نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
در این مقاله نخست، مقوله‌ی مهم سیر و سلوک عرفانی و اسفار اربعه که اساس مکتب عرفان بر آن استوار است، از منظر کلام الهی بررسی و تحلیل شده است. در این بخش، با استناد به آیات بسیاری از قرآن کریم که در آنها به‌طور صریح یا ضمنی به سیر آفاقی و انفسی انسان برای کمال اشاره شده، ریشه و مبنای قرآنیِ سلوک عرفانی قابل اثبات است. سپس بحث معرفت‌شناسانه‌ی ولایت و انواع آن اعم از عام و خاص، مقیّده و مطلقه و تکوینیّه و تشریعیّه از نصّ صریح قرآن کریم یا معنای باطنی آن، همچنین از خلال احادیث نبوی استخراج شده و مورد تحلیل قرار گرفته است و در سه بخش ولایت خدا، ولایت انسان کامل و ولایت انبیاء و اولیای الهی ارائه شده است. در بخش سوم مقاله به بحث تأویل هرمنوتیکی عرفا (به‌ویژه، مولوی) پرداخته شده که به‌موجب آن، آنچه عرفا در تأویل آیات قرآن و احادیث براساس اندیشه‌ی تأویل‌گرای خود ارائه می‌دهند، مستند به آیاتی است که در آنها به لفظ تأویل اشاره شده است. همچنین، مورد استناد آنها در رویکرد تأویلی قرآن، حدیثی از پیامبر اکرم (ص) است که به‌موجب آن، قرآن دارای مرتبه‌ی ظاهر یا تنزیل و مرتبه‌ی تأویل دانسته شده است: «اِنّ للقرآن ظهراً و بطناً و لبطنه إلی سبعة أبطن و لبطنه بطناًإلی سبعة أبطن».
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Impact of the Qur’an and Tradition upon Mystical Literature
نویسنده [English]
- batul vaez
چکیده [English]
The present paper discusses, in the first place, the critical issue of mystic journey and the ‘four journeys’ which is the basis of mysticism, from the perspective of divine utterance. In this section, by relying on multiple Quranic verses where there is an implicit or explicit reference to the extrovertive and introvertive journeys of mankind toward perfection, the Quranic origin and basis of mystic journey can be substantiated. The paper then focuses on the epistemological issue of guardianship and its different kinds – including general and specific guardianship, absolute and limited guardianship, as well as religious legal authority and unconditional authority – based on the text of the Qur’an or its latent meaning as well as the tradition of the holy Prophet. These are then presented in three sections of divine sovereignty, guardianship of perfect man and the guardianship of the prophets and the devoted friends of God. In the third section, we deal with the hermeneutical interpretations by mystics (especially Mowlana); what the mystics present in their interpretation of Quranic verses and traditions – relying on their own exegetical understanding – is based on the verses where there is a reference to the word ‘exegesis’. Furthermore, in their exegetical approach to the Qur’an, they also rely on a tradition by the holy Prophet (PBUH), according to which the Qur’an has a form, as descended, and a multi-layered content that can be interpreted.
کلیدواژه‌ها [English]
- : mystic journey
- Guardianship
- exegesis
- The Qur’an
- tradition
)