نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد حسین بیات

هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هرمنوتیک به معنی فنّ فهم و تأویل متن، از زمان سقراط و افلاطون و به قولی پیشتر از آنان، دست‌مایه‌ی دانشمندان و فرزانگان بوده است. در کُل، در آثار یونانی، کُتُب و رساله‌هایی از بزرگانی چون افلاطون و ارسطو در این زمینه موجود است. هرمنوتیک به معنی فنّ فهم و تأویل متون مقدّس دینی از زمان قدّیس آگوستین (سده‌ی پنجم میلادی) تا زمان شلایر ماخر (سده‌ی هجدهم میلادی) به واسطه‌ی عالمان دینی آیین مسیح در راستای فهم و تأویل مطالب عهدین به خدمت گرفته شد. ماخر در این باب کوشش‌های بسیاری به عمل آورد و بعد از وی نیز در این راستا قدم‌های استواری برداشته شد تا در زمان ویلهلم دیلتای، هرمنوتیسین‌ها، هرمنوتیک را برای فهم مقصود متکلّم به کار می‌گرفتند. لیکن با وقوع انقلاب کبیر فرانسه و آغاز دین‌زدایی، زبان‌شناسان و فیلسوفان بزرگی چون لوی استروس، میشل فوکو، امبرتواِکُو و در نهایت مارتین هایدگر و گادامر هرمنوتیک را در راستای فهم خود متن قرار دادند. طبق باور آنان، هرمنوتیک و روش تأویل به خواننده کمک می‌کند تا مقصود متن را بدون توجّه به متکلّم و نویسنده دریابد. در این جستار کوشش بر این است که مراحل گونه­گون تاریخی هرمنوتیک از دیر زمان تا اواخر سده‌ی بیستم نشان داده شود. همچنین، مسأله‌ی تحوّل دیدگاه‌های دانشمندان در باب اعتباری بودن زبان که در نشانه­شناسی مطرح بود و پدیده­شناسی زبان، که زبان را زیر مجموعه­ای از پدیدارشناسی قرار دادند، مورد بحث قرار خواهد گرفت. در پایان نیز به تأویل طولی و عرضی (فرامتنی و بینامتنی) پرداخته می­شود و تأویل ویژه‌ی قرآن مجید تبیین و نشان داده می­شود که تأویل آیات قرآنی با تأویلات هرمنوتیکی ماخری یا هایدگری سنخیّتی ندارد، بلکه از لونی دیگر است.

کلیدواژه‌ها

• هرمنوتیک
• تأویل
• بینامتنی
• فرامتنی
• زبان
• فرازبان

عنوان مقاله [English]

Hermeneutics and the Interpretation of the Verses of the Qur'an

نویسنده [English]

• mohamad hoseyn bayat

چکیده [English]

Hermeneutics as the science of understanding and interpretation of scriptures has been practiced by scholars and intellectuals since the time of Socrates and Plato,and even earlier,as is sometimes argued.In Greek writings,there exist many books and treatises in the field written by a number of thinkers including Plato and Aristotle.In the Biblical context, hermeneutics was employed in the interpretation of the Testaments by Christian theologians from Augustine of Hippo(the 5thcentury) to Schleiermacher (the 18th century). Much effort was devoted to the field by Schleiermacher, followed by further great steps afterwards, and by the time of Wilhelm Dilthey, hermeneutics was employed in understanding intentions of the speaker. However, as a result of the French Revolution and with the advent of Dechristianisation, many great linguists and philosophers including Claude Lévi-Strauss, Michel Foucault, Umberto Eco, and more recently Martin Heidegger and Hans-Georg Gadamer used hermeneutics for understanding the text itself, suggesting that hermeneutics and the interpretive methodology help the reader to understand the text regardless of the speaker/author. This paper seeks to explore various periods of the history of hermeneutics from early times up to the late 20th century.Moreover, it examines the changes in scholars’ viewpoints regarding arbitrariness of the language as was discussed in semiology, as well as the study of language as a phenomenon, which led to language being regarded as a branch of phenomenology.Finally,it deals with longitudinal and latitudinal(metatextual and intertextual) interpretations upon which a special interpretation of the Qur’an is then suggested, arguing that interpretation of the verses of the Qur’an has no congruity with Macherian or Heideggerian hermeneutic interpretations and is of a totally different kind.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hermeneutics
• Interpretation
• intertextual
• metatextual
• Language
• metalanguage