نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

موضوع اجل معلّق (قضای مشروط) و اجل مسمّی (قضای محتوم) در ارتباط با زمان مردن آدمیان، از دیرزمان مورد بحث مفسّران اسلامی بوده است. بعضی از آیات قرآن کریم، در اجل معلّق ظهور دارند؛ مثل آیة Pأَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطیعُونِ * یغْفِرْ لَکمْ مِنْ ذُنُوبِکمْ وَ یؤَخِّرْکمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی..: اینکه خدا را عبادت نمایید و تقوا پیشه کنید و از دعوت من اطاعت نمایید تا خداوند گناهانتان را بیامرزد و مرگتان را تا وقتِ نامیده‌شده (در علم خدا) به تأخیر اندازدO (نوح/ 3ـ4). لیکن برخی دیگر از آیات در اجل مسمّی ظهور دارند؛ مثل آیة Pنَحْنُ قَدَّرْنا بَینَکمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقینَ: ما زمان مرگ را میان شما تعیین کرده‌ایم و هیچ کس آن را تغییر نتواند دادO (الواقعه/60). نویسندة این مقاله، نخست با استناد به آیات و روایات، اجل معلّق و مسمّی را به اثبات رسانیده، سپس با استناد به مراتب علم خداوندی، به این نتیجه رسیده که دو گونه بودن اجل آدمی با یکدیگر منافات ندارند؛ چراکه بازگشت اجل معلّق به اجل مسمّی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sudden Death and Appointed Death from the View of the Verses and Traditions

نویسنده [English]

  • mohammad hosein bayat

چکیده [English]

The issue of sudden and appointed time of death of human has long been studied from by the Islamic interpreters. Some of the verses of the Holy Quran talks about indefinite time of death as:
Pأَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطیعُونِ * یَغْفِرْ لَکُمْ مِنْ ذُنُوبِکُمْ وَ یُؤَخِّرْکُمْ إِلی‏ أَجَلٍ مُسَمًّی إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذا جاءَ لا یُؤَخَّرُ لَوْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَO (نوح/ 3ـ4).
That you should worship Allah and be careful of your duty to Him and obey Me, He will forgive some of your sins and grant you to an appointed term. However, some of other verses talk about certain time of death as:
Pنَحْنُ قَدَّرْنا بَیْنَکُمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقینَO(الواقعه/60).
We have ordained death among you and We are not to be overcome. The writer of this paper, firstly, based on the verses and traditions, has proved the sudden and appointed time of death; secondly, based on the various degrees of science of Allah, he has proved that diversity of death is not  inconsistent with each other because the sudden death returns to the appointed death.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sudden Death
  • Appointed Death
  • Conditional Destiny
  • Inevitable Destiny
  • Fate
  • Revision
  • Science of God
قرآن کریم.
ابن‌بابویه (صدوق)، محمّد بن علی. (1387ق.). عیون أخبارالرضا(ع). تهران: نشر جهان.
امین اصفهانی، بانو نصرت. (بی‌تا). مخزن العرفان. ج 7. تهران: نهضت زنان مسلمان.
جوادی آملی، عبدالله. (1381). رحیق مختوم. ج2. قم: اسراء.
ـــــــــــــــــــــ. .(1372).  شرح حکمت متعالیّه. تهران: انتشارات الزّهرا(س).
راغب اصفهانی، حسین بن محمّد. (1412ق.). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق صفوان عدنان داود. چاپ اوّل. بیروت: دارالعلم.
سهروردی، شهاب‌الدّین یحیی. (1355). حکمة الإشراق. تهران: انجمن فلسفة ایران.
شریف‌الرّضی، محمّد‌بن حسین. نهج‌البلاغه. (1379). ترجمة محمّد دشتی. قم: صحفی.
صدرای شیرزای، محمّد. (1346). شواهد. مشهد: دانشگاه فردوسی.
ـــــــــــــــــــــ . (1386). مفاتیح الغیب. تهران: بنیاد صدرا.
ـــــــــــــــــــــ . (1981 م.). اسفار. بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
ـــــــــــــــــــــ . (1372). شرح حکمة الأشراق. تهران: مؤسّسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
طباطبائی، سیّد محمّدحسین. (1376). المیزان. ترجمة محمّدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (بی‌تا). مجمع‌البیان. ج 9. بیروت: دارالمعرفة.
کلینی، محمّدبن ‌یعقوب. (1387). کتاب کافی. بیروت: انتشارات الأمیرة.
مدرّس، سیّد محمّدتقی. (1406ق.). مِن هدی القرآن. ج 12. بی‌جا: دارالهدی.
مصباح الشّریعة. (1360). منسوب به جعفر بن محمّدصادق(ع). ترجمة حسن مصطفوی. چاپ اوّل. تهران: بی‌نا.
موسوی خمینی(ره)، روح‌الله. (1378). چهل حدیث. تهران: مؤسّسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).