بن على. (1403 ق) الاحتجاج، 2 جلد، مشهد: نشر مرتضى.
طبری، ابن جریر. (۱۴۰۸ ق) تاریخ الامم و الملوک (تاریخ طبری). چاپ دوم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
 طوسى، محمد بن حسن. (1414 ق) الأمالی، در یک جلد، قم: دار الثقافة.
عبدالستار، فتح الله. (1418 ق). المدخل فی التفسیر الموضوعی، قاهره، دارالتوزیع، نشر الاسلامیه، چاپ سوم.
علیخانى، على‏اکبر. (1377). مشارکت سیاسی، تهران، سفیر.
عمید زنجانى، عباس على. (1421 ق)، فقه سیاسى. 3 جلد، تهران: انتشارات امیر کبیر، چهارم.
فاکرمیبدی، محمد. (1376). بیعت و نقش آن در حکومت اسلامی، حکومت اسلامی پاییز،5 https://ensani.ir/fa/article/83734‎(از 180 تا 206).
فیرحی، داود. (1377 تابستان) «مفهوم مشارکت سیاسی» فصلنامه علوم سیاسی، سال اول، 1. https://ensani.ir/fa/article/61643 (20 فروردین 1402).
 قاضی زاده، کاظم. (1386). سیاست و حکومت در قرآن، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، چاپ سوم.
قرشى، سید على اکبر. (1371) قاموس قرآن،‏ تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم ‏.
مجلسى، محمد باقر. (1410 ق) بحار الأنوار، 33 جلد، مؤسسة الطبع و النشر، بیروت - لبنان، اول.
محوری، محمدحسین. (1377) «بیعت یا انتخابات». مجله حکومت اسلامی. 9. (20 فروردین 1402).
مرویان، محمود. (1387) روش شناسی تفسیر موضوعی از منظر آیت الله معرفت، در معرفت قرآنی: یادنگار آیت الله محمدهادی معرفت (رحمة الله علیه)، زیر نظرگروه قرآن پژوهی پژوهشگاه به کوشش: نصیری، علی؛ تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
مصطفوی، حسن. (1360) التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،
مصفّا، نسرین. (1375). مشارکت سیاسی زنان در ایران، تهران، وزارت امور خارجه.
مطهرى، حمیدرضا. (۱۳۸۲) «بیعت» و کارکردهاى آن در عصر جاهلى و صدر اسلام»، مجله تاریخ اسلام، ۱۶ https://ensani.ir/fa/article/38309. (20 فروردین 1402).
مفید، محمد بن محمد. (بی تا). الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد. قم: موسسه آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.
مکارم شیرازی، ناصر. (1386) ‌پیام قرآن، تهران‌، دار الکتب الاسلامیه‌، چاپ نهم،
منتظری، حسین علی. (۱۴۰۸ ق) دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، قم‌، المرکز العالمی للداراسات الاسلامیه و دارالفکر.
موسویان. آب‍وال‍ف‍ض‍ل. (1380) بیعت و رأی، نامه مفید، 25. https://ensani.ir/fa/article‌/262868 (20 فروردین 1402).
م‍وس‍ویان، آب‍وال‍ف‍ض‍ل، (۱۳۸۱) م‍ب‍ان‍ی‌ مش‍روع‍ی‍ت‌ ح‍ک‍وم‍ت‌: ج‍ای‍گ‍آه‌ رأی‌ و بی‍ع‍ت‌ دران‍دیش‍ه‌ اس‍لام‍ی‌. ت‍ه‍ران‌، ذک‍ر.
مؤمن قمی، محمد. (۱۳۸۶ پاییز) بیعت (1): ادله بیعت در قرآن، فقه اهل بیت، ۵۱. (20 فروردین 1402).
مهسوری، محمد حسین. (1377 پاییز) بیعت یا انتخابات تاملی در مقاله (بیعت و نقش آن در حکومت اسلامی)، حکومت اسلامی، 9، (از 63 تا 80) https://ensani.ir/fa/article/‌83760 (20 فروردین 1402).
نورى، حسین. (1408 ق) مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، 18 جلد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، بیروت - لبنان، اول.
