نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

در تمام فرهنگ‌ها و زبان‌ها، کتاب‌های آسمانی اصلی‌ترین آبشخور فکری پیروان آن ادیان بوده است و چون معجزة جاوید پیغمبر اسلام قرآن مجید (سخن) بوده، تأثیرگذاری آن بر افکار مسلمانان در خلق آثار ادبی از کتب آسمانی ادیان دیگر آشکارتر است. پس از قرآن مجید، سخنان رسول اکرم(ص) و امامان و پیشوایان دین، بیشترین تأثیر را بر آراء و افکار و خلق آثار ادبی شاعران و نویسندگان مسلمان داشته است. با آنکه محقّقان مکرّر به این تأثیرپذیری اشاره کرده‌اند و موارد متعدّدی را باز نموده‌اند. ولی تأثیر کتاب شریف نهج‌البلاغه بر آثار ادبی، چنان‌که شایستة جایگاه رفیع آن بوده، مورد توجّه قرار نگرفته است. سعدی شهسوار بی‌بدیل عرصة نظم و نثر فارسی، متأثّر از بلاغت و مفاهیم متعالی کلام امام علی(ع) بوده است و در گلستان، بیش از 200 مورد از مفاهیم نهج‌البلاغه را اقتباس کرده است. در این مقاله به 62 مورد اشاره شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Concepts of Nahjolbalagha in Saadi’s Golestan

نویسنده [English]

  • alireza hajian nejad

چکیده [English]

The scriptures in every culture and language have been the main source for their followers. As the eternal miracle of the Prophet of Islam has been the Holy Quran (speech), its influence on the minds of Muslims for creating literary works has been more obvious than the scriptures of other religions. After the Holy Quran the words of the Prophet (Pbuh) and the imams and religious leaders have had the greatest influence on Muslims’ opinions and ideas and literary works of Muslim poets and writers. Although researchers have repeatedly pointed this influence and clarified several cases, still there is room for research in this field. Nevertheless, the great book Nahjolbalagha has not received its due attention. Inspired by Imam’s Ali (As)’s rhetoric and great ideas, Saadi, the unrivaled poet in Persian poetry and prose, has borrowed 200 concepts of Nahjolbalagha in his Golestan. In this article, 62 of them, from chapter 4 to 8 are presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nahjolbalagha
  • Iran
  • Imam Ali (AS)
  • Saadi
  • adaptation
قرآن کریم.
ابن أبی‌الحدید، عبدالحمیدبن ‌هبةالله. (بی‌تا). شرح نهج‌البلاغه. مراجعه و تحقیق لجنة احیاء الذّخائر. بیروت ـ لبنان: منشورات دار مکتبة الحیاة.
تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمّد. (1373). غُرَرُ الحِکَم و دُرَرُ الکَلِم. شرح جمال‌الدّین محمّد خوانساری. 7 ج. مقدّمه، تصحیح و تعلیق میرجلال‌الدّین حسینی ارموی. چ 5. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
التّمیمی، ارکان. (1425ق.). صفوة شروح نهج‌البلاغه. شروح ابن أبی‌الحدید، محمّد عبده و صبحی الصّالح. ط 2. بیروت ـ لبنان: مؤسّسة العارف للمطبوعات.
شریف‌الرّضی، محمّدبن حسین. (1378ق.). نهج‌البلاغه. طبع صبحی صالح. قم: منشورات دارالهجرة.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1425ق.). نهج‌البلاغه.طبع محمّد عبده. 4 ج. ط 9. بیروت ـ لبنان: دارالبلاغه.
سعدی شیرازی، مصلح‌بن عبدالله. (1368). الف. گلستان. شرح دکتر محمّد خزائلی. چ 7. تهران: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1368). ب. گلستان. تصحیح و توضیح دکتر غلامحسین یوسفی. چ 1. تهران: انتشارات خوارزمی.
محفوظ، حسینعلی. (1377). متنبّی و سعدی. چ 1.تهران: انتشارات روزنه.
محمّدی، کاظم و محمّد دشتی. (1406ق.).  المعجم المفهرس لألفاظ نهج‌البلاغه. بیروت ـ لبنان: دارالأضواء.
مشکینی، علی. (1363). الهادی إلی موضوعات نهج‌البلاغه. چ 1. تهران: انتشارات چاپخانة وزارت ارشاد اسلامی با همکاری بنیاد نهج‌البلاغه.
مطهّری، مرتضی. (1361). سیری در نهج‌البلاغه. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرّسین حوزة علمیّة قم.
مولوی، جلال‌الدّین محمّد. (1348). مثنوی معنوی. شرح و توضیح اسماعیل انقروی. ترجمة عصمت ستّارزاده. ج 1. تهران: چاپخانة ارژنگ.