نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در نظام حقوقی اسلام وجمهوری اسلامی، تفاوت‌هایی در بخشی از حقوق مردان و زنان مشهود است که از جانب برخی مورد پرسش یا انتقاد قرار می‌گیرد. تفاوت و نابرابری مقدار ارث و دیه‌ی مردان و زنان از این قسم است. با بررسی آراء فقهی و حقوقی معلوم می‌گردد که بعضی دیه را خون‌بها، گروهی آن را کیفر و عدّه‌ای تعویض می‌دانند و جمع دیگری آن را دارای جنبه‌های کیفری، تعویضی و جبرانی و بازدارنده می‌نگرند و بر اساس مبانی اسلامی و آیات شریف قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع)، فلسفه‌ی تفاوت ارث و تفاوت دیه‌ی مرد و زن مرتبط با ویژگیهای دیگری از نظام حقوقی اسلام است که مسؤولیّت سرپرستی و تأمین معیشت خانواده را بر عهده‌ی مرد نهاده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Philosophy behind the Difference in Laws of Inheritance and ‘diya’ for Muslim Men and Women with a Focus on the Qur’an and the Hadith

نویسنده [English]

  • mohamad reza ebrahim nejhad

چکیده [English]

In the legal systems of Islam and of the Islamic Republic of Iran there exist certain differences in laws for men and women, which are sometimes subject to questions or criticism. One such issue is the inequality of men and women in inheritance and diya. An examination of Islamic juridical and legal rules reveals that ‘diya’ is described as blood money by some authorities in the subject, as a penalty by some others, and as restitution by others, while some other authorities consider it as having penal, substitutionaryand compensational, and preventive aspects. Moreover, the philosophy behind the difference between men and women with regards to ‘diya’ and inheritance is informed by another characteristic feature of the Islamic legal system, the one which burdens men with the responsibility of headship of the family and paying for the family expenses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • inheritance
  • diya
  • penalty
  • restitution
  • Qur’an verses
  • Hadith