نیکونهاد، حامد؛ زارع، مهدی. (1396 بهار) نسبت‌سنجی درون‌مایه بیعت در اندیشه سیاسی شیعه با ماهیت و کارویژه «رأی» در حقوق اساسی مدرن پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 1398، 19 (از 147 تا 168). https://csiw.qom.ac.ir/‌article_1387.htm (20 فروردین 1402).
واعظی، احمد. (1396 بهمن و اسفند) میزان انطباق بیعت با دموکراسی در نگاه امام علی (ع)، اندیشه حوزه،1379، 6: 4. https://www.noormags.ir/view/‌fa/articlepage/20358 (20 فروردین 1402).
یزدانی، حسینعلی. (1396 پاییز و زمستان) «مشارکت سیاسی در آرمان‌شهر اسلامی از منظر قرآن و روایات» مجله معارف اسلامی و علوم سیاسی،1397، 2، 16: 48-73. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1799286 (20 فروردین 1402).
References
The Holy Quran
Nahj al-Balagha
Abniki, Hassan. (2011). Globalization and the Challenge of Political Participation in the Islamic Republic of Iran. Journal of Theoretical Policy Studies, New Period, 10. Available at https://ensani.ir/file/download/article/20150422141233-9460-26.pdf (April 9, 2023). [In Persian]
Aghajani, Ali. (2017). Political Legitimacy in the Quran. Qom: Institute of Islamic Studies and Humanities. [In Persian]
Aqabakshi, Ali. (1996). Political Science Dictionary. Tehran: Iran Information and Documentation Center. [In Persian]
Akhowan Kazemi, Masoud; Rostami, Sajad. (2018). Allegiance and Its Forms in Islamic Political Thought. Pajoohesh Melal, Third Period, 25: 63-77. Available at https://ensani.ir/file/download/article/20180424165643-10056-182.pdf (April 9, 2023). [In Persian]
Ansari, Morteza. (2008). Faraid al-Usul. Qom: Majma al-Fikr al-Islami, Ninth Edition.
Arasta, Mohammad Javad. (2000). Attention to Public Opinion and People's Views in Ali's (AS) Perspective. Islamic Government Quarterly, 17: 110-128. Available at https://ensani.ir/fa/article/81828 (April 9, 2023). [In Persian]
Asefi, Mohammad Mahdi. (1991). A Jurisprudential Analysis of Allegiance. Keyhan Andisheh, 34: 59-72. [In Persian]
Abd al-Sattar, Fath Allah. (1997). Al-Madkhal fi al-Tafsir al-Mawdu'i, Cairo, Dar al-Tawzi', al-Nashr al-Islamiyyah, 3rd ed. [In Arabic]
Ali Akbar, Ali Khani. (1998). Political Participation, Tehran, Safir. [In Persian]
Amid Zanjani, Abbas Ali. (2000). Political Jurisprudence. 3 volumes, Tehran: Amir Kabir Publications, 4th edition. [In Persian]
Bazargan, Abdolali. (1996). Shura and Allegiance: God's Sovereignty in People's Government. Tehran: Entekhab. [In Persian]
Bashir, Hassan. (2019). A Discourse Analysis of Allegiance in the Letters of Imam Ali (AS) and Muawiyah Based on Coordinated Management of Meaning Theory. Nahj al-Balagha Research, 62: 131-166. Available at https://www.nahjmagz.ir/article_118065.html (April 9, 2023). [In Persian]
Dabirnia, Alireza, Mohammadi, Davood, Jalili, Ayatollah. (2023). Right to Political Participation and Compulsory Voting: Conflict or Compatibility?. Quarterly Journal of Public Law Studies, University of Tehran, 53(1), 97-119. doi: 10.22059/jplsq.2020.283126.2047. [In Persian]
Firazhi, Davood. (2002). Shia and the Issue of Legitimacy Between Theory and Text. Journal of Faculty of Law and Political Science, 57(0). [In Persian]
Fakhermeibodi, Mohammad. (1997). Allegiance and its Role in Islamic Government, Islamic Government Quarterly, 5. [In Persian]
Firahi, Davood. (1998). The Concept of Political Participation. Political Science Quarterly, Year 1, 1. [In Persian]
Gharashi, Seyyed Ali Akbar. (1992). Quranic Lexicon, Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya, 6th edition. [In Persian]
Hor Ameli, Mohammad bin Hasan. (1989). Wasa'il al-Shi'ah. Qom: Al al-Bayt Foundation. [In Persian]
Imam Khomeini. (1999). Sahifeh Imam. Tehran: Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works. [In Persian]
Ibn Athir, Izz al-Din. (1987). Al-Kamil. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah. [In Persian]
Ibn Hisham, Abdul Malik ibn Hisham. (1991). Al-Sirah Al-Nabawiyyah. Edited by Suhail Zakkar. Beirut: Dar al-Fikr. [In Arabic]
Izadehi, Seyed Sajad. (2017). Political Participation in Shia Political Jurisprudence. Tehran: Institute for Culture and Thought Research. [In Persian]
Jalili, Seyed Hedayat. (1993). Methodology of Thematic Interpretations of the Quran. Tehran: Kavir Publications. [In Persian]
Javadi Amoli, Abdollah. (2009). Tafsir Tasnim. Edited by Abdulkarim Abedini, Qom: Esra. [In Persian]
Khulusi, Mohammad Hossein. (2016). Indicators of Political Participation in the Model of Islamic Progress. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Khomeini, Imam. (1999). Sahifeh Imam. Tehran: Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works. [In Persian]
Khorramshad, Mohammad Bagher; Amini, Parviz. (2018). The Issue of Legitimacy in Ayatollah Khamenei's Theory of Religious Democracy. Dulat Pazhuhi, 4(15), 109-136. doi: 10.22054/tssq.2018.9345. [In Persian]
Khezri, Seyed Ahmad Reza; Razavi, Seyed Abolfazl; Sharifi Asadi, Zeinab. (2020). Examining the Position of Allegiance in Imam Ali's Discourse. Islamic History Studies, 45: 93-114. Available at https://journal.pte.ac.ir/article-1-593-fa.pdf (April 9, 2023). [In Persian]
Mahdavi, Mohammad Hussein. (1998). Allegiance or Elections. Islamic Government Journal, 9. [In Persian]
Majlesi, Mohammad Baqer. (1989). Bihar al-Anwar, 33 volumes, Beirut - Lebanon: Al-Tiba'ah wa Al-Nashr Foundation, 1st edition. [In Arabic]
Makarem Shirazi, Naser. (2007). Message of the Quran, Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya, 9th edition. [In Persian]
Marvian, Mahmoud. (2008). Methodology of Thematic Interpretation from the Perspective of Ayatollah Ma'refat, Tehran: Organization of Islamic Culture and Thought Publications, 1st edition. [In Persian]
Momen Qomi, Mohammad. (2007). Allegiance (1): Evidence of Allegiance in the Quran, Jurisprudence of Ahl al-Bayt, 51. [In Persian]
Montazeri, Hossein Ali. (1987). Studies on the Guardianship of the Jurisconsult and the Jurisprudence of Islamic State, Qom: Islamic Studies Center and Dar al-Fikr. [In Persian]
Mosavian, Abolfazl. (2001). Allegiance and Vote, Nameh Mofid, 25. [In Persian]
Mosavian, Abolfazl. (2002). Fundamentals of Legitimacy in Governance: The Place of Vote and Allegiance in Islamic Thought. Tehran: Zekr. [In Persian]
Mostafavi, Hassan. (1981). Investigation of Quranic Words, Tehran: Bongah Tarjomeh va Nashr Ketab. [In Persian]
Motahari, Hamid Reza. (2003). Allegiance and its Functions in the Pre-Islamic and Early Islamic Era. Journal of Islamic History, 16. [In Persian]
Mosafa, Nasrin. (2017). Political Participation of Women in Iran. Tehran: Ministry of Foreign Affairs. [In Persian]
Mahsouri, Mohammad Hossein. (1999) Allegiance or Elections: A Reflection on the Article (Allegiance and its Role in Islamic Government), Islamic Government, 9, (63-80). [In Persian]
Mufid, Muhammad ibn Muhammad. (n.d.). Guidance in Knowing Allah's Proofs upon His Servants. Qom: Al Al-Bayt Institute for Reviving Heritage. [In Persian]
Nikounahad, Hamed; Zare, Mehdi. (2017). Comparison of the Concept of Allegiance in Shiite Political Thought with the Nature and Mechanism of "Vote" in Modern Fundamental Rights, Comparative Research in Islamic and Western Law. [In Persian]
Nouri, Hussein. (1987). Mustadrak al-Wasa'il wa Mustanbat al-Masa'il, 18 volumes, Beirut - Lebanon: Al Al-Bayt Institute, 1st edition. [In Arabic]
Pye, Lucian. (1991). Political Culture and Political Development. Translated by Majid Mohammadi, Nameh Farhang, No. 5 and 6, 2: 37-47. Available at https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/550997 (April 9, 2023). [In Persian]
Pasandideh, Abbas. (2007). Allegiance and Power: A Study of the Role of Allegiance in Islamic Political Thought. Islamic Government, 46: 67-106. Available at magiran.com/p659386 (April 9, 2023). [In Persian]
Qazizadeh, Kazem. (2007). Politics and Government in the Quran, Tehran: Islamic Culture and Thought Research Institute, 3rd edition. [In Persian]
Raghib al-Isfahani, Hossein bin Mohammad. (1983) Al-Mufradat fi Gharib al-Quran, Tehran: Islamic Culture Publishing Office. [In Persian]
Rahmani, Nasr Ali. (2015) Solutions of Shia Political Jurisprudence to Expand Political Participation, Qom: Al-Mostafa Publishing. [In Persian]
Rash, Michael. (2004) Society and Politics. Translated by Manouchehr Sabouri, Tehran: Samt. [In Persian]
Rostami, Ali Akbar. (1997) The Scope of the Council, Allegiance and Elections in Islamic Government, Quranic Sciences and Teachings, 4: 152-178. Available at: https://ensani.ir/fa/article/65718 (9 April 2023 / 20 Farvardin 1402 SH). [In Persian]
Rousseau, Jean-Jacques. (2009) The Social Contract (Text and Context). Translated by Morteza Kalantarian, Tehran: Agah Publishing. [In Persian]
Salehi Najafabadi, Nematollah. (2001), Guardianship of the Jurist, Governance of the Righteous. [In Persian]
Sayed Bagheri, Sayed Kazem. (2018) The Right to Citizen Participation and Political Freedom with Emphasis on the Holy Quran. Islamic Policy Studies, 6, 14: 41-65. dor 20.1001.1.23455705.1397.6.14.2.4. [In Persian]
Seyyed Razi, Mohammad. (1993) Nahj al-Balagha, Qom: Nahj al-Balagha Institute. [In Persian]
Soleimian, Khodamorad. (2012 AD / 1391 SH, Spring and Summer) Allegiance, the Mechanism of People's Political Participation in Mahdavi Government, Entezar Mou'oud, 37: 89-112. Available at: https://www.entizar.ir/article_75108.html (9 April 2023 / 20 Farvardin 1402 SH). [In Persian]
Sadr, Sayed Mohammad Baqir. (1979) The Quranic School, No Place. [In Persian]
Sobhani, Jafar. (2006). Mafaheem al-Quran, Qom: Imam Sadeq Institute. [In Persian]
Tabari, Ibn Jarir. (1988) History of the Nations and Kings (History of Tabari). 2nd ed, Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah. [In Arabic]
Tabarsi, Ahmad bin Ali. (1983) Al-Ihtijaj, 2 volumes, Mashhad: Morteza Publishing. [In Persian]
Tabatabai, Seyed Mohammad Hossein. (1995) Al-Mizan. Translated by Seyed Mohammad Baqir Mousavi Hamadani, Qom: Islamic Publishing Office. [In Persian]
Tusi, Mohammad bin Hassan. (1994) Al-Amali, one volume, Qom: Dar al-Thaqafa. [In Persian]
Tawfiq, Mohammad al-Shawi. (1994) Al-Shura A'la Maratib al-Dimuqratiyyah, Cairo, Zahra for Arab Media. [In Arabic]
Vaezi, Ahmad. (2017). Compatibility of Allegiance with Democracy in the View of Imam Ali (AS), Andisheh Hawza, 1379, 6: 4. [In Persian]
Yazdani, Hossein Ali. (2017). Political Participation in the Ideal City of Islam from the Perspective of the Quran and Narratives. Journal of Islamic Knowledge and Political Sciences, 1397, 2, 16: 48-73. [In Persian